Technische details worden gegeven van SimpleBox 2.0, een 'genest' multimedia boxmodel van het 'Mackay type'. Het milieu is gemodelleerd als een verzameling goed gemengde, homogene compartimenten (lucht, zoet water, zee water, sedimenten, drie bodemcompartimenten en twee vegetatiecompartimenten) in regionale,continentale en globale ruimtelijke schalen. Het model berekend steady-state concentraties van micro-verontreinigingen in het milieu aan de hand van emissies en snelheidscontanten voor transport- en transformatieprocessen. SimpleBox is een generiek model, het kan worden aangepast aan specifieke situaties. Vergeleken met de vorige versie zijn de belanrijkste wijzigingen het toevoegen van de continentale en globale schaal en het toevoegen van vegetatie- en bodemcompartimenten. De standaardinstelling van het model representeerd het gedrag van micro-verontreinigingen in een regionale en continentale schaal, respectievelijk een dicht bevolkt West-Europees gebied en de totale Europese Unie. De huidige versie is ter validatie van het voorgenomen gebruik van SimpleBox voor harmonisatie van milieukwaliteitsdoelstellingen van lucht, water en bodem in Nederland. Tevens wordt dit model gebruikt als basis voor de regionale/continentale distributie module in het European Union System for Evalution of Substances (EUSES). Dit document is bedoeld als technische handleiding voor deze toepassingen.<br>

Dit document rapporteert gegevens over fijn stof betreffende bronnen en emissies, blootstellingsniveaus, effectniveaus, risico's en de technische mogelijkheden om deze risico's te reduceren. Deze informatie vormt de wetenschappelijke basis voor de formulering van een effect-gericht milieubeleid in Nederland. De aard van het fijn stof en het aandeel van fijn stof, SO2 en NO2 in het luchtverontreinigingsmengsel is veranderend. In de huidige situatie zijn de fijn stof en NO2 concentraties relatief hoog en de SO2 concentraties relatief laag. Het huidige fijne stof is opgebouwd uit ongeveer evenveel primair als secundair aerosol. (Gecorrigeerde) metingen wijzen uit dat de huidige Nederlandse advieswaarden voor PM10 van 40 mug per kubieke meter (jaargemiddeld) en 140 mug per kubieke meter (daggemiddelde) in het hele land worden overschreden. Nederlandse en Amerikaanse studies, uitgevoerd bij luchtverontreinigingssituaties enigermate karakteristiek voor het nieuwe episode mengsel, tonen aan dat daggemiddelde concentraties van lager dan 140 mug per kubieke meter geassocieerd zijn met verscheidene effecten. In een studie werden ook aanwijzingen gevonden voor het optreden van effecten bij kinderen bij jaargemiddelde concentraties rond 40 mug per kubieke meter. Er werd geconcludeerd dat beide advieswaarden naar beneden bijgesteld dienen te worden. Bij de huidige Nederlandse blootstellingsniveaus van PM10 kunnen effecten optreden. De emissies van primair en (voorlopers van) secundair fijn stof zullen verder afnemen ten gevolge van het huidige beleid en sociaal-economische scenario's. De reducties in PM10 emissies (na 1990) zijn met name gerealiseerd door de industrie; er wordt bijna geen emissiereductie verwacht bij bronnen, die op lokale schaal bijdragen aan episoden (zoals verkeer). De jaargemiddelde fijn stof niveaus zouden door het huidige beleid mogelijk tot ruim onder 40 mug per kubieke meter kunnen dalen, mits buitenlandse bronnen evenveel afnemen als de Nederlandse. Na het afronden van dit document (april 1993) is een aantal (concept) publicaties verschenen betreffende het verband tussen fijn stof en acute effecten. De resultaten van deze studies vormen een verdere ondersteuning van de in dit document getrokken conclusies. De betreffende studies zijn niet apart beschreven.

