Een inventarisatie van laboratoriumdiagnostiek van volksgezondheid-relevante micro-organismen

Abstract

Het inventariseren, binnen Nederland, van de beschikbaarheid van methoden en expertise voor laboratorium-diagnostiek van volksgezondheid-relevante humane infectieziekten. Een selectie van bacterien, parasieten, schimmels en virussen werd gemaakt op basis van de lijst van aangifteplichtige ziekten en de verwekkers van infectieziekten waarvoor officiele protocollen voor beheersing en bestrijding in het kader van volksgezondheid bestaan (eerste categorie). In een later stadium werden enkele 'opduikende' micro-organismen toegevoegd aan deze selectie (tweede categorie). Middels schriftelijke enquetes en interviews met stafleden van enkele grote microbiologische laboratoria, werden gegevens verzameld betreffende de beschikbare methoden voor laboratorium-diagnostiek. Voor alle pathogenen werd tevens informatie verzameld over indicatoren als incidentie en lethaliteit, karakteristieken van het pathogeen als transmissie-wijze en mogelijke reservoirs, en enkele andere factoren als beschikbaarheid van vaccinatie-mogelijkheid en kans op outbreaks. De inventarisatie betrof 105 micro-organismen, 66 van de eerste categorie (36 bacterien, 9 parasieten/schimmels en 21 virussen) en 39 van de tweede categorie (3 bacterien, 8 parasieten/schimmels, 27 virussen en 1 niet-classificeerbaar agens (BSE)). Per micro-organisme worden de laboratoria (c.q. het laboratorium) vermeld die de laboratorium-diagnostiek van dat agens uitvoeren (c.q uitvoert), inclusief vermelding van de specifiek toegepaste methode(n). In Nederland zijn voor de meeste van de geselecteerde micro-organismen methoden en expertise voor laboratorium-diagnostiek beschikbaar. Voor enkele micro-organismen geldt dat klinische diagnose volstaat en laboratorium-diagnostiek niet beschikbaar is of toegepast wordt. Voor enkele andere micro-organismen zou men de beschikbare laboratorium-diagnostische methoden als suboptimaal kunnen beschouwen. Voor een groot deel van de geinventariseerde micro-organismen functioneert het Rijksinstitituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) als referentie-laboratorium. Desalniettemin zijn verschillende andere laboratoria van belang, in het bijzonder voor de laboratorium-diagnostiek van enkele zeldzame of exotische micro-organismen waarvoor het RIVM geen praktische expertise heeft. Er is geen geformaliseerde structuur van referentie-laboratoria.<br>

To make an inventory in the Netherlands of the available methods and expertise for laboratory diagnosis of pathogens, which are relevant for public health. A selection of bacteria, parasites, fungi and viruses was made, based on the list of notifiable diseases and the micro-organisms causing infectious diseases for which official protocols for public health management exist (first category). In a later stage some more þemergingþ micro-organisms were added to this selection (second category). Through questionnaires and interviews with staff members of several large microbiological laboratories, data were collected on the available methods for laboratory diagnosis. For all the pathogens information was collected on health indicators (incidence, lethality), on characteristics of the pathogen (way of transmission, possible reservoirs), and on some other factors (vaccine availability, outbreak potention, etc.In total 105 micro-organisms were included. First category micro-organisms comprised 66 agents (36 bacteria, 9 parasites/fungi and 21 viruses). The second category consisted of 39 agents (3 bacteria, 8 parasites/fungi, 27 viruses and 1 non-classifiable agent (BSE)). Per micro-organism the laboratory or laboratories which perform laboratory diagnosis of that agent, as well as the specific methods applied, are given. Also the background information collected on all the pathogens, is presented. Methods and expertise on laboratory diagnosis are available in the Netherlands for most of the selected micro-organisms. For some micro-organisms/infectious diseases the diagnosis can be made clinically, without use (and availability) of specific laboratory methods. For some other micro-organisms/infectious diseases the laboratory diagnostic methods are suboptimal. Also, in some cases methods are available but the performance in practice is not known because of longtime non-prevalence of the disease. The National Institute for Public Health and The Environment (RIVM) frequently functions as reference laboratory, but other laboratories are of importance especially with respect to several rare or exotic micro-organisms. A formalized structure of reference laboratories is lacking.<br>