• Dutch dikes, and risk hikes; a thematic policy evaluation of risks of flooding in the Netherlands. Extended summary

      MNP; MNP (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2005-06-23)
      Dams in the Netherlands have never been stronger so the probability of encountering floods from rivers or on the coast similar to the great flood in the south-western part of the Netherlands in 1953 has declined. However, the risks of casualties and economic damage from flooding have become much greater since this event. The controversy intimated here (decreased probability of flooding vs. increased risks of casualties and economic damage) has been largely attributed to a creeping discrepancy between the existent set of design standards for dike strength (used for dam assessment and reinforcement programmes in the Netherlands) and continuing social and economic development. These standards, set down in national law, are, to a large extent, based on insights gained in the 1953-1960 period. The present spatial distribution of economic interests attached to the "dike-ring" areas (vulnerable lands protected by a single ring dike) is no longer in proportion to the spatial variation of security standards. Besides, the public no longer seems to consider flooding in the Netherlands as a natural hazard but rather as a sort of external risk such as industrial hazards and plane crashes. The risks of casualties due to flooding in the Netherlands are much greater than the known combined external risks. Compared to other countries in Europe, and the USA and Japan, the safety levels of dams in the Netherlands are already much higher, based as they are on the high vulnerability of the population in the Netherlands, with its low-lying areas, dense population and large investments. A further increase in flood risks is expected due to the rise in sea level, climate change, and further economic and social development. Technical solutions no longer form the sole answer to this increase. Up till now focus has been on reducing risks of dike breaches by technical means, while efficient solutions in spatial planning have been overlooked. Solutions presented here include avoidance strategies for floodprone areas and the construction of compartment dams for splitting up large floodprone areas into smaller ones. Political support is essential, however past experience has shown that political interest has the tendency to rapidly decline after disasters.
    • Embedding soil quality in land-use planning

      Wezel AP van; Weijden AGG van der; Wijnen HJ van; Mulder Ch; Wijnen HJ van; MNP; LER; LDL (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2006-02-24)
      Changes in land use in the Netherlands are anticipated on a large scale. Soil quality, however, hardly plays a role in spatial planning, which was reason enough to analyse the relationship between land use and soil quality on a national scale using ecological data. Despite major changes in land use, the strong linkage between land use and soil type was seen to continue. Soil management practices, historical land use and the geographical situation influence the relationship between land use and soil properties; the influence of land use on several soil properties is also discernable. Thus soil biodiversity can be said to be influenced by farming intensity. Land use is not always situated in areas where benefits in terms of yield are high. Less than 20% of the arable farming and pasture is situated on unsuitable soil, whereas over 40% of the forests grow on unsuitable soil. Region-specific environmental policy offers many possibilities for differentiation according to land use. It is also possible to match occurring soil quality to both existing and desired land use.
    • Geluidmonitor 2004

      Jabben J; Potma C; MNP; VROM; NLR; Prorail; RWS-AVV; LVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2005-12-15)
      Noise monitoring results over 2004 for the A2 motorway in the Netherlands have remained practically unchanged. At the A10 motorway, a slight increase in average noise emissions was found, possibly due an increase in road surface wear and tear. The results for the N256 motorway in 2004 showed a discrepancy in measured and calculated noise emissions for all vehicle categories. This discrepancy will require further investigation into its cause. Any reduction of railway noise, in the period 2000-2004, due to grinding of the tracks could not be found in the measurements along the railway line from Utrecht to Amsterdam. In addition to the above measurements, noise levels along the railway line from Delft to Schiedam were measured from February to June 2004. Overall, measurement results agree well with calculated levels, but in some cases the actual classification of trains in various acoustic categories may need adjustment. At Volkel Military Airbase, an increase in measured noise levels seems to be consistent with a higher number of observed aircraft passages. Calculated results from the National Aerospace Laboratory also showed an increase in 2004, but remained below the measured noise level. These all represent the main results of an RIVM noise monitoring programme aimed at monitoring noise trends important to environmental quality, both in urban and rural areas. This programme has been operational since 1999. In the framework of the programme, continuous noise measurements were made at the three highway locations, A2, A10 and N256, along the Utrecht?Amsterdam and Delft?Schiedam railway trajectories, and at the Volkel airbase.
    • Greenhouse Gas Emissions in the Netherlands 1990-2003 - National Inventory Report 2005