De mogelijkheden zijn onderzocht om een indicator (Itox) te ontwikkelen, die in staat is om op regionale schaal het effect van toxische stoffen op de gezondheid van ecosystemen aan te geven. Met betrekking tot de milieukwaliteit, kan Itox worden toegepast als een alternatief voor de huidige Milieubeleidsindikator-Verspreiding (MBI-V). In de toekomst kunnen mondiale Itox-berekeningen eveneens worden toegepast binnen de Wereldmilieuverkenningen. Op basis van de resultaten van deze definitiestudie wordt een plan van aanpak voorgesteld waarmee jaarlijkse indicatorwaarden berekend kunnen worden, zoals Itox-1996.<br>

Resultaten van 1995 van het monitoringprogramma uitgevoerd in het Lheebroekerzand te Drenthe worden gepresenteerd. Het programma wordt uitgevoerd in het kader van de United Nations Economic Commission for Europe (UN/ECE) International Co-operative Programme on Integrated Monitoring of Air Pollution Effects on Ecosystems (ICP/IM). Het belangrijkste doel van dit rapport is om de gegevens van 1995, gevraagd voor de internationale database in Helsinki (Finland), te verzamelen en te presenteren en daarnaast ook additionele resultaten van onderzoek uitgevoerd in het Lheebroekerzand te publiceren. Tevens dient dit rapport om medewerkende organisaties en vrijwilliggers te informeren over de vooruitgang en ontwikkeling van het monitoringprogramma zowel nationaal als internationaal. In 1995 bestond het biologische gedeelte van het monitoringprogramma uit een regelmatige inventarisatie van vogels, bladmineerders en vlinders evenals inventarisaties van de macrofauna aanwezig in het ven Kliplo en observaties aan naaldbomen ter bepaling van de vitaliteit. Het chemisch-fysische deel van het programma bestond uit meteorologische variabelen zoals temperatuur, luchtvochtigheid, hoeveelheid neerslag en instraling samen met chemische analyses van lucht, neerslag, bladeren, naalden en venwater. Er kan nog geen interpretatie van de resultaten van deze variabelen plaatsvinden totdat meer gegevens over een langere periode beschikbaar komen. Drie jaar na de start van het monitoringprogramma in het Lheebroekerzand is er een duidelijke basis gelegd om dit programma met diverse variabelen gemeten in een en hetzelfde gebied te continueren.<br>

Van nature aanwezige stoffen kunnen voorkomen in concentraties die hoger liggen dan de huidige risiconiveau's. Dit was aanleiding voor een inventariserend onderzoek met als vraagstelling: "Hoe kan op wetenschappelijk verantwoorde wijze bij het afleiden van milieukwaliteitsdoelstellingen voor zware metalen rekening gehouden worden met de achtergrondgehaltes van deze van nature voorkomende stoffen en met verschillen in beschikbaarheid van deze verbindingen voor opname door organismen?". Om deze vraag te beantwoorden zijn experts geconsulteerd op de vakgebieden (hydro-)geochemie, aquatische en terrestrische chemie en (eco-)toxicologie. Deze consultaties hebben geleid tot een voorstel voor een methode om natuurlijke achtergrondgehaltes en verschillen in beschikbaarheid in de normstelling van van nature voorkomende stoffen te incorporeren: de methode van effect-limitatie. Deze methode gaat ervan uit dat voor wat betreft natuurlijk voorkomende verbindingen, er een onderscheid gemaakt kan worden tussen een biobeschikbare en een niet-beschikbare fractie. De biobeschikbare fractie zal leiden tot een achtergrondeffect. Dit achtergrondeffect is gedefinieerd als die fractie van de species in een ecosysteem die niet wordt beschermd als gevolg van de biobeschikbare fractie van het achtergrondgehalte. Door vervolgens het beleidsmatig vastgestelde beschermingsniveau op te tellen bij het achtergrondeffect kan aan de hand van de cumulutatieve dosis-effect curve het maximaal toelaatbare (biobeschikbare) risiconiveau worden berekend.<br>