In 2014 waren er minder uitbraken van voedselinfecties en -vergiftigingen dan in voorgaande jaren. Wel was het aantal zieken per gemelde uitbraak groter, waardoor het totaal aantal zieken hoger uitkwam dan in 2013 (een verschil van 13 procent). In 2014 zijn in totaal 207 uitbraken gemeld met 1655 zieken, ten opzichte van 290 gemelde uitbraken met 1460 zieken in het jaar ervoor. Daarnaast zijn in 2014 bij de NVWA nog 242 individuele gevallen van voedselinfectie of -vergiftiging gemeld. Dit blijkt uit een analyse van de registratiecijfers in 2014 van voedselinfecties en -vergiftigingen. Daaruit blijkt ook dat er relatief veel uitbraken door het norovirus waren en weinig Campylobacter-uitbraken ten opzichte van voorgaande jaren. Het aantal Salmonella-uitbraken was in 2014 hoger dan in 2013, maar lager dan de jaren ervoor. De cijfers zijn afkomstig van de NVWA en de GGD'en. Sinds vorig jaar worden de meldingen samengevoegd en als één geheel geanalyseerd door het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM. Deze nieuwe, geïntegreerde aanpak geeft een duidelijker beeld van de mate waarin uitbraken van voedselinfecties en -vergiftigingen in Nederland voorkomen en de trend daarin door de jaren heen. De genoemde getallen zijn evenwel een onderschatting van het werkelijke aantal voedselinfecties en -vergiftigingen. Dit komt, doordat niet iedere zieke naar de huisarts gaat of de NVWA informeert. Naar schatting zijn jaarlijks 680.000 mensen in Nederland ziek door het eten van besmet voedsel. De NVWA en GGD'en registreren en onderzoeken voedselinfecties en -vergiftigingen om meer zieken en uitbraken te voorkomen. Daartoe proberen ze vanuit hun eigen werkveld inzicht te krijgen in de besmette bronnen en de aard van de ziekteverwekkers. De NVWA onderzoekt het voedsel en de plaats waar het wordt bereid. De GGD richt zich op de personen die hebben blootgestaan aan besmet voedsel en probeert via hen de mogelijke bronnen te herleiden.

De wereldwijde epidemie van ebola was de meest in het oog springende infectieziekte van dit jaar. In Nederland waren geen ebolapatiënten, maar is veel tijd besteed aan de voorbereiding om patiënten te kunnen verzorgen en verspreiding van het virus te voorkomen. Daarnaast was er de uitbraak van mazelen in Nederland, die in 2013 begon en eindigde in de eerste maanden van 2014. In die periode zijn verspreid over Nederland 2700 zieken gemeld en is 3,9 miljoen euro besteed om de epidemie te bestrijden. De grootste kostenposten waren de werkzaamheden van de betrokken GGD'en en de kosten van ziekenhuisopname van ernstig zieke patiënten. Dit blijkt uit de Staat van Infectieziekten in Nederland 2014, een jaarlijks rapport dat inzicht geeft in ontwikkelingen van infectieziekten bij de Nederlandse bevolking. Daarnaast worden elk jaar de ontwikkelingen op het gebied van de infectieziekten in het buitenland beschreven die voor Nederland relevant zijn. Met deze jaarlijkse uitgave informeert het RIVM beleidsmakers van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het thema van dit jaar zijn de kosten voor de behandeling, preventie en bestrijding van de infectieziekten. Om inzicht in de kosten te krijgen, zijn deze berekend voor de mazelenepidemie en voor de Salmonella Thompson-uitbraak door gerookte zalm in 2012. Voor deze twee is gekozen omdat ze omvangrijk waren en verspreid over heel Nederland zieken veroorzaakten. Bij de Salmonella Thompson-uitbraak zijn 1149 ziektegevallen gemeld die met behulp van laboratoriumdiagnostiek werden vastgesteld en is 1,7 miljoen euro aan kosten gemaakt. De grootste kostenposten betroffen de inzet van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) om de bron van de besmetting op te sporen en de kosten van ziekenhuisopname van ernstig zieke patiënten. In de studie staat ook beschreven hoe de kosten en de opbrengsten van interventies met elkaar kunnen worden vergeleken. Met kosteneffectiviteitstudies kan worden bepaald hoe budgetten het meest efficiënt voor de gezondheidszorg kunnen worden ingezet. In dit rapport zijn de meest gebruikte methoden van kosteneffectiviteitsstudies en bijbehorende uitkomstmaten toegelicht.

