Nederlanders aan het woord over gezondheid en gezond leven : Achtergrondrapport bij de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010. Van gezond naar beter

Abstract

Dit rapport laat Nederlanders zelf vertellen hoe zij over gezondheid en gezond leven denken. Het is gebaseerd op een kwalitatief onderzoek, waarvoor twaalf groepsgesprekken (N = 96) zijn gehouden. Met zijn verhalende karakter biedt het rapport een boeiend inkijkje in de denkwereld van 'gewone' mensen. Het is aanvullend op de doorgaans kwantitatieve informatie over volksgezondheid. In het alledaagse gezondheidsbegrip zijn twee aspecten belangrijk: participatie (gezondheid = kunnen doen wat je wilt doen) en sensatie (gezondheid = het gezonde gevoel, energie hebben, in balans zijn). Als mensen zelf iets voor hun gezondheid doen, dan doen ze dat met die twee aspecten in het achterhoofd. Ze willen hun accu opladen en weer energie hebben om het leven aan te kunnen. Wanneer dat lukt, dan kunnen ook mensen met een ziekte zich toch gezond voelen. Rekening houden met je gezondheid is vooral een kwestie van intuïtie. Mensen zeggen te 'luisteren naar hun lichaam' en 'hun gevoel te volgen'. De informatie over gezondheid in de media kan verwarrend zijn. De verwarde burger trekt zijn eigen plan, bijvoorbeeld door vast te houden aan de leefregels die van thuis zijn meegekregen. Gezondheidsboodschappen die blijven hangen zijn vooral oude slogans zoals 'snoep verstandig eet een appel'. De belangrijkste aanleiding voor mensen om gezonder te gaan leven is de confrontatie met zichzelf. Dat kan gebeuren door in de spiegel te kijken, op de weegschaal te staan of door slecht nieuws van de dokter. In de maatregelen van de overheid ziet een aantal burgers een hellend vlak van toenemende vrijheidsbeperking.

This study describes how the Dutch view various aspects of health and living healthily. It is a qualitative study based on discussions in 12 focus groups. Data were collected in the second half of 2008. The results provide an interesting supplement to the quantitative information on public health provided in the Dutch Public Health Status and Forecasts Report. The lay perspective of health as a concept revolves around two aspects: participation (being able to do what one would like to do) and the sensation of health (e.g. having sufficient energy and feeling 'in tune' with oneself). These two aspects are often in 'the back of people's minds' when they work on improving their health; there is the desire to recharge one's 'battery' and obtain the energy needed to cope with the challenges of daily living. Having sufficient energy coupled with the sensation of being healthy allows even individuals with a disease to consider themselves to be in good health. Intuition and 'feelings' play a large part in the lay person's thinking about health. One often hears individuals say that they listen to their bodies and follow their feelings when it comes to health matters. Information on health can be confusing, with reports from epidemiological studies sometimes contradicting each other. Consequently, the recipients of this information may feel that they 'can't see the forest for the trees' and often resort to their own home-grown strategy for living a healthy life. Being confronted with oneself is the most important reason for embarking on behavioural changes towards a healthier lifestyle. This confrontation can come in many different guises: a mirror, holiday snaps, a set of scales, a health report from a doctor, to name only a few. Public health measures and campaigns are also discussed in this study. Critical voices see government measures as a slippery slope towards the curtailing of individual freedom of choice.