Functionele voedingsmiddelen en voedingssupplementen: inventarisatie van wetgeving en richtlijnen ten aanzien van claims en veiligheid

Abstract

De laatste jaren komen steeds meer producten op de markt die claimen een gunstig effect op de gezondheid te hebben, de zogenaamde functionele voedingsmiddelen en voedingssupplementen. Dit rapport geeft een uitgebreid overzicht van de momenteel in Europa en Nederland geldende en in ontwikkeling zijnde wetgeving voor deze producten ten aanzien van claims en veiligheid. Het rapport bevat tevens een overzicht van de criteria die momenteel in enkele toonaangevende landen worden gehanteerd bij de onderbouwing en beoordeling van claims.Om het daadwerkelijke nut van functionele voedingsmiddelen en voedingssupplementen voor de volksgezondheid te kunnen beoordelen, dient een afweging plaats te vinden van de positieve effecten (gezondheidswinst) versus de negatieve effecten (gezondheidsrisico's). Een dergelijke effectiviteits- versus veiligheidsbeoordeling is nodig om te voorkomen dat consumenten, mede gezien het groeiende aanbod, misleid worden door onterechte of vage claims of zelfs een gezondheidsrisico lopen. Uit de inventarisatie blijkt dat de huidige wetgeving ontoereikend is ten aanzien van zowel de veiligheid als de onderbouwing van de claim. Beide aspecten worden namelijk, op enkele uitzonderingen na, niet verplicht getoetst voor toelating van het product op de markt. Gezien de in ontwikkeling zijnde wetgeving gaat dat veranderen, want daarin wordt onder meer voorzien in een verplichte pre-markt toetsing van de onderbouwing van gezondheidsclaims. Opvallend is echter dat in de wetsvoorstellen niet expliciet wordt ingegaan op de zo noodzakelijk geachte afweging van effectiviteit versus veiligheid.

The number of products on the market claiming a positive effect on health, the so-called functional foods, is growing. To assess whether functional foods indeed improve health, the health benefits need to be weighed against the health risks. Weighing effectiveness against safety is necessary to prevent consumers from being misled or even from running risks. Here, the existing legislation and the legislation in development for these products (including supplements) in Europe and the Netherlands were examined for requirements pertaining to claims and safety. The criteria currently used in a few leading countries for substantiating and evaluating claims were also reviewed. Existing legislation was found to be inadequate with respect to both safety and substantiation of claims, with a few exceptions. This situation is expected to be improved in near future. In the proposals for new legislation, for example, the need for scientific substantiation of health claims is identified, with an obligation to apply for pre-market authorisation. Remarkably, however, the essential weighing of effectiveness versus safety is not addressed in these proposals.