      Klein Goldewijk K; Olivier JGJ; Peters JAHW; Coenen PWHG; Vreuls HHJ; MNP; KMD (2005-05-02)
      Dit jaarlijkse rapport over de Nederlandse inventarisatie van broeikasgasemissies is geschreven om te voldoen aan de rapportageverplichtingen van het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties (UNFCCC) en van het Bewakingsmechanisme Broeikasgassen van de Europese Unie. In 2003 waren de totale broeikasgasemissies (exclusief landgebruik) circa 1% hoger dan in het basisjaar (1990, maar 1995 voor de gefluorideerde gassen) en zonder temperatuurcorrectie. In periode 1990-2003 zijn de emissies van CO2 exclusief landgebruik met 12% toegenomen, terwijl de CH4 en N2O-emissies met respectievelijk 32% en 19% afnamen. Van de zogenaamde F-gassen, waarvoor 1995 het referentiejaar is, nam de totale emissie met circa 60% af. De HFK- en PFK-emissies namen met respectievelijk 75% en 25% af in 2003 ten opzichte van 1995, terwijl de emissies van SF6 met 11% toenamen. De grootste wijzigingen in totale broeikasgasemissies in 2003 ten opzichte van 2002 worden veroorzaakt door toename van 3,1 Mton (1,7%) van de CO2-emissies, vooral van de streefwaardesectoren gebouwde omgeving (5%), industrie/energiesector (0,9%) en transportsector (2,0%), terwijl de emissies in de landbouw daalden (-2,2%). De methaanuitstoot is met 0,7 Mton CO2-eq. (4,2%) afgenomen (met name bij afval en landbouw). Ook de N2O-uitstoot is in 2003 met 0,7 Mton-CO2-eq. afgenomen (3,6%) (met name in landbouw en industriele procesemissies). Dit rapport bevat onder andere trendanalyses voor de emissies van broeikasgassen in de periode 1990-2003 en documentatie van gebruikte berekeningsmethoden, databronnen en toegepaste emissiefactoren. Ook worden de nationale broeikasgasemissies per streefwaardesector samengevat, zoals gebruikt in het Nederlandse nationale klimaatbeleid. Veel aandacht wordt dit jaar besteed aan de documentatie van de vele uitgevoerde herberekeningen.
    • Greenhouse Gas Emissions in the Netherlands 1990-2003 - National Inventory Report 2005

      Klein Goldewijk K; Olivier JGJ; Peters JAHW; Coenen PWHG; Vreuls HHJ; MNP; KMD (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2005-05-02)
      This report documents the Netherlands' annual submission of its greenhouse gas emission inventory in accordance with the United Nation's Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) and the European Union's Greenhouse Gas Monitoring Mechanism. The report comprises explanations of observed trends in emissions; a description of an assessment of key sources and their uncertainty; documentation of methods, data sources and emission factors applied; and a description of the quality assurance system and the verification activities performed on the data. Special attention is paid to documenting the many recalculations performed to improve transparency and consistency over time and, thus, to better comply with IPCC and UNFCCC guidelines on methodologies and reporting. From the inventory it can be concluded that total CO2-equivalent emissions of the six greenhouse gases together increased in 2003 by about 1 % relative to 1990 (1995 for fluorinated gases) (excluding LUCF). Emissions of CO2 excluding LUCF increased from 1990 to 2003 by 12%, while in the same period CH4 and N2O emissions decreased by about 32% and 19%, respectively. For the fluorinated greenhouse gases, for which 1995 is the reference year, total emissions decreased by 60%. Emissions of HFCs and PFCs decreased by 75% and 25% in 2005, respectively, while SF6 emissions increased by 11% above the 1995 level.
    • Het 'VELD'-project: een gedetailleerde inventarisatie van de ammoniakemissies en -concentraties in een agrarisch gebied

