Kosteneffectiviteitsanalyses (KEAs) leveren belangrijke gegevens over de doelmatigheid van maatregelen in de gezondheidszorg. Een evaluatie over de hele keten van preventie tot zorg kan beleidsmakers nuttige kwantitatieve informatie geven. Consistentie is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Betaalbaarheid van de zorg staat hoog op de politieke agenda. Bij keuzes over gezondheidszorgprogramma's kunnen kosteneffectiviteitsanalyses een rol spelen. Maar er is ook kritiek op de methode. Dit rapport gaat in op deze kritiek om een bruikbare methode te vinden om in kwantitatieve zin de opbrengsten en kosten langs de hele keten van preventie tot zorg in beeld te brengen (integrale kosteneffectiviteitsanalyse of keten-KEA genoemd). Dat gebeurt door de analyse van een selectie van methodologische discussiepunten. Dit leidt tot een raamwerk voor een integrale kosteneffectiviteitsanalyse. Het voordeel van integrale kosteneffectiviteitsanalyse is dat het dwingt tot het expliciet en consistent in kaart brengen van alle gevolgen van een gezondheidszorgprogramma voor zowel de gezondheid als voor de zorgkosten. Deze gevolgen worden overzichtelijk samengevat in een kosteneffectiviteitsratio. Mits zorgvuldig uitgevoerd levert een integrale kosteneffectiviteitsanalyse daarom nuttige cijfers voor beleidsmakers. Kosten-effectiviteitsanalyses (KEAs) zullen echter nooit in de plaats komen van een afgewogen beleidsbeslissing. Een nadeel van kosteneffectiviteitsratio's is namelijk dat het samenvatten tot informatieverlies leidt. Bovendien spelen naast betaalbaarheid en doelmatigheid ook andere argumenten een rol. Verstandig gebruik van economische evaluaties vraagt daarom dat beleidsmakers verder kijken dan de kosteneffectiviteitsratio alleen.

Cost-effectiveness analyses (CEA) give important information about the efficiency of health care interventions. Consistent evaluation of cost-effectiveness over the disease trajectory from prevention to care may provide useful data to support health care priority setting. Health care budgets rank high in political concern and economic evaluations of health care programs may get to play an increasingly important role. Yet the methods of cost-effectiveness analysis have also been criticized. The current report examined the CEA methodology and its critiques, to find a useful method for quantifying revenues and costs of interventions over the complete trajectory from prevention to curative care. The method used was a discussion over selected methodological issues, putting up a framework for application in future analyses. The big advantage of cost-effectiveness analysis is the request to gather explicit and consistent information. This information is then summarized in the cost-effectiveness ratio. If practiced with due consideration, the results will provide decision makers with useful figures, despite the need to make assumptions. Cost-effectiveness analyses, however, will support and not replace conscious decision making. The loss of information implied by summarizing results in cost-effectiveness ratios is a disadvantage. Furthermore, other arguments than costs and efficiency will play a role in health care priority setting. To conclude, sensible use of economic evaluations requires decision makers to go beyond single cost-effectiveness ratios.

Kosteneffectiviteitsanalyses (KEA's) uitgevoerd vanuit het maatschappelijk perspectief hebben een toegevoegde waarde voor beleidsmakers in de gezondheidszorg. Een belangrijke vraag is welke preventieve interventies de moeite waard zijn om op grote schaal te worden ingevoerd. Een belangrijke graadmeter daarvoor is de kosteneffectiviteit: hoeveel gezondheidswinst levert de investering in een bepaalde interventie op? In kosteneffectiviteitsanalyses wordt dit uitgerekend. Daarbij rijst echter de vraag vanuit welk perspectief de kosten en effecten moeten worden beschouwd. Is dat het perspectief van de gezondheidszorg of is een maatschappelijk perspectief gewenst? Dit rapport gaat over het perspectief van de KEA. We beschrijven de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen het gezondheidszorgperspectief en het maatschappelijk perspectief. Omdat veel preventieve interventies effecten hebben buiten de zorgsector en de verdeling van het zorgbudget onderdeel is van een groter verdelingsvraagstuk pleiten wij ervoor om in de toekomst KEA-resultaten te presenteren vanuit het gezondheidszorgperspectief in het maatschappelijk perspectief. Het hanteren van het maatschappelijk perspectief heeft echter behoorlijke consequenties, zowel voor de kosten en effecten die dienen te worden meegenomen alsmede de economische waardering van deze kosten en effecten. Dit heeft belangrijke consequenties voor het kosteneffectiviteitsonderzoek op het RIVM. Er zal moeten worden geinvesteerd in methoden om de langetermijneffecten van preventieve interventies op productiviteit en informele zorg te kwantificeren.