Analyse van een aantal metalen in de produkten: kaarsen, viltstiften, vetkrijtjes en ballonnen

Abstract

In dit rapport worden de resultaten beschreven van een onderzoek naar de metaalgehalten van een aantal produkten die vaak in huishoudelijk afval worden aangetroffen. Doel van dit onderzoek is enerzijds om analyse-informatie te verkrijgen, anderzijds om vast te stellen of produkten in de afvalfase tot klein chemisch afval gerekend dienen te worden dan wel na te gaan of bepaalde produkten hoge metaalgehalten (bijvoorbeeld cadmium) bevatten. De analyse-informatie kan ook gebruikt worden om bronnen vast te stellen die van invloed zijn op de samenstelling van bodemas en vliegas dat ontstaat bij de verbranding van huishoudelijk afval. Op grond van enkele overwegingen is een aantal gekleurde kaarsen, inktpatronen van viltstiften, vetkrijtjes en ballonnen onderzocht. Van elke groep zijn vijf nieuwe produkten geanalyseerd. Met behulp van neutronenactiveringsalyse zijn in elk produkt 14 elementen onderzocht, voornamelijk metalen. Een aantal metalen kan met deze methode niet worden geanalyseerd ; lood is hiervan de belangrijkste. Uit de analyseresultaten blijkt dat de betreffende produkten lage gehalten bevatten van de onderzochte metalen. De gehalten zijn in alle gevallen lager dan de concentratiegrenswaarden genoemd in het Besluit aanwijzing gevaarlijke afvalstoffen (BAGA). De onderzochte ballonnen blijken een zinkgehalte te bevatten van 1200 - 1900 mg/kg (de BAGA concentratiegrenswaarde voor zink bedraagt 20.000 mg/kg), in twee vetkrijtjes is strontium (dit wordt niet genoemd in het BAGA) aangetoond, gemiddelde concentratie 150 mg/kg strontium. Door toevallige omstandigheden zijn behalve de inktpatronen van de viltstiften ook de gekleurde kunststofhouders van deze viltstiften geanalyseerd. Een geel produkt blijkt een cadmiumconcentratie te bevatten van 218 mg/kg, dit is hoger dan in het Cadmiumbesluit is toegestaan (maximum 50 mg/kg). De betreffende leverancier is hiervan op de hoogte gesteld. In een aantal kunststofhouders bevinden zich redelijk hoge gehalten van de metalen chroom, molybdeen, seleen en zink. Uitgezonderd voor chroom zijn de geanalyseerde waarden lager dan de BAGA concentratie- grenswaarden. Gezien het beperkt aantal produkten dat is onderzocht, dient dit onderzoek als indicatief beschouwd te worden. Gesteld kan worden dat op grond van de analyseresulten van de onderzochte metalen de geselecteerde produkten volgens het beslisschema aangegeven in het rapport "Aanwijzing klein chemisch afval uit huishoudens" niet als klein chemisch afval beschouwd hoeven te worden. In hoeverre deze conclusie van toepassing is voor alle overeenkomstige produkten kan niet worden aangege- ven, omdat zeer veel van deze produkten in de handel zijn. Dit kan bijvoorbeeld gelden voor gekleurde ballonnen. Deze zijn geselecteerd op grond van het feit dat de leer- en rubberfractie (ballonnen worden tot deze fractie gerekend) uit huishoudelijk afval een relatief hoog cadmium- gehalte heeft. De onderzochte ballonnen blijken een laag cadmiumgehalte te bevatten. Ten einde meer inzicht te verkrijgen in de produkten van de leer- en rubberfractie die een bijdrage geven aan het cadmiumgehalte van deze fractie dienen derhalve meerdere of andere produkten nader op cadmium geanalyseerd te worden.

In many cases little is known about the chemical composition of products that are often found in household waste. To gain more information about their chemical composition a number of coloured candles, feltpen ink cartridges, pastel crayons and balloons were selected. Each of these products was analyzed for 14 inorganic components, mostly metals, based on the INAA (Instrumental Neutron Activation Analyses) method. The results showed the investigated products to contain low metal concentrations: only balloons showed a relatively high zinc concentration (1200 -1900 mg/kg) ; two crayons contained a strontium concentration averaging 150 mg/kg. By accident, the coloured plastic holders of the feltpens were also analyzed, revealing in one yellow product a high cadmium concentration of 218 mg/kg. According to the Decree on Cadmium the maximum allowable concentration is 50 mg/kg ; this forbids the sale of this product. In some of the other plastic holders of the feltpens relatively high concentrations of chromium, molybdenium, selenium and zinc were found on analysis.