      Smits MCJ; Jaarsveld JA van; Mokveld LJ; Vellinga O; Stolk AP; Hoek KW van der; Pul WAJ van; Agrotechnology & Food Innovations B.V.; LEI; MNP; et al. (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2005-05-17)
      During the period June 2002 till September 2003 the pilot project VELD was carried out in the vicinity of the village of Vragender, in the eastern part of the Netherlands. All agricultural activities were administrated and the resulting ammonia emission was calculated. The ammonia concentration in the air was measured at 50 sites within the Vragender pilot area. Comparison of calculated and measured ammonia concentrations in general revealed a good correlation. However, during the period of manure application in spring 2003 a large discrepancy was found. Main reasons for this is an underestimate of the ammonia emissions during manure application under dry and sunny weather conditions and a reduced dry deposition of ammonia during the manure application period.
    • Methane and nitrous oxide emissions from animal manure management, 1990 - 2003 - Background document on the calculation method for the Dutch National Inventory Report

      Hoek KW van der; Schijndel MW van; MNP; LVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2006-07-13)
      Since 2005 the Netherlands has used a new country-specific method to calculate the methane and nitrous oxide emissions from animal manure management. Compared to the default methods provided by the Intergovernmental Panel on Climate Change, this method has led to a more realistic estimate of the emissions. Manure management in the Netherlands comprises manure storage, manure production in the meadow and manure processing. Methane and nitrous oxide contribute to the greenhouse effect and, in order to meet the commitments of the Kyoto protocol, have to be reported annually in the Dutch National Inventory Report. This protocol encourages countries to use country-specific methods rather than the default methods provided by the Intergovernmental Panel on Climate Change. The report describes the calculation schemes and data sources used for methane and nitrous oxide emissions from animal manure management in the Netherlands. The elaborate explanation will facilitate expert reviewing. Finally, the report also presents an overview of the methane and nitrous oxide emissions from animal manure management and the underlying data used in the 1990 - 2003 period.
    • Methodiek voor de evaluatie van een transitie. Casus: transitie duurzame landbouw en voedingsketen

      Ros JPM; Born GJ van den; Drissen E; Faber A; Farla JCM; Nagelhout D; Overbeeke P van; Weltevrede WR; Wijk JJ van; Wilting HC; et al. (2003-03-24)
      Transities kunnen worden gezien als structurele maatschappelijke veranderingen. Zij vragen tijd, vele decennia soms. Het kan dus lang duren, voordat de resultaten van een transitie echt zichtbaar worden. Om de voortgang al in een vroeg stadium te kunnen beoordelen is dus meer nodig dan het in beeld brengen van de daadwerkelijke verandering. Het gaat om een analyse van vele activiteiten van vele actoren. In het beschreven onderzoek staan (verdere) ontwikkeling van de methodiek voor die analyse en de eerste toepassing voor de casus Nederlandse landbouw en voedingsketen centraal. Voor een overzichtelijke analyse zijn alle activiteiten in een transitieproces in dit onderzoek toegedeeld aan zes arena's. Een arena is daarmee gedefinieerd als een samenspel van activiteiten en actoren rond een bepaald onderdeel van de transitie. De structuur van arena's met hun onderlinge verbanden heeft geholpen om de relatie tussen gegevens op microniveau en inzicht op macroniveau vast te houden. Voor analyse binnen de arena's is modelinstrumentarium van het MNP-RIVM toegepast en verder ontwikkeld. De belangrijkste resultaten in de methodische ontwikkeling zijn een systematische, kwantitatieve benadering van de betekenis van toekomstbeelden voor de transitie, de operationalisatie van krachtenveldanalyses rond actoren en de verdere detaillering van de landbouw en voedingsketen in input-output modellen; op enkele punten worden voorstellen gedaan om gebruikte methoden nog een stap verder uit te werken en te koppelen aan monitoring. De methoden zijn behulpzaam gebleken bij het genereren van een zekere maat om de voortgang binnen een arena vast te stellen. Hiermee is het mogelijk gebleken ook de interactie tussen de arena's te evalueren, hetgeen voor het voorbeeld van biologische landbouw is uitgewerkt. In het kader van transitie-evaluatie kunnen conclusies worden getrokken op het niveau van een arena en voor een bepaald onderwerp over de arena's heen. Hiermee is de basis gelegd voor conclusies op het meest algemene niveau: over arena's en onderwerpen binnen de transitie heen. Dit laatste vraagt niet zozeer meer methoden, als wel meer gegevens en meer deelanalyses. Hoewel voor een complete inhoudelijke evaluatie van de transitie in de landbouw en voedingsketen nog onvoldoende gegevens beschikbaar waren, is het beeld ontstaan van een transitie met vele gerelateerde problemen, waarvoor steeds meer langetermijndoelen worden gesteld voor landbouw en milieu, veel minder voor de consumenten en hun voeding of de afwenteling op het buitenland. Deze probleemperceptie en doelen hebben tal van activiteiten in onderzoek (Nederland heeft relatief veel R&D op dit terrein) en praktijkexperimenten op gang gebracht. Diverse niches zijn (technisch en institutioneel) ingericht. Doorwerking in de daadwerkelijke systeemverandering hapert echter, mede doordat het toekomstbeeld op het punt van middelen (technieken en structuren) te weinig houvast biedt. Dat wordt veroorzaakt door de vele (gepercipieerde) nadelen, die naast de voordelen aan de nieuwe opties voor de lange termijn kleven. Bovendien laten krachtenveld- en actoranalyses zien, dat er nog grote weerstanden moeten worden overwonnen. Die hebben te maken met kosten van afbraak van het oude systeem en schaalvergroting van nieuwe processen, en zijn sterk afhankelijk van institutionele randvoorwaarden (onder andere internationaal).
    • Methodiek voor de evaluatie van een transitie. Casus: transitie duurzame landbouw en voedingsketen

