Prioritaire gebieden in de Kaderrichtlijn Bodem. Belang van bodembiodiversiteit en ecosysteemdiensten

Abstract

Bij een afname van het organischestofgehalte of bij verdichting van de bodem daalt de bodembiodiversiteit. Een daling van de bodembiodiversiteit zal de bodem ook minder goed in staat stellen om zogenaamde ecosysteemdiensten te leveren, zoals agrarische productie, schoon grond- en oppervlaktewater en de regulering van het klimaat. Dit is de uitkomst van een verkenning naar relaties tussen organischestofgehalte, bodemverdichting en de bodembiodiversiteit. De conclusies van de verkenning zijn gebaseerd op een combinatie van informatiebronnen, namelijk literatuuronderzoek, gegevens uit het landelijke meetprogramma met de Bodembiologische Indicator en best professional judgment. In de concepttekst van de Kaderrichtlijn Bodem van de Europese Unie worden zeven bodembedreigingen onderscheiden. Afname van het organischestofgehalte en bodemverdichting zijn de twee bedreigingen die het meest relevant zijn voor Nederland. Ze hangen samen met intensief landbouwkundig bodembeheer. Het behoud van biodiversiteit is een criterium dat een rol speelt bij alle bedreigingen van de bodem. De afname van de bodembiodiversiteit kan een factor zijn bij het aanwijzen van zogenaamde prioritaire gebieden voor deze bedreigingen. In dit rapport is een eerste stap gezet tot opheldering van de relatie tussen de bodembiodiversiteit en een afname van het organischestofgehalte of bodemverdichting. Het onderzoek is bedoeld om Nederland voor te bereiden op de invoering van de Kaderrichtlijn Bodem.

Soil biodiversity decreases when soil organic matter declines or when soil is compacted. A decrease in biodiversity may threaten the performance of so called ecosystem services, like agricultural production, clean up of groundwater and surface water and climate regulation. This is the outcome of a quick scan aiming at elucidation of the relationship between organic matter decline, soil compaction and soil biodiversity. The quick scan was based on a combination of information sources like literature data, data from biological measurements in a nationwide soil monitoring network and best professional judgment. Seven soil threats are distinguished in the draft text of the Soil Framework Directive of the European Commission. Soil organic matter decline and soil compaction are the most relevant for the Netherlands due to intensive agricultural land management. Loss of soil biodiversity should be considered when addressing priority areas for organic matter decline and compaction. This report describes the first steps towards a clarification of the relationship between soil biodiversity and the decline of soil organic matter or the soil compaction. The investigations aim to support the Netherlands preparing for the ratification of the Soil Framework Directive.