Bij GGD's wordt door sociaal-verpleegkundigen een registraite bijgehouden van de bezoekers ten behoeve van een SOA-hulpvraag of HIV-testverzoek. In 1997 registreerden 50 GGD's 9.888 consulten (daling van 13% t.o.v. 1996). In 1998 registreerden 46 GGD's 10.123 consulten (stijging van 2% t.o.v. 1997). Van deze consulten was de helft t.b.v. een SOA onderzoek, de andere helft t.b.v. een HIV test of voor beide. Ruim driekwart van de bezoekers is oorspronkelijk afkomstig uit Nederland. In 1997 had driekwart van de mannelijke bezoekers hetroseksueel en 11% homoseksueel contact gehad, 11% was prostitiuant. In 1998 had 14% homoseksueel cotnact gehad. Van de vrouwen werkte zowel in 1997 als in 1998 20% als prostituee. De meeste consulten voor SOA vinden plaats vanwege klachten, eigen risicogedrag en aanvang van een nieuwe relatie. De meeste bezoekers zijn tussen de 20 en 34 jaar. Het aantal gediagnosticeerde SOA daalde in 1997 met 25% tot 2213. In 1998 werden 2844 SOA gediagnosticeerd (stijging van 29% t.o.v. 1997). Opallend is dat de groep waarbij een SOA is vastgesteld minder vaak uit Nederland afkomstig is, vaker homoseksuele contacten heeft, vaker prostituant was en vaker in de prostitutie werkzaam was dan de groep bezoekers waarbij geen SOA is vastgesteld. De meest voorkomende SOA bij zowel mannen als vrouwen is chlamydia; bij mannen gevolgd door genitale wratten en gonorroe en bij vrouwen gevolgd door candidiasis, bacteriele vaginose en genitale wratten. In 1997 was bij 4667 consulten sprak van een HIV-testverzoek (precounseling) waarbij 0,7% positief bleek te zijn, in 1998 was 0,8% van de 4667 HIV-testen positief.

In mei 1999 is een werkgroep gestart met de opdracht om "vanuit de bestaande situatie een voorstel te doen voor een effectief en efficient surveillancesysteem voor SOA dat inzicht geeft in de prevalentie en de incidentie van SOA in Nederland. Het systeem moet te gebruiken zijn voor directe (regionale en nationale) SOA-bestrijding. Het systeem moet tevens robuust genoeg zijn om een nationaal beleid op te kunnen baseren en sensitief genoeg zijn om nationale trends te kunnen waarnemen". De werkgroep heeft de bestaande systemen in kaart gebracht en de informatiebehoefte geinventariseerd. Dit alles overwegend wordt voorgesteld om een SOA-peilstation te vormen bestaande uit een beperkt aantal GGD's buiten de randstad en de 6 drempelvrije poliklinieken in vier grote steden. Het SOA-peilstation dient aangevuld te worden met het Infectieziekten Surveillance Informatiesysteem (ISIS) voor de aangifte van hepatitis B en de registratie van laboratorium testuitslagen voor SOA. Een periodiek onderzoek naar het voorkomen van SOA in Nederland is noodzakelijk om een betrouwbare schatting van incidentie of prevalentie te geven en de gegevens uit SOA-surveillance te kunnen interpreteren. Dit periodieke onderzoek dient tevens als ijking voor het nieuwe surveillancesysteem te fungeren. Het verdient aanbeveling om in samenwerking met het NIVEL een meerjaren plan op te stellen m.b.t. de monitoring van SOA of SOA gerelateerde diagnoses in het huisartsenpeilstation, urethritis, PID, maar ook asymptomatische PID en chlamydia infecties. Verder wordt aanbevolen om congenitale syfilis weer in de aangifte op te nemen omdat bij het huidige en toekomstige systeem geen inzicht bestaat in het voorkomen van congenitale syfilis.

In dit rapport staan de tabellen behorend bij het jaarverslag 1997 en 1998 (rapnr. 441500008).