      Ros JPM; Born GJ van den; Drissen E; Faber A; Farla JCM; Nagelhout D; Overbeeke P van; Weltevrede WR; Wijk JJ van; Wilting HC; et al. (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2003-03-24)
      Transities kunnen worden gezien als structurele maatschappelijke veranderingen. Zij vragen tijd, vele decennia soms. Het kan dus lang duren, voordat de resultaten van een transitie echt zichtbaar worden. Om de voortgang al in een vroeg stadium te kunnen beoordelen is dus meer nodig dan het in beeld brengen van de daadwerkelijke verandering. Het gaat om een analyse van vele activiteiten van vele actoren. In het beschreven onderzoek staan (verdere) ontwikkeling van de methodiek voor die analyse en de eerste toepassing voor de casus Nederlandse landbouw en voedingsketen centraal. Voor een overzichtelijke analyse zijn alle activiteiten in een transitieproces in dit onderzoek toegedeeld aan zes arena's. Een arena is daarmee gedefinieerd als een samenspel van activiteiten en actoren rond een bepaald onderdeel van de transitie. De structuur van arena's met hun onderlinge verbanden heeft geholpen om de relatie tussen gegevens op microniveau en inzicht op macroniveau vast te houden. Voor analyse binnen de arena's is modelinstrumentarium van het MNP-RIVM toegepast en verder ontwikkeld. De belangrijkste resultaten in de methodische ontwikkeling zijn een systematische, kwantitatieve benadering van de betekenis van toekomstbeelden voor de transitie, de operationalisatie van krachtenveldanalyses rond actoren en de verdere detaillering van de landbouw en voedingsketen in input-output modellen; op enkele punten worden voorstellen gedaan om gebruikte methoden nog een stap verder uit te werken en te koppelen aan monitoring. De methoden zijn behulpzaam gebleken bij het genereren van een zekere maat om de voortgang binnen een arena vast te stellen. Hiermee is het mogelijk gebleken ook de interactie tussen de arena's te evalueren, hetgeen voor het voorbeeld van biologische landbouw is uitgewerkt. In het kader van transitie-evaluatie kunnen conclusies worden getrokken op het niveau van een arena en voor een bepaald onderwerp over de arena's heen. Hiermee is de basis gelegd voor conclusies op het meest algemene niveau: over arena's en onderwerpen binnen de transitie heen. Dit laatste vraagt niet zozeer meer methoden, als wel meer gegevens en meer deelanalyses. Hoewel voor een complete inhoudelijke evaluatie van de transitie in de landbouw en voedingsketen nog onvoldoende gegevens beschikbaar waren, is het beeld ontstaan van een transitie met vele gerelateerde problemen, waarvoor steeds meer langetermijndoelen worden gesteld voor landbouw en milieu, veel minder voor de consumenten en hun voeding of de afwenteling op het buitenland. Deze probleemperceptie en doelen hebben tal van activiteiten in onderzoek (Nederland heeft relatief veel R&D op dit terrein) en praktijkexperimenten op gang gebracht. Diverse niches zijn (technisch en institutioneel) ingericht. Doorwerking in de daadwerkelijke systeemverandering hapert echter, mede doordat het toekomstbeeld op het punt van middelen (technieken en structuren) te weinig houvast biedt. Dat wordt veroorzaakt door de vele (gepercipieerde) nadelen, die naast de voordelen aan de nieuwe opties voor de lange termijn kleven. Bovendien laten krachtenveld- en actoranalyses zien, dat er nog grote weerstanden moeten worden overwonnen. Die hebben te maken met kosten van afbraak van het oude systeem en schaalvergroting van nieuwe processen, en zijn sterk afhankelijk van institutionele randvoorwaarden (onder andere internationaal).
    • Milieu- en natuureffecten Hoofdlijnenakkoord kabinet Balkenende-2

