This report presents estimated levels of emissions over the period 1997 - 2030 from Dutch agriculture responding to the latest policy proposals to abate the manure problem. These emission estimates were used as input for calculation of environmental quality developments. The results were reported in the fifth National Environmental Outlook 2000-2030, which was published in 2000 and served as the scientific basis for the fourth National Environmental Policy Plan, developed by the Dutch government and published in June 2001. This report describes the method used to estimate farmers' response to the policy proposals, the subsequent impact on animal numbers, manure production, manure application and regional distribution and resulting emissions to soil (of nitrogen and phosphate) and air (of ammonia). Starting in 2002 farmers may only raise animals when they can guarantee the disposal of the expected manure production within the boundaries set by the EU nitrate direc-tive. This can either be done by having sufficient land at one's disposal or by fixing manure disposal contracts with other land owners. The second corner-stone of the manure policy is a set of national emission standards for nitrogen and phosphate, accompanied by levies. Emissions (or losses) are established per farm on a per hectare basis using a bookkeeping system, accounting for all commercial input (except phosphate chemical fertilizers) and output of nutrients.

Voor de emissies van de Nederlandse lanbouw in de periode 1997-2030 worden de schattingen gepresenteerd die worden verwacht bij uitvoering van de meest recente voorstellen voor het mestbeleid. Deze emissieschattingen zijn gebruikt als input voor berekeningen van veranderingen in de milieukwaliteit. De resultaten zijn in 2000 gerapporteerd in de vijfde Nationale Milieuverkenning 2000-2030, welke weer diende als input voor het vierde Nationale Milieubeleidsplan dat in juni 2001 werd gepubliceerd. Er wordt een methode bescreven die is gebruikt om schattingen te maken van de manier waarop boeren zullen reageren op het voorgestelde beleid en de gevolgen daarvan op de omvang van de veestapel, de mestproductie, het gebruik van mest en de regionale verdeling ervan en de daaruit resulterende emissies naar de bodem (van stikstof en fosfaat) en naar de lucht (van ammoniak). Vanaf 2002 mogen veehouders alleen vee houden voor zover kan worden aangetoond dat de verwachte mestproductie kan worden afgezet binnen de gebruiksnormen uit de EU-nitraatrichtlijn. Daartoe moeten veehouders zelf over voldoende grond beschikken of (aanvullend) contracten afsluiten voor de afzet van mest. De tweede hoeksteen van het nieuwe mestbeleid is een stelsel van nationale verliesnormen voor stikstof en fosfaat, aangevuld met regulerende heffingen.

Voor de berekening en de beoordeling van de beleidsmaatregelen op stikstof- en fosfaatemissies naar de bodem en ammoniakemissie naar lucht in Nederland, is op het RIVM het model CLEAN1.0 ontwikkeld. Het acroniem CLEAN staat voor 'Crops, Livestock and Emissions from Agriculture in the Netherlands'. Dit rapport geeft een complete beschrijving van het model CLEAN2.0.

This report presents the input variables for the calculated manure and ammonia data in the annual issued Environmental Balance. The applied Manure model is developed by the Agricultural Economics Research Institute and the input data are divided into general and specific. General input data are taken from the annual agricultural census. Specific input data concern the nitrogen and phosphate excretion by the different animal categories, the ammonia volatilization rates from animal housing systems and land application systems for animal manure. Also the share of systems with a low ammonia volatilization rate is taken into account. The report follows the minerals on its routing from excretion to application on the land. Various data sources are used.situation in a particular year. This report presents the input variables for the years 1997 and 1998* (Environmental Balance 1999) and for the years 1998 and 1999* (Environmental Balance 2000). The *-sign denotes the preliminary character of the results for that year.

To calculate and evaluate the effects of policy on the nitrogen and phosphate emissions to the soil and the ammonia emission to the air, the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) developed the model CLEAN1.0. The acronym CLEAN stands for Crops, Livestock and Emissions from Agriculture in the Netherlands. This report describes the model of the second version CLEAN2.0.

Een beschrijving wordt gegeven van de uitgangspunten die gebruikt zijn bij de modelmatige berekening van de mest- en ammoniakemissies in de jaarlijks verschijnende Milieubalans. Het modelinstrumentarium is ontwikkeld door het Landbouw Economisch Instituut en wordt gevoed met generieke invoerdata afkomstig van de jaarlijkse Landbouwtelling en met specifieke uitgangspunten. Met specifieke uitgangspunten worden bedoeld de stikstof- en fosfaatexcretie per diercategorie, de ammoniakemissie van stalsystemen en mestaanwendingstechnieken, en de mate waarin de verschillende staltypen en mestaanwendingstechnieken voorkomen. Het rapport volgt de mineralenroute van opname en excretie door het dier tot en met opslag en aanwending op het land. Een scala aan bronnen vormt de basis voor de gebruikte uitgangspunten. Bij de mest- en ammoniakberekeningen wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de specifieke situatie in een bepaald jaar. Dit rapport beschrijft de uitgangspunten voor de jaren 1997 en 1998* (Milieubalans 1999) en voor de jaren 1998 en 1999* (Milieubalans 2000). Het *-teken geeft aan dat het voorlopige berekeningen voor dat jaar betreft.