Meetnet Ammoniak in Natuurgebieden. Meetresultaten 2005 - 2007

Abstract

De gemiddelde ammoniakconcentratie in natuurgebieden varieert sterk. In grote natuurgebieden zijn de concentraties lager dan in kleine gebiedjes. De concentratie is namelijk afhankelijk van de afstand van (lokale) agrarische activiteiten tot het gebied, aangezien deze de voornaamste ammoniakbron vormen. De invloed van snelwegen op de aangrenzende natuur blijkt beperkt met een verhoging van 1 tot 2 mug/m3. Dit blijkt uit de eerste drie jaar aan meetresultaten van het Meetnet Ammoniak in Natuurgebieden, die zijn gecontroleerd en met behulp van referentiemetingen gekalibreerd. Met het meetnet wordt de invloed van ammoniakbronnen buiten de natuurgebieden in beeld gebracht. Het is in 2005 opgezet om ammoniakconcentraties in de natuur te volgen en de modelberekeningen van de concentratie te toetsen die standaard worden gebruikt. De metingen vinden plaats in Natura 2000-gebieden die door hun ligging op arme zandgronden kwetsbaar zijn voor bemesting door de atmosferische aanvoer van ammoniak. Met zogeheten passieve samplers (buisjes), een eenvoudige en goedkope methode, worden maandgemiddelde ammoniakconcentraties in de lucht gemeten in 29 natuurgebieden verspreid over heel Nederland. Om inzicht te krijgen hoe de ammoniakconcentratie varieert binnen een natuurgebied wordt op meerdere locaties in een gebied gemeten. De ammoniakconcentraties zijn ook berekend met een nieuwe, experimentele versie van het model OPS van het RIVM en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De berekeningen komen goed overeen met de metingen. Dit bevestigt dat het voormalige verschil tussen berekende en gemeten ammoniakconcentraties, het zogeheten ammoniakgat, door de gemaakte aanpassingen in het model zo goed als verdwenen is. Alleen de gemeten concentraties in de duingebieden zijn, hoewel heel laag, enkele malen hoger dan de berekeningen.

The average ammonia air concentration in nature areas varies strongly. Air concentrations are lower in large nature reserves compared to smaller ones. This is due to the strong dependence of ammonia concentration on the distance from (local) agricultural activities. Agricultural activities are the main sources of ammonia; the effect of highways on adjacent nature areas is limited to an increase in ammonia concentration of 1-2 mug/m3. These conclusions are based on three years of measurements carried out by the Measuring Ammonia in Nature areas network. The data set has been validated and calibrated using reference measurements. The measurement network quantifies the influence of ammonia sources outside nature areas. It was established in 2005 to monitor the behaviour of ammonia concentrations in nature areas and to validate the model computations of concentrations that are commonly used. All measurements take place in Natura-2000 reserves situated on poor sandy soils, which are sensitive to eutrophication due to ammonia deposition. Monthly mean air concentrations are measured with passive samplers, a simple and inexpensive method, in 29 nature areas scattered throughout the Netherlands. The measurements are carried out at several locations in each nature area in order to obtain information on spatial variations in ammonia concentrations. Ammonia concentrations are also computed with a new, experimental version of the OPS-model of the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) and the National Environmental Assessment Agency (PBL). The computations compare well with the measurements, confirming that applied changes in the model sufficiently mitigate the former difference between computed and measured concentrations. The one exception to the rule is the measured concentrations in dune areas which are, although low, several fold higher than the computed ones.