      MNP (Milieu- en natuurplanbureau RIVM, 2003-09-17)
      Natuur: meer geld, minder sturing. Het kabinet Balkenende-2 reserveert in de periode 2004-2007 700 miljoen euro extra voor natuur en reconstructie, waarvan ruim 400 miljoen voor de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Daarmee is voldoende geld beschikbaar om het voor de komende kabinetsperiode beoogde areaal EHS te realiseren. De realisatie heeft echter grote risico's omdat de sturing van de rijksoverheid op de EHS afneemt. Het kabinet zet - evenals het kabinet Balkenende-1 sterk in op particulier natuurbeheer. Maar de belangstelling daarvoor is tot nu toe erg klein. Het realiseren van een goede natuurkwaliteit in de EHS komt in gevaar, omdat uitbreiding van intensieve veehouderij rond kwetsbare natuur mogelijk blijft door de voorgenomen aanpassing van de Wet ammoniak en veehouderij. Milieu: goedkoper, met weinig effect op emissies. Het kabinet bespaart in de periode 2004-2007 900 miljoen euro op milieu-uitgaven. Deze bezuinigingen hebben per saldo nauwelijks een negatief milieu-effect. Dit komt omdat de Nederlandse aankoop van emissiereducties in het buitenland momenteel kan plaatsvinden tegen een lagere prijs dan oorspronkelijk begroot en de stimulering van duurzame energie verder wordt gestroomlijnd ('maatwerk'). Het blijft onzeker of Nederland aan zijn Kyoto-verplichting voor 2010 kan voldoen. De internationale milieuverplichtingen op het terrein van verzurende emissies (SO2,NOx en VOS)en de grenswaarden aan de luchtconcentraties van NO2 en fijn stof blijven bij de huidige kabinetsvoornemens buiten bereik.
    • Milieu- en natuureffecten Hoofdlijnenakkoord kabinet Balkenende-2

