Onzekerheid speelt een sleutelrol in mondiaal geintegreerde assessment modellen. Het identificeren, zichtbaar maken en verklaren van onzekerheden in het TARGETS model (Tool to Assess Regional and Global Environmental and Health Targets for Sustainability) neemt daarom een centrale plaats in in het onderzoeksprogramma 'Global Dynamics and Sustainable Development' (RIVM), waarbinnen het TARGETS model ontwikkeld wordt. Met de huidige methoden van onzekerheidsanalyse is het niet mogelijk om alle bronnen en typen onzekerheden zichtbaar te maken, kunnen onzekerheden niet op een systematische, consistente en coherente manier geclusterd worden en worden onzekerheden niet op een voor beleidsmakers begrijpelijke manier gepresenteerd. In dit rapport introduceren we een methode waarmee onzekerheden ten gevolge van onenigheid tussen experts en subjectieve beoordeling zichtbaar en hanteerbaar worden gemaakt en waarmee het mogelijk is onzekerheden op een systematische manier consistent en coherent te clusteren. Omdat subjectieve beoordeling en onenigheid tussen experts optreden doordat mensen verschillende perspectieven hebben, stellen wij perspectief-gebaseerde alternatieve modelroutes voor om dergelijke onzekerheden te analyseren. Alternatieve modelroutes zijn modelinterpretaties waarin onzekerheden 'ingekleurd' worden door (voor)oordelen en preferenties van een bepaald perspectief. In andere woorden, de interpretaties van onzekerheden worden geclusterd met behulp van verschillende perspectieven. De alternatieve modelroutes worden gebruikt om onzekerheid te vertalen in risico van beleidsstrategieen. Rekening houdend met het feit dat beleidsmakers gewend zijn aan het begrip risico als besluitvormingscriterium, denken wij dat de gepresenteerde benadering een nuttige bijdrage is aan de beoogde beleidsondersteunende rol van geintegreerde assessment modellen. De methodologie is toegepast op het fertiliteitssubmodel en het klimaat onderdeel van het mondiale kringlopenmodel van TARGETS, om de mogelijkheden en beperkingen van deze manier van onzekerheidsanalyse voor zowel het menselijke als het milieusysteem te verkennen. Voorlopige experimenten met de alternatieve routes in het fertiliteitsmodel laten zien dat de verschillen in projecties gemotiveerd en verklaard kunnen worden met behulp van de achterliggende interpretaties van de onzekerheden, in tegenstelling tot de traditionele methoden die slechts minima, maxima en beste schattingen laten zien. De evaluatie van onzekerheden in termen van risico's van beleidsstrategieen geeft aan welke onzekerheden ten gevolge van subjectieve beoordeling en onenigheid tussen experts het meest relevant zijn voor het politieke debat. Dergelijke inzichten kunnen gebruikt worden om de onderzoeksagenda op dan wel bij te stellen. Experimenten met modellen voorzien van alternatieve model routes bieden de mogelijkheid om op een consistente en coherente manier beleidsscenario's te ontwikkelen. Vanwege vertraging in de modelontwikkeling was het niet mogelijk op tijd alternatieve routes in het kringlopenmodel te implementeren. De beschreven studie voor het thema klimaat dient bijgevolg beschouwd te worden als een haalbaarheidsstudie, waarvan het resultaat een kwalitatieve beschrijving van de alternatieve model routes in het kringlopenmodel is. Deze routes zullen in de komende maanden geimplementeerd worden ten einde de consequenties van onzekerheden ten gevolge van subjectieve beoordeling en onenigheid tussen experts te kunnen analyseren en te verklaren.

Uncertainty plays a key role in global integrated assessment modelling. Identifying, illuminating and clarifying uncertainties in the TARGETS model, i.e. Tool to Assess Regional and Global Environmental and Health Targets for Sustainability, is, therefore, a central issue in the research of the Global Dynamics and Sustainable Development group of the National Institute of Public Health and Environmental Protection (RIVM, the Netherlands). Current available uncertainty analysing techniques suffer from the fact that they are unable to render all sources and kinds of uncertainty explicit, that they provide no systematic, coherent and consistent clustering of uncertainties and that they fail to clarify uncertainties in a for decision makers understandable way. This report introduces an approach in which uncertainty due to disagreement among experts and subjective judgement is identified, illuminated and clarified, and in which it is possible to cluster uncertainties in a methodological, systematic, coherent and consistent way. Because subjective judgement and disagreement arise due to the fact that people have adopted various perspectives, we propose perspective-based alternative model routes as methodology to articulate those uncertainties. Alternative model routes are model interpretations in which the uncertainties are colored with the bias and preference of a certain perspective. In other words, interpretations of uncertainties are clustered along various perspectives. The alternative model routes are used to translate the concept of uncertainty into risks of policy strategies. Taking into account that decision makers are used to the concept risk to evaluate strategies, we think that this approach can be a useful contribution to integrated assessment modelling aiming at policy support. We applied the methodology to the fertility submodel and the climate part of the global cycles model of TARGETS, to assess the usefulness and limitations of this kind of uncertainty analysis for both the human and the environmental system. Preliminary experiments with the alternative model routes in the fertility submodel show that differences in future projections can be motivated and explained by differences in the interpretations of the uncertainties, instead of just showing minimum, maximum and best guess values. The evaluation of uncertainties by risks of response strategies enables us to assess which uncertainties due to subjective judgement and disagreement among experts are most relevant for the policy debate. Such insights can be used to (re)establish the research agenda. Experiments with models equipped with alternative model routes provide the possibility of scenario-development in a coherent and consistent way. Due to delays in the model development it was not possible to implement alternative model routes in the global cycles model in time. The case-study on the climate issue should therefore be considered as a feasibility study, leading to qualitative descriptions of perspective-based alternative model routes for the climate part of the global cycles model of TARGETS. The model routes will be implemented in the coming months to be able to analyse and to explain the consequences of perspective-related uncertainties concerning climate change in a systematic, coherent and consistent way.