Landelijk beeld van de grondwaterkwaliteit, methode en resultaten voor nitraat

Abstract

De meetgegevens van het Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit (RIVM) zijn gegroepeerd (geclusterd) om de gemeten grondwaterkwaliteit te kunnen evalueren. Een cluster is een groep van waarnemingen met dezelfde kenmerken t.a.v. filterdiepte, grondgebruik, grondsoort, grondwatertrap en regio. Daarbij is gebruik gemaakt van geografische gegevens zoals de bodemkaart, de landelijke grondgebruiksdatabank van Nederland en diverse regionale indelingen van Nederland. Voor het jaar 1992 zijn berekeningen gemaakt van de gemiddelde nitraatconcentratie, de spreiding in de nitraatconcentraties en de mate waarin de streefwaarde voor nitraat in grondwater wordt overschreden. De percentages oppervlakte met een nitraatconcentratie boven de streefwaarde zijn geschat per fysisch-geografische regio en in kaartvorm gepresenteerd. Het percentage over schrijding van de streefwaarde is ook per cluster en voor elk jaar in de periode 1984-1992 berekend. De verandering van de nitraatconcentratie in deze periode is geschat als het gemiddelde van de hellingen van de regressielijnen per cluster en per regio. De conclusies voor nitraat zijn: - Hoge nitraatconcentraties, tot 120 g/m3 NO3-N, zijn aangetroffen op een diepte tussen 5-15 m -mv in de zandgebieden. Op een diepte tussen 15 en 30 m -mv is de gemeten maximum nitraatconcentratie 62 g/m3 NO3-N. De gemiddelde concentraties op diepten tussen 5 en 15 m -mv voor de clusters grasland, maisland en akkerbouw op zandgrond in de zandgebieden liggen tussen 8 en 24 g/m3 NO3-N. De gemiddelde concentraties voor dezelfde clusters op diepten tussen 15 en 30 m -mv liggen tussen 1 en 4 g/m3 NO3-N. De gemiddelde concentraties voor de clusters in het westen van Nederland zijn lager dan 1 g/m3 NO3-N. - Het percentage oppervlakte boven de streefwaarde voor nitraat in het grondwater (5,6 g/m3 NO3-N) op een diepte van 5-15 m -mv in heel Nederland is geschat tussen 11% en 18% (95%-interval). Vrijwel de gehele oppervlakte boven de streefwaarde ligt in de zandgebieden. Het percentage oppervlakte boven de streefwaarde voor de zandgebieden is geschat tussen 18% en 29% (95%-interval). - Hoge percentages oppervlakte boven de streefwaarde zijn gevonden in het grondwater op diepte 5-15 m -mv voor grasland, maisland en akkerbouw op zandgrond in de zandgebieden. De percentages, uitgedrukt in 95% intervallen, zijn voor grasland 15-32%, voor maisland 37-76%, voor akkerbouw 15-59%. In het westen van Nederland en in het diepere grondwater zijn de percentages lager. - Voor geen van de onderscheiden clusters of regio's is een verandering van de nitraatconcentratie in de periode 1984-1992 vastgesteld.<br>

The National Groundwater Quality Monitoring Network (RIVM) was used to evaluate groundwater quality in the Netherlands. A cluster is a group of groundwater samples having the same characteristics with respect to sampling depth, land use, soil type, class of groundwater depth and location or region. The soil map, the national landuse database and several regional subdivisions were used to classify the data. The mean and the variance of the nitrate concentrations as well as the exceedance of the nitrate target value in groundwater were predicted for the year 1992. The exceedance of the target value, expressed as areal fractions was predicted for nine regions and presented in the form of maps. The target value exceedance was also predicted for 13 clusters for each year in the period 1984-1992. Finally the change in the concentration of nitrate in groundwater was predicted using regression between concentrations and time over the same period.<br>