Nutrienten in bodem en grondwater: Kwaliteitsdoelstellingen en kwaliteit 1984-2000

Abstract

Dit rapport is een van de achtergrondrapporten van het MNP-RIVM rapport MINAS en Milieu, Balans en Verkenning en bevat een overzicht en analyse van monitoringgegevens over nutrienten in bodem en grondwater in de periode 1984-2000. Het accent ligt op de effecten van bemesting in de landbouw. Ook de huidige stand van zaken over normstelling wordt in dit achtergrondrapport beschreven. De fosfaatgehalten van de landbouwgronden in Nederland zijn landbouwkundig gezien in zeker 40% van het areaal onnodig hoog. Hier zou voor een reeks van jaren bemesting geheel achterwege kunnen blijven. De kwaliteit van het grondwater die op verschillende diepten wordt gemeten wordt besproken. Aan de nitraatconcentraties is de invloed van bemesting met name in de zandgebieden tot ca 10m diepte merkbaar. In het bovenste grondwater is de gemiddelde concentratie 125 mg/l (ruim 2 maal de norm). Nitraatconcentraties in de zandgebieden zijn sinds 1995 afgenomen als gevolg van dalende N-overschotten bij melkveehouderijbedrijven. Uit gegevens van o.a. (drink)waterbedrijven blijkt dat vanwege de lange verblijftijd van het grondwater de invloed van bemesting op grotere diepte nog maar ten dele aantoonbaar is. Het verloop van de nitraatconcentratie met de diepte wordt ook door nitraatafbraak (denitrificatie) bepaald. In bepaalde gebieden blijkt denitrificatie gepaard te gaan met stijging van sulfaat en metaalconcentraties (o.a. nikkel). Ook neemt de hardheid van het opgepompte water hier toe.<br>

This report is one of the background reports of the evaluation report "MINAS en Milieu" It deals with the impact of fertiliser- and manure application in agriculture on the quality of soil (phosphrus) en groundwater (phosphorus/nitrogen). It is based on monitoring data carried out in the period 1984-2000. The report describes the actual status of quality standards with respect to nutrients. The agricultural soils in the Netherlands are in general phosphorus-rich. Nitrate concentrations in groundwater are high in shallow groundwater (in 2000 in sandy areas ca 125 mg/l: more than twice the standard value) but show a decrease since 1995, due to lower N-surpluses in dairy farming. At greater depths, concentrations are lower due to a combination of slow travel time, hydrology and decay (denitrification). In certain areas the abstracted groundwater for public water supply shows an increase of co-products of denitrifiaction e.g. sulphate, metals (nickel) and hardness.<br>