Het aantal mensen dat zich bij een Centrum Seksuele Gezondheid (CSG) heeft laten testen op een seksueel overdraagbare aandoening (soa) is, na een jarenlange stijging, in 2015 gedaald. De daling hangt samen met een sterkere focus op de doelgroep van de CSG en de bevroren budgetten met betrekking tot het aantal consulten dat kan worden afgehandeld. Het percentage bezoekers bij wie een soa werd vastgesteld, is wel verder toegenomen, tot 17,2 procent. Bij huisartsen zijn de aantallen soa-consulten ook gedaald. Chlamydia blijft de meest voorkomende soa. De CSG's bieden hoog-risicogroepen de mogelijkheid om zich gratis te laten testen op soa's. In totaal waren er in 2015 136.347 consulten bij de CSG, een daling van 3,4 procent ten opzichte van 2014. De meeste soa's zijn vastgesteld bij personen die voor een soa zijn gewaarschuwd door een (voormalige) partner, bij personen met soa-gerelateerde klachten en bij hiv-positieve mannen die seks hebben met mannen (MSM). Ook jongeren onder de 20 jaar met een lagere opleiding en personen die voor een tweede keer in hetzelfde jaar op consult komen hebben vaker een soa. Chlamydia In 2015 had 13,7 procent van de CSG-bezoekers een chlamydia-infectie (18.585 diagnoses); een stijging van 1,1 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. De grootste toename is te zien bij heteroseksuele mannen (van 13,9 procent in 2014 naar 16,1 procent in 2014). Chlamydia wordt het meest aangetroffen bij vrouwen en heteroseksuele mannen onder de 20 jaar (21,0 procent) en bij mensen die hiervoor zijn gewaarschuwd (34,0 procent). Bij MSM is het percentage chlamydia al jaren stabiel op 10 procent. Gonorroe Het aantal gonorroe-diagnoses is met 17 procent gestegen naar 5.391 diagnoses. Deze soa wordt vooral vaker bij MSM gevonden (10,7 procent), terwijl het percentage stabiel blijft bij vrouwen en heteroseksuele mannen (respectievelijk 1,6 en 1,9 procent). Een op de vijf gonorroediagnoses is opgespoord na een waarschuwing door een partner. Ook in 2015 zijn er geen gonorroegevallen gevonden die resistent zijn tegen eerstelijns antibiotica. Minder dan de helft van de positief bevonden monsters is getest op resistentie. Syfilis Het aantal diagnoses van syfilis is in 2015 gestegen met 27 procent tot 942, hoewel vanwege het aangepaste testbeleid minder jongeren onder de 25 jaar zijn getest. Het percentage MSM met een syfilisinfectie steeg van 2,3 procent in 2014 naar 2,6 procent in 2015. Het afgelopen jaar is opnieuw een sterke stijging bij bekend hiv-positieve MSM gezien: van 6,6 procent in 2014 naar 8,0 procent in 2015. Van alle MSM met syfilis was 22 procent gewaarschuwd voor syfilis en wist 40 procent dat hij hiv had. Hiv Het aantal nieuwe hiv-diagnoses bij de CSG is in 2015 met 11 procent gedaald (288 in 2015 versus 323 in 2014). Van deze diagnoses was 90 procent bij MSM. Het percentage nieuwe hiv-diagnoses bij MSM daalde van 3,0 procent in 2008 naar 0,9 procent in 2015. Het aantal hiv-patiënten dat bij de Nederlandse hiv-behandelcentra werd aangemeld daalde ook, van 1.311 in 2008 naar 1.033 in 2015.

