Teeltvrije zones : invloed op belasting van het oppervlaktewater

Abstract

Om te voorkomen dat op percelen gebruikte gewasbeschermingsmiddelen en mest in nabijgelegen oppervlaktewater terechtkomen, zijn zogeheten teeltvrije zones ingesteld. Het is echter moeilijk aan te geven wat de optimale breedte van deze zones is. Dat komt doordat informatie ontbreekt over de wijze waarop gewasbeschermingsmiddelen en mest (nutriënten) indirect in het oppervlaktewater terechtkomen. Dit blijkt uit een verkennende literatuurstudie van het RIVM. Opdrachtgever is het ministerie van VROM dat de breedte van de teeltvrije zone wil optimaliseren. Dit onderzoek geeft eveneens bij benadering aan welk oppervlak uit productie moet worden genomen bij verschillende breedten van de teeltvrije zones. Gewasbeschermingsmiddelen en mest kunnen direct in het oppervlaktewater naast percelen terechtkomen. In deze situaties is het mogelijk om aan te geven hoeveel minder er bij bepaalde breedte van de teeltvrije zone in de sloten terechtkomt. Bij indirecte emissies, zoals af- en uitspoeling, is het moeilijk te zeggen wat de invloed van de breedte van de teeltvrije zone is. Plaats- en tijdafhankelijke omstandigheden, zoals de vochttoestand van de bodem, kunnen de belasting sterk beïnvloeden. Internationaal onderzoek naar het belang van de breedte van de teeltvrije zone is niet of nauwelijks bruikbaar voor de Nederlandse situatie. Dat komt doordat de landen verschillende breedtes voor die zone hanteren en doordat internationaal onderzoek voornamelijk in niet-vlakke gebieden is uitgevoerd. De internationale term voor de teeltvrije zone, bufferstrook, is overigens een betere benaming omdat het niet om onbewerkte grond gaat. Juist door deze strook te bewerken en te beplanten worden de emissies beperkt.

Vegetative buffer strips are a means to reduce emissions of nutrients and plant protection products to surface water. Because of insufficient quantitative information on indirect emissions routes, it is however impossible to deduce the optimal width of the buffer strips. Dependent on the prescribed width of the buffer strips, the total non-productive area may constitute a relatively high percentage of the available agricultural area in the Netherlands. Nutrients and plant protection products may enter surface water adjacent to treated fields directly due to for example drift and overspray. Amounts entering the surface water as a result of these direct emission routes can be quantified using well-established relationships of emissions with distance to the treated area. Such relationships do not exist for indirect emission routes for circumstances occurring in the Netherlands. Furthermore, these indirect emissions may be highly influenced by the local and temporal status of the soil, for example with respect to the moisture content. Results of international research on the influence of the width of the buffer strip on the reduction of emissions to surface water is often not transferable to the circumstances prevailing in the Netherlands because mostly this research was in hilly areas and the width of the buffer strip is far above the range of widths discussed in the Netherlands.