In 2003 werd in Nederland 57,5 miljard euro aan de gezondheidszorg uitgegeven, hetgeen overeenkomt met ongeveer 12% van het bruto binnenlands product. Per inwoner ging het om een bedrag van 3.550 euro. Dit rapport beschrijft hoe deze zorgkosten samenhangen met kenmerken van zorggebruikers als ziekte (diagnosegroep), leeftijd en geslacht, het aanbod van zorg (sectoren en zorgfuncties) en de financiering. Van de totale zorgkosten kon 82,5% aan een ziekte worden toegewezen. Psychische stoornissen zijn met 12,7 miljard euro de duurste diagnosegroep. Hierin zijn ook de kosten van verstandelijke handicaps en dementie opgenomen. Op afstand volgen ziekten van het hartvaatstelsel (5,3 miljard euro) en ziekten van het spijsverteringsstelsel (4,6 miljard euro). Symptomen en onvolledig omschreven ziektebeelden (4,2 miljard euro) en aandoeningen van het bewegingsstelsel en bindweefsel (3,9 miljard euro) completeren de top-5. De zorgkosten hangen sterk samen met de leeftijd, en lopen op tot gemiddeld meer dan 40.000 euro per inwoner van Nederland in de hoogste leeftijdsgroepen. Het aandeel van mannen in de totale zorgkosten van 2003 bedroeg 42% en van vrouwen 58%. Het verschil wordt veroorzaakt door de kosten van zwangerschap en geboorte en vooral ook door de hogere levensverwachting van vrouwen.het CBS. Naast dit perspectief zijn nog twee andere invalshoeken volledig uitgewerkt, namelijk het het Budgettair Kader Zorg (BKZ) van het ministerie van VWS en het System of Health Accounts (SHA) van de OECD.

In dit rapport staat de ontwikkeling van de zorgkosten centraal. De kostenstijging tussen 1994 en 2003 is geanalyseerd vanuit een ziektespecifieke invalshoek. Daarbij is ook gekeken naar de rol van leeftijd en leeftijdspecifieke trends. In de periode 1994-1999 stegen de uitgaven aan de zorg met gemiddeld 5,1% per jaar. In de periode 1999-2003 was dit 9,7%. Een groot deel hiervan kwam door prijs- en loonontwikkelingen. In de twee periodes steeg de volumegroei van 2,3 naar 4,0%. De volumegroei werd onder andere veroorzaakt door de overgang van aanbod- naar vraaggestuurde zorg en maatregelen die zijn genomen om wachtlijsten in de zorg weg te werken. Deze resultaten zijn gebruikt in verkenningen van de toekomstige zorguitgaven. Bij een zorgvuldige analyse van de kostenontwikkelingen valt op dat demografische veranderingen een beperkte invloed hebben. Het gaat om een toename van het zorgvolume met ongeveer een procent per jaar. In de komende decennia vormt de vergrijzing daarvan de belangrijkste component. Bij een toename van de levensverwachting zal deze volumegroei iets afzwakken, omdat hoge kosten van het laatste levensjaar worden uitgesteld. Ook wanneer bepaalde leeftijdsspecifieke trends zich doorzetten is een wat lagere groei mogelijk, maar in dat geval worden verschuivingen tussen zorgsectoren als gevolg van de vergrijzing wel versterkt. De invloed van gezond gedrag zal beperkt zijn. Dalende kosten voor gedragsgerelateerde ziekten worden gecompenseerd door hoge kosten voor ouderdomskwalen.

The Netherlands spent 57.5 billion euro on health care in 2003, an equivalent to about 12% of the Gross National Product (GNP) or 3,550 euro per capita. In this report health expenditure is described by aspects of healthcare demand (disease, age and gender), supply (providers and functions) and funding. The treatment of particular diseases involved 82.5% of the total healthcare costs. Mental illnesses represent the most expensive diagnosis group (12.7 billion euro) including costs for the mentally retarded and those afflicted by dementia. The costs for heart disease amounted to 5.3 billion euro and for diseases of the digestive system to 4.6 billion euro. The costs for symptomatic complaints and incompletely described syndromes (4.2 billion euro), along with disorders of the musculoskeletal system (3.9 billion euro) complete the list of the top five most expensive disease groups. Healthcare costs depend heavily on age, and amounted in 2003 up to about 40,000 euro per inhabitant in the highest age groups. Men participated in healthcare costs with 42% and women with 58%. This is partly due to the extra costs related to pregnancy and childbirth, but meanly results from the higher life expectancy of women. The above-mentioned costs are based on the Dutch Health and Social Care Accounts. Because other perspectives on health expenditure are important as well, all costs are also specified according the Healthcare Budget Framework (BKZ) of the Dutch Ministry of Health and the OECD's System of Health Accounts (SHA).

Health care professionals, policy makers and politicians have urgent needs for systematic information about national health care expenditure. The study Cost of Illness in the Netherlands has been performed for the third time and presents information about the relationship between health care use, measured as costs, and what matters most: the health of the population. Previous studies reported cost of illness estimates for the years 1988 en 1994. This study provides a comprehensive overview of Dutch health care costs in 1999. Total health care costs were attributed to health care sectors and providers, diseases, age groups and gender. The results of this analysis can be used for answering questions such as: 'On what type of health care do we spend our money?' And: 'how are these costs distributed among various illnesses and diseases?' But also: 'how much money do we need for healthcare in the future and for resolving waiting lists?' Researchers and policy makers may use the information of this study as a tool to explore the desired future characteristics and volumes of the Dutch health care system.

In Nederland werd in 1999 ongeveer 36 miljard euro aan gezondheidszorg uitgegeven. Dat bedrag zal de komende jaren stijgen onder invloed van toenemende medische mogelijkheden en de vergrijzing van de bevolking. Om vast te stellen of al dat geld zo goed mogelijk wordt besteed, moet eerst bekend zijn waar dat geld precies aan wordt besteed. Dit rapport geeft een antwoord op die laatste vraag. Beschreven wordt hoe het zorggebruik van de Nederlandse gezondheidszorg in 1999 was verdeeld over ziekten, mannen en vrouwen, verschillende leeftijdsgroepen en zorgsectoren. Ook wordt beschreven hoe de kosten van de gezondheidszorg zich in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld, en hoe zij zich in de toekomst naar verwachting zullen ontwikkelen. In dit rapport wordt tevens een eerste aanzet gegeven om de kosten ook te verdelen naar risicofactoren achter de ziekten. Verder wordt een vergelijking gemaakt met andere kosten van ziektenstudies uit binnen- en buitenland. Voor de interpretatie van verschillen tussen KVZ-cijfers wordt een algemene checklist van 10 punten gepresenteerd. Tenslotte worden de uitkomsten in een breder perspectief geplaatst door een vergelijking van de kosten met andere gevolgen van ziekte zoals sterfte, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.<br>