In Nederland is de vaccinatiegraad binnen het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) hoog, waardoor weinig mensen de ziekten krijgen waartegen zij worden ingeënt. Alleen de deelname aan de vaccinatie van meisjes tegen het humaan papillomavirus (HPV) ligt lager. Na de vaccinaties komen weinig ernstige bijwerkingen voor. Bijwerkingen die gerapporteerd worden zijn doorgaans niet ernstig van aard zijn. Continue monitoring is nodig om een optimaal vaccinatieprogramma te behouden. Wijzigingen in het vaccinatieschema in 2014-2015 Sinds januari 2014 is de vaccinatie tegen het HPV-virus, dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken, teruggebracht naar twee prikken. De vaccinatie wordt aan alle twaalfjarige meisjes aangeboden. Ontwikkelingen voor RVP-ziekten Door de uitbreiding van het pneumokokkenvaccin met drie typen in 2011 is het aantal kinderen gedaald dat van deze drie typen ziek werd. Deze daling was ook te zien onder volwassenen, die mogelijk indirect door de vaccinatie van kinderen zijn beschermd.Kinkhoest nam in 2014 weer toe na een daling in 2013. Het aantal zieken was minder hoog dan tijdens de epidemie in 2012. De bof kwam weinig voor in 2014, al steeg het aantal meldingen weer in de eerste maanden van 2015. De meeste mazelengevallen zijn in de eerste twee maanden van 2014 gerapporteerd, aan het einde van de epidemie die in 2013 begon. De mazelen kwam voor in gebieden waar mensen zich om religieuze redenen vaak niet laten vaccineren. Er zijn geen gevallen van polio gemeld. Vorig jaar waren de controles op polio geïntensiveerd in regio's in Nederland waar vluchtelingen worden opgevangen. Dit betrof vluchtelingen uit enkele niet-Europese landen waar het aantal poliogevallen was gestegen, zoals Syrië. Aangezien polio in die landen in 2014 minder voorkwam zijn de controles tot een normaal niveau teruggebracht. Ontwikkelingen voor toekomstige RVP-kandidaten De Gezondheidsraad kan de minister adviseren om het aantal ziekten die onder het RVP vallen uit te breiden. Het RIVM houdt in de gaten hoe ziekten die hiervoor in aanmerking komen, zich ontwikkelen. In 2014 kwamen uitzonderlijk weinig infecties met het rotavirus voor. Ook daalde het aantal zieken door meningokokken serogroep B. Het aantal mensen met het waterpokken, gordelroos en hepatitis A is de afgelopen jaren stabiel gebleven.

Het aantal patiënten met tuberculose in Nederland neemt sinds 1994 gestaag af. In 2014 zijn 823 patiënten met tuberculose geregistreerd. Als tuberculose in de longen zit, kan het besmettelijk zijn maar dat hoeft niet. De meest besmettelijke vorm (open tuberculose) kwam in 2014 voor bij 201 patiënten. Bijna driekwart van het totale aantal tbc-patiënten in Nederland komt uit gebieden waar deze bacteriële infectieziekte veel voorkomt, zoals delen van Afrika en Azië. De grootste groep patiënten is, net als voorgaande jaren, afkomstig uit Somalië (105), gevolgd door Marokko (82) en Eritrea (53). Dit blijkt uit de cijfers over 2014. Het RIVM rapporteert deze cijfers jaarlijks, in aansluiting op het doel van de WHO om tuberculose wereldwijd te elimineren. Tuberculose en hiv Een infectie met hiv verhoogt het risico op tbc én tbc is vaak het eerste teken van een hivinfectie. Het is daarom belangrijk om een hiv-infectie zo vroeg mogelijk vast te stellen en te behandelen. Bij 48 procent van de tbc-patiënten is onbekend of zij met hiv besmet zijn. Het percentage tbc-patiënten dat getest werd op hiv steeg van 28 in 2008 naar 57 in 2013. Het percentage tbc-patiënten dat hiv-positief bleek, daalde de laatste tien jaar in Nederland van 4 naar 2,8 in 2014. Multiresistentie Wanneer de tbc-bacterie ongevoelig is voor bepaalde medicijnen, is sprake van resistente tuberculose. Bij multiresistentie is resistentie ontstaan tegen meerdere soorten medicijnen. In Nederland komt dit nog maar weinig voor: het aantal patiënten met multiresistente tuberculose schommelde de laatste vijf jaar tussen de tien en de twintig. In 2014 waren het er zes, allen geboren in het buitenland. Resultaat van de behandeling Om tuberculose te behandelen moeten patiënten een langere periode (vaak zes maanden of meer) tegelijkertijd verschillende medicijnen innemen. De cijfers van 2014 zijn nog niet bekend op het moment dat deze rapportage uitkomt. Van de tbc-patiënten uit 2013 zonder enkele vorm van resistentie voltooide 91 procent de behandeling met succes. Dit is een zeer goed resultaat.

