Fijn stof van antropogene bronnen : Een literatuurstudie naar samenstelling en verspreiding

Abstract

Het merendeel van de concentratie fijn stof in de lucht is afkomstig van menselijk handelen, zoals wegverkeer, zeeschepen en veehouderij. Uit verkennend literatuuronderzoek van het RIVM blijkt dat de bijdrage van deze zogeheten antropogene bronnen aan de fijnstofconcentratie in de omgeving grofweg tot maximaal enkele kilometers is te identificeren. Het onderzoek is uitgevoerd op verzoek van de GGD'en, omdat de gegevens over de bijdrage van antropogene bronnen aan de lokale fijnstofconcentratie schaars zijn. De GGD'en kunnen de kennis als achtergrondinformatie gebruiken voor hun adviestaak aan burgers en beleidsmakers. Daarnaast blijkt dat de samenstelling en deeltjesgrootte per bron verschillen, waardoor ook de mate waarin een eventuele blootstelling schadelijk is voor de gezondheid varieert. Hierdoor is het niet mogelijk de gezondheidseffecten van fijn stof die in stedelijke omgevingen zijn aangetoond (met verkeer als belangrijke bron) te vertalen naar effecten van het fijn stof van de onderzochte bronnen. Wel kan worden gesteld dat kleinere deeltjes, deeltjes afkomstig van verbrandingsprocessen en deeltjes met metalen die in water oplosbaar zijn het meest schadelijk zijn. Het RIVM heeft de volgende bronnen onderzocht: scheepvaart, voedingsmiddelenindustrie (diervoeder en meel), op- en overslagbedrijven, intensieve veehouderij, metaalindustrie, raffinaderijen en bouwplaatsen. Deze bronnen zijn geselecteerd vanwege hun relatief grote bijdrage aan de totale fijnstofemissie in Nederland en vanwege de vele vragen die hierover worden gesteld aan GGD'en.

The greater part of airborne particulate matter concentrations originate from human activities, such as road traffic, shipping and animal husbandry. A literature review conducted by the RIVM shows that the contribution from these anthropogenic sources to particulate matter concentrations can be identified up to several kilometers from the source. This research was requested by regional health authorities (GGD'en), since data on the contribution of anthropogenic sources to local particulate matter concentrations is scarce. This report can be used by regional health authorities as background information when advising citizens and policy makers. The composition and dispersion of particulate matter varies between different sources, which in turn leads to different health effects of exposure. Therefore, it is not possible to translate health effects related to particulate matter in cities (where road traffic is the predominant source) to health effects caused by the sources studied. Considered most damaging to health are smaller particles, particles originating from combustion and particles containing water soluble metals. The RIVM studied the following sources: shipping, the food industry (animal feed and flour), transshipment, intensive animal husbandry, the metallurgic industry, refineries and construction sites. They were selected because the regional health authorities receive numerous questions about these sources and because of their relatively large contribution to particulate matter emissions in the Netherlands.