Het verloop van de nitraatconcentratie van het grondwater; achtergrondrapport Nitraatdieptemeetnet : Resultaten van metingen bij LMG- en N-putten

Abstract

Voor een dieptemeetnet voor nitraat zijn vaste putten in de percelen van landbouwbedrijven geschikt om het nitraat in de bovenste vijf meter van het grondwater te bemonsteren. Voor bemonstering van nitraat in diepere grondwaterlagen zijn putten buiten de percelen toereikend. Met een nitraatdieptemeetnet met vaste putten is het waarschijnlijk mogelijk aan te tonen of nitraat al dan niet wordt afgebroken (denitrificatie) en na te gaan of er eventuele nadelige effecten zijn van denitrificatie op het grondwater. De precieze duiding van de mate waarin dit aan de orde is, kan alleen met specialistisch onderzoek worden gekwantificeerd. Dit is niet mogelijk binnen een regulier meetnet. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) en van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). De bevindingen zijn van belang om een meetnet in te richten waarmee het verloop van de nitraatconcentratie met de diepte kan worden vastgesteld (nitraatdieptemeetnet). De resultaten kunnen verder voor deze twee ministeries van dienst zijn om een beslissing te nemen of een dergelijk meetnet al dan niet moet worden ingericht. De resultaten van een nitraatdieptemeetnet zijn ook van belang voor de discussie met de Europese Commissie over het Nederlandse mestbeleid. De nitraatconcentratie neemt niet af met de diepte in de bovenste vijf meter van het grondwater bij landbouw op droge zandgronden, waar de hoogste nitraatconcentraties worden gemeten. De nitraatconcentratie neemt wel met de diepte af bij landbouw op de overige zandgronden. Het onderzoek laat zien dat de lagere concentraties nitraat in het diepere grondwater (dieper dan vijf meter) verband houden met zowel de bemestingshistorie als denitrificatie in de ondergrond. Het onderzoek bevestigt hiermee de bevindingen en de conclusies uit eerdere toetsdieptestudies. nitraat bovenste grondwater toetsdiepte

Permanent wells on agricultural fields can be used in a monitoring network for monitoring nitrate trends with depth in the upper five meters of groundwater. For monitoring nitrate at greater depths, wells outside the fields provide sufficiently reliable measurements. With such a nitrate monitoring network, it will likely be possible to demonstrate the occurrence or absence of nitrate breakdown (denitrification) as well as the potential adverse secondary effects of denitrification on groundwater quality. The precise quantification of denitrification and its side effects requires a specialised research approach and is not feasible within the framework of a regular monitoring network. This is the outcome of a study carried out by the RIVM by order of the Ministry of Infrastructure and Environment (I&M) and the Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation (EL&I). These findings have an important bearing on the structure of a monitoring network for the determination of the trend of nitrate in groundwater with depth (nitrate profile monitoring network). They can also be used by these ministries to facilitate an informed decision on whether such a network should be put in place. The results of a nitrate profile monitoring network are relevant in the discussion with the European Commission pertaining to the Netherlands minerals policy. Nitrate concentration shows no trend with depth within the upper five meters of groundwater under agricultural fields on deeply drained sandy soils, where the highest nitrate concentrations are measured. Nitrate concentration decreases with depth under agricultural fields on other types of sandy soils. The results of this study reveal that a lower nitrate concentration at greater depth (more than five meters) is related to both old levels of fertilisation and to denitrification in the deeper soil layers. As such, this study confirms the findings and conclusions of previous compliance checking level studies.