De Staat van zoönosen geeft jaarlijks een overzicht van infectieziekten die overgaan van dier op mens, de zogenoemde zoönosen. Het gaat om de mate waarin meldingsplichtige zoönosen voorkomen en de ontwikkelingen daarvan op de lange termijn. Hierbij betreft het zowel het aantal ziektegevallen bij mensen als het voorkomen van deze ziekteverwekkers bij dieren. Ook worden elk jaar opmerkelijke voorvallen uitgelicht en wordt een thema behandeld. Voor de meeste zoönosen zijn in 2014 geen uitgesproken veranderingen waargenomen. Wel is het aantal mensen met leptospirose (waarvan de bekendste vorm de ziekte van Weil is) aanmerkelijk hoger dan het vorige jaar, van gemiddeld 30 gevallen in de afgelopen jaren naar 97 in 2014. Ook steeg het aantal Hantavirusinfecties (van gemiddeld 13 in de voorgaande jaren naar 36 in 2014). UItgelicht Een opmerkelijke gebeurtenis in 2014 is dat twee patiënten in een ziekenhuis zijn opgenomen met een ernstige longontsteking na een infectie met Chlamydia caviae. Beide patiënten bleken thuis cavia's te houden die een luchtweginfectie hadden doorgemaakt. Verder was er sinds 2003 weer een uitbraak van vogelgriep bij pluimveebedrijven veroorzaakt door een hoogpathogeen virus. Hierbij zijn vier van de vijf besmette bedrijven onafhankelijk van elkaar besmet geraakt. Het virus was vermoedelijk afkomstig van trekkende watervogels. Het is onbekend of dit virustype overdraagbaar is op de mens; wereldwijd zijn daar geen gevallen van bekend. Vogels Het thema van dit jaar is 'Onze gevleugelde vrienden' en gaat over zoönosen die via vogels kunnen worden overgebracht, zoals de papegaaienziekte. Hierbij wordt onder andere beschreven op welke vliegroutes van trekvogels gezamenlijke broed- en voederplaatsen liggen waar ze elkaar kunnen treffen en zoönoseverwekkers aan elkaar zouden kunnen overdragen.

In 2012 hebben meer mensen zich bij een soa-poli laten testen op een seksueel overdraagbare aandoening (soa) dan in voorgaande jaren. Ook is bij meer mensen een soa geconstateerd. Vooral het percentage mensen met een chlamydia- en gonorroe-infectie nam toe. Deze tendensen zijn zichtbaar bij zowel de soa-poli's als de huisartsen. Een goed functionerende soa-monitoring blijft daarom essentieel om zicht te houden op relevante trends en opkomende soa binnen groepen die een grotere kans hebben deze infectie op te lopen. De soa-poli's bieden hoogrisicogroepen een laagdrempelige mogelijkheid om zich te laten testen en verstrekken medicatie als een soa wordt vastgesteld. De bezoekers van de soa-poli's waren in 2012 voornamelijk jongeren tot 25 jaar, migranten uit landen waar soa's en hiv veel voorkomen en mannen die seks hebben met mannen (MSM). Het aantal consulten is met 7 procent toegenomen ten opzichte van 2011. Chlamydia Bij de soa-poli's was chlamydia opnieuw de meest gediagnosticeerde soa in 2012, met een lichte stijging ten opzichte van 2011 (12,2 versus 11,5 procent). Chlamydia werd