      Milieu- en natuurplanbureau RIVM; MNP (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2003-09-17)
      Natuur: meer geld, minder sturing. Het kabinet Balkenende-2 reserveert in de periode 2004-2007 700 miljoen euro extra voor natuur en reconstructie, waarvan ruim 400 miljoen voor de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Daarmee is voldoende geld beschikbaar om het voor de komende kabinetsperiode beoogde areaal EHS te realiseren. De realisatie heeft echter grote risico's omdat de sturing van de rijksoverheid op de EHS afneemt. Het kabinet zet - evenals het kabinet Balkenende-1 sterk in op particulier natuurbeheer. Maar de belangstelling daarvoor is tot nu toe erg klein. Het realiseren van een goede natuurkwaliteit in de EHS komt in gevaar, omdat uitbreiding van intensieve veehouderij rond kwetsbare natuur mogelijk blijft door de voorgenomen aanpassing van de Wet ammoniak en veehouderij. Milieu: goedkoper, met weinig effect op emissies. Het kabinet bespaart in de periode 2004-2007 900 miljoen euro op milieu-uitgaven. Deze bezuinigingen hebben per saldo nauwelijks een negatief milieu-effect. Dit komt omdat de Nederlandse aankoop van emissiereducties in het buitenland momenteel kan plaatsvinden tegen een lagere prijs dan oorspronkelijk begroot en de stimulering van duurzame energie verder wordt gestroomlijnd ('maatwerk'). Het blijft onzeker of Nederland aan zijn Kyoto-verplichting voor 2010 kan voldoen. De internationale milieuverplichtingen op het terrein van verzurende emissies (SO2,NOx en VOS)en de grenswaarden aan de luchtconcentraties van NO2 en fijn stof blijven bij de huidige kabinetsvoornemens buiten bereik.
    • Natuurbalans 2004

      Milieu- en Natuurplanbureau MNP - RIVM; Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM; Wageningen UR; MNP (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2005-06-30)
      During the last few decades urban expansion in the Netherlands has led to a reduction in the quality of Dutch landscapes. Historic features continue to disappear. The government's new National Spatial Strategy identifies twenty National Landscapes where the implementation of landscape and heritage policies will be concentrated. This approach appears to be a promising one, on the condition that a clear assessment framework is developed. This is all the more relevant because the government has also decided on a limited regime of planning protection for the National Landscapes. The provincial councils, which will be responsible for pursuing the policy and have a central coordinating role, now face the challenge of developing a vision for implementing national landscape policies and ensuring that they are translated into regional and local plans. Calls for clear objectives and firm direction from government have also been made with respect to other areas of nature and landscape policy, particularly for the development of green recreational areas near the cities.
    • Natuurbalans 2004

      Milieu- en Natuurplanbureau MNP - RIVM; MNP (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVMWageningen UR, 2005-06-30)
      Dier- en plantensoorten profiteren van de verbeterde milieukwaliteit en van de bescherming door Europese regelgeving. Toch nemen de Nederlandse natuur- en landschapskwaliteit nog altijd af. Het kabinet legt meer verantwoordelijkheden neer bij provincies en gemeenten. Vooral van de provincies wordt daarmee een krachtige regie gevraagd.
    • Natuurcompendium 2003. Natuur in cijfers

      Duuren L van; Eggink GJ; Kalkhovan J; Notenboom J; Strien AJ van; Wortelboer R (eds); MNP (Centraal Bureau voor de Statistiek CBSRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVMStichting DLO, 2003-04-11)
      Het Natuurcompendium bevat feiten en cijfers over ontwikkeling van soorten en soortgroepen, ecosystemen,en landschap, alsmede informatie over gebruik en beleving van de natuur, de betrokkenheid van de samenleving en het natuurbeleid. Het geeft een beeld van de toestand van de natuur en het landschap in Nederland, en is bestemd voor een ieder die geinteresseerde is in statistische natuurinformatie. De gegevens in dit boek vormen slechts een selectie van de gegevens op de website van het Milieu- en Natuurcompendium (www.milieucompendium.nl). Naast meer dan 300 natuurindicatoren op de website staan op de website nog zo'n 450 indicatoren over de toestand van het milieu.
    • Nuchter omgaan met risico's

