Effectiviteit van disease management. Een overzicht van de (internationale) literatuur

Abstract

Onderzoek toont aan dat disease-managementprogramma's een positief effect hebben op de behandeling van chronisch zieken. In deze programma's wordt de zorg door verschillende behandelaars en instellingen beter op elkaar afgestemd. De zorg rond chronisch zieken is gefragmenteerd waardoor het risico bestaat dat chronisch zieken geen optimale zorg krijgen. Om de zorg voor chronisch zieken te optimaliseren en de groeiende zorglast door de vergrijzing het hoofd te kunnen bieden, zijn maatregelen nodig om de kwaliteit van de zorg voor chronisch zieken te verbeteren. Disease-managementprogramma's kunnen hieraan bijdragen. Op basis van een inventarisatie van de internationale literatuur is onderzocht wat het effect is van disease-managementinitiatieven voor chronisch zieken in het algemeen en voor de specifieke ziekten COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease), chronisch hartfalen, depressie en diabetes. Hierbij is onderzocht wat het effect is van deze programma's op de ernst van de ziekte, sterfte, kwaliteit van leven, de zorgverlening en de tevredenheid van patienten. Tussen de verschillende studies is veel variatie in de activiteiten die in het kader van disease- managementprogramma's worden uitgevoerd. Disease-managementinitiatieven met meerdere activiteiten lijken effectiever dan initiatieven met slechts een activiteit. Daarnaast blijken multidisciplinaire teams, preventie, en medicatievoorschriften door casemanagers regelmatig deel uit te maken van effectieve initiatieven. Hoewel de variatie in de onderzochte studies groot was, concluderen we dat disease-managementprogramma's in het algemeen een positief effect kunnen hebben voor chronisch zieken.

Studies have shown that disease management programmes have a positive effect on the treatment of chronically ill patients. In these programmes, health care by different professionals and in different institutions is better tuned and coordinated. Health care for chronically ill patients is fragmented into different care episodes, which increases the risk of sub-optimal care. To optimize the health care for the chronically ill, disease management programmes have been used to improve the coordination of care delivery. In this study we included scientific publications on the effect of disease management in chronically ill patients in general, and in specific chronic conditions: COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease), congestive heart failure, depression and diabetes. We studied the effectiveness of disease management on severity of the disease, mortality, quality of life, care processes and patient satisfaction. Activities within the disease management programmes varied considerably among the included studies. Disease management programmes with several activities tend to be more effective compared to programmes with a focus on a single activity. Effective programmes often comprised the use of multidisciplinary teams, activities on prevention, and medication prescription by case managers. Although the variety among the disease management programmes was substantial, we conclude that disease management programmes in general can contribute to better care for the chronically ill.