Een nieuwe toetsdiepte voor nitraat in grondwater? Eindrapport van het onderzoek naar de mogelijkheden voor een toetsdieptemeetnet

Abstract

Het verlagen van de toetsdiepte voor nitraat in het grondwater in zandgebieden van de bovenste meter van het grondwater naar de bovenste vijf meter, blijkt niet opportuun. Het verlagen van de toetsdiepte wordt gezien als mogelijkheid om aan de doelstellingen van de Nitraatrichtlijn en de Kaderrichtlijn Water te kunnen voldoen, zonder de landbouw onnodig scherpe gebruiksnormen op te leggen. Een verlaging is niet opportuun, omdat bij de nitraatuitspoelingsgevoelige ("droge") gronden, op basis van de beschikbare gegevens, geen afname van de nitraatconcentratie in de bovenste vijf meter van het grondwater kan worden aangetoond. Bij de overige gronden neemt de nitraatconcentratie wel af tussen een en vijf meter onder de grondwaterspiegel, maar is er meestal sprake van uit- en afspoeling van nitraat en andere stikstofverbindingen naar het oppervlaktewater. De kwaliteitsdoelstellingen voor het oppervlaktewater moeten daarom ook in beschouwing worden genomen. Voor de neutrale gronden (matige natte en matige droge gronden) bedraagt de afname van de nitraatconcentratie in de bovenste vijf meter van het grondwater 15 tot 40% en voor de natte gronden 30 tot 100%.

Changing the compliance checking level for nitrate in groundwater in sandy regions from the upper metre to the upper five metres of groundwater has not proven to be to be expedient. The motivating factor for this change is the opportunity it would offer to comply with the objectives of the EU Nitrates Directive and the Water Framework Directive without unnecessary restriction of the total nitrogen application standards. This change in the compliance checking level lacked expediency because the current nitrate concentration in the upper five metres of groundwater in soils vulnerable to nitrate leaching failed to show a decrease. The nitrate concentrations decrease in depth in the upper five metres of groundwater in other soils. But the upper metre of groundwater also flows via run off and shallow subsurface flow (for example, via tile-drains) to surface waters, and transports nitrate and other nitrogen compounds. For this reason, water-quality objectives for surface waters have to be taken into consideration as well. For the other soils, nitrate concentrations decrease by 15 to 40% in the upper five metres of groundwater in moderately vulnerable sandy soils and 30 to 100% in slightly vulnerable sandy soils.