Tijd voor gezond gedrag; Bevordering van gezond gedrag bij specifieke groepen

Abstract

Het bevorderen van gezond gedrag kan een belangrijke bijdrage leveren aan de volksgezondheid. Bevolkingsgroepen met naar verhouding meer ongezond gedrag of een hoge kwetsbaarheid op dit punt zijn jongeren, ouderen, allochtonen en personen met een lagere sociaal-economische status (SES). Aangrijpingspunten voor preventieve interventies liggen zowel op het persoonlijke niveau (houding ten aanzien van het gedrag, mate waarin een persoon zich in staat acht het gedrag te kunnen veranderen) als in de omgeving. Voor elk van de vier genoemde groepen is speciale aandacht nodig. Dit is - met name voor allochtonen en groepen met een lage SES - wel in de beleidsvoornemens terug te vinden, maar nog onvoldoende in de praktijk. Belangrijke redenen hiervoor zijn het bestaan van onvoldoende politiek draagvlak op lokaal niveau en onvoldoende beschikbaarheid van randvoorwaarden (financien, personele capaciteit). De praktijk van interventies leert ons dat de meest succesvolle leefstijlinterventies (1) zijn toegesneden op een specifieke groep, (2) gebruik maken van een combinatie van een samenhangende set van activiteiten en maatregelen, (3) participatie kennen van vele actoren en sectoren, inclusief de doelgroep, en (4) voldoende lange looptijd en continuiteit hebben. Sleutelwoorden zijn dus: preventie op maat, integraal gezondheidsbeleid, multisectorale aanpak, en continuiteit. Alleen wanneer deze inzichten optimaal worden benut zullen we mogelijk de ongunstige trends in leefstijl kunnen doorbreken. Dit geldt vooral voor het lokale gezondheidsbeleid, maar het landelijk beleid moet dit ondersteunen.

Lifestyle factors and determinants of behaviour in specific target groupsomic groups are important target groups for health promotion. Those in low socio-economic groups have, comparatively speaking, the most unfavourable profile when it comes to lifestyle. In health policy documents, the need for focusing on specific target groups, in particular, migrants and low socio-economic groups, is emphasised. There is, however, a gap between proposed actions in health policy and actual local practice, where interventions take place. Important reasons for there being insufficient attention paid to specific target groups are the lack of political support for health promotion at the local level, and insufficient funds and professional capacity. In the near future, to cut across the unfavourable trends in risk behaviour in several specific target groups, changes in health promotion policy and practice are needed. Health Promotion can react to these unfavourabl trends, offering tailor-made services to specific target groups. In cooperation with the different parties involved, authorities should be able to create an environment where people are capable of making healthy choices and empowered to take their own responsibility in healthy and happy living.