      Hollander AEM de; Hanemaaijer AH (eds); MNP; VTV; MEV (Milieu- en Natuurplanbureau MNP, 2003-10-01)
      Bij het beheersen van milieurisico's zal de politiek regelmatig een afweging moeten maken tussen rechtvaardigheid en betaalbaarheid (doelmatigheid). Hiervoor heeft het Milieu- en Natuurplanbureau van het RIVM een systematiek ontwikkeld. Dit staat in het rapport 'Nuchter omgaan met risico's' dat op verzoek van staatssecretaris Van Geel is geschreven. De systematiek biedt handvatten om op een transparante en te verantwoorden manier tot beschermingsniveaus te komen, afhankelijk van de beleving van risico's door de burger en de kosten van risicovermindering. De aanvaarde risico's zouden bij zo'n 'nuchtere' aanpak niet perse overal even groot hoeven te zijn, maar in bepaalde situaties kunnen afwijken van de huidige risiconorm. Het huidige risicobeleid van de overheid voor het milieu gaat uit van het recht op bescherming van iedere inwoner van Nederland. Niemand in Nederland mag blootgesteld worden aan een kans op sterfte van meer dan 1 op de miljoen (de zogenaamde miljoen norm) door grote ongevallen, giftige stoffen en straling. Deze norm voldoet in de praktijk niet voor alle risicovolle situaties. Het rapport 'Nuchter omgaan met risico's' bespreekt de mogelijkheid het huidige beleid uit te breiden met drie stappen. Er kan dan bewust gekozen worden voor een andere strategie voor de beheersing van risico's, wanneer:1. het oplossen van de knelpunten te duur is; 2. de berekende sterfte risico's geen goede maat zijn voor de maatschappelijke onrust; 3. de complexiteit en de wetenschappelijke onzekerheid groot is. Centraal in de gepresenteerde aanpak staat een zogenaamde 'risicoladder' om verschillende soorten risico's te typeren. Hiermee kan de overheid bewuste keuzen maken tussen de kosten van een mogelijke ingreep (doelmatigheid) en het oorspronkelijke uitgangspunt van het recht op risicobescherming voor iedereen
    • Nuchter omgaan met risico's

      Hollander AEM de; Hanemaaijer AH; Milieu- en Natuurplanbureau MNP; MNP; VTV; MEV (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2003-10-01)
      At the request of the Dutch State Secretary of the Environment the RIVM developed a set of procedures (rules) to manage (newly emerging) risks in a 'sensible' manner, taking into account a number of controversial aspects of environmental health risks, such as: 1. The concept of risk is more than just numbers, it is a social construct as well. 2. There is no single universal measure to quantify health risk; all are value laden. 3. The result of quantitative risk assessment depends largely on the definition of the system boundaries. 4. The incertitude of risk assessments varies greatly, ranging from measurement error to ambiguity, from construct uncertainty all the way to complete ignorance. 5. Standard rights-based risk management strategies often fail cost-effectiveness tests. An approach is presented consisting of 4 steps of intricacy: simple quantitative risk assessment (e.g. tolerable risk criterion) on the one end and full participation of stakeholders and representatives of the public on the other. The report includes a discussion of a number of case studies (indoor radon, Legionella in drinking water systems, electric power lines, safety around airports).
    • Ontwikkeling van het groepsrisico rond Schiphol, 1990-2010

      Post JG; Kooi ES; Weijts J; Nationaal Lucht en Ruimtevaartlaboratorium NLR; MNP; CEV (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2005-01-14)
      The possibility of an aircraft accident with a large number of casualties on the ground in the Schiphol area is expected to be about twice as much in 2005 as it was in 1990. The risk can be expected not to grow much until 2010. This is because there is no substantial growth to be expected in air traffic, and building developments in risky locations can be controlled with recently developed policy instruments. A study on the risk for a large number of casualties, the socalled societal risk, has been carried out for the years 1990, 2005 and 2010. The increase in societal risk is due to the increase in air traffic risks in almost the same measure as to the increase in buildings, mainly those belonging to companies. Furthermore, societal risk is highly concentrated (i.e. 90% of the risk occurs in 3 % of the built area). In earlier studies the safety situation was always considered for the whole area (56 times 56 km) around Schiphol. In this usual approach the possibilities of there being casualties are summed for the whole area. This gives a good insight into the number of casualties; however, there is no information about the risk for specific locations. Therefore, in this study a method has been developed to determine the 'local societal risk'. The increase in societal risk is not really a big surprise: in November 2003 the Deputy Minister of the Department of Public Health, Spatial Planning and the Environment stated in the Dutch Parliament that given this large growth of air traffic, the standstill policy had never been realistic. He also promised to have this matter investigated. This study fulfils this promise. In the study, great care is given to population data and especially the population in industry, offices, schools, hotels and hospitals. In combination with the 'local societal risk' approach, this report will present a better and more reliable picture of the risk situation in relation to spatial planning than was done in earlier studies
    • Ontwikkeling van het groepsrisico rond Schiphol, 1990-2010

      Post JG; Kooi ES; Weijts J; MNP; CEV (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVMNationaal Lucht en Ruimtevaartlaboratorium NLR, 2005-01-14)
      De kans dat er een groot aantal (een groep) slachtoffers valt onder omwonenden, door een vliegtuigongeluk in de regio's rond Schiphol, zal in 2005 ongeveer verdubbeld zijn ten opzichte van 1990. Naar verwachting zal dit risiconiveau de komende jaren, tot 2010, niet veel toenemen. Want er wordt geen substantiele groei van de luchtvaart verwacht en een grote toename van de bebouwing, op risicovolle locaties, kan met de huidige beleidsinstrumenten worden voorkomen. Een onderzoek naar het risico op een groot aantal slachtoffers, het zogeheten "groepsrisico", is onderzocht voor de jaren 1990, 2005 en 2010. De toename van het groepsrisico wordt ongeveer in gelijke mate veroorzaakt door de toename van de risico's van het vliegverkeer als door de toename van gebouwen, met name van bedrijven. Ook blijkt het groepsrisico sterk geografisch geconcentreerd (90 % van het risico is gelocaliseerd in 3 % van het bebouwde gebied). In voorgaande studies over Schiphol is de veiligheidssituatie steeds beoordeeld voor het hele studiegebied (56 bij 56 km). In die overigens gebruikelijke benadering wordt de kans op slachtoffers in de regio's rond de luchthaven bij elkaar geteld. Dit geeft een goed inzicht in de kans op een groep slachtoffers, maar geen inzicht waar die kansen groter of juist minder groot zijn. In deze studie is daarom tevens een benadering ontwikkeld voor de bepaling van het "lokale groepsrisico". Die resultaten geven goed inzicht in de risicosituatie van specifieke locaties. De toename van het groepsrisico is geen grote verrassing: in november 2003 heeft de Staatssecretaris van VROM in de Kamer al verklaard dat het streven naar een stand-still voor risicos ten opzichte van 1990 niet reeel zou zijn, gezien de groei van de luchtvaart en de ruimtelijke ontwikkeling. De Staatssecretaris heeft daarbij toegezegd dit nader te laten onderzoeken. Deze studie vult deze toezegging in. Hierbij is veel aandacht besteed aan het bevolkingsbestand en vooral ook de aanwezigen bij bedrijven, scholen, hotels en zorginstellingen. In combinatie met de 'lokale groepsrisico' benadering geeft dit rapport een veel beter en betrouwbaarder beeld van de risico situatie in relatie tot ruimtelijke ordening dan voorgaande studies.
    • Quick Scan van de Beleidsnota Verkeersemissies

      Brink RMM van den; Bree L van; Annema JA; Hoen A; MNP (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2004-10-01)
      Evaluation of the Dutch policy document 'Transport emissions' by the Environmental Assessment Agency has led to three conclusions. First, the NOx goal for the transport sector for 2010 is achievable with the adopted policy proposals, but implementation is uncertain (for example, it is uncertain if all policy plans will be implemented between now and 2010). Secondly, the proposal to stimulate biofuels is not cost-effective. Thirdly, monetized health benefits in the proposal to stimulate particle filters in passenger cars are cost-effective, particularly in built-up areas.
    • Quick Scan van de Beleidsnota Verkeersemissies

      van den Brink RMM; van Bree L; Annema JA; Hoen A; MNP (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2004-10-01)
      Het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP-RIVM) heeft een evaluatie uitgevoerd van de Beleidsnota Verkeersemissies. Deze nota is op 18 juni 2004 door het kabinet aangenomen en is in november 2004 behandeld in de Tweede Kamer. De belangrijkste conclusies van de evaluatie zijn: - NOx-doel sector verkeer haalbaar, maar onder veel voorbehouden; - Stimulering van biobrandstoffen is niet kosteneffectief; - Stimulering van roetfilters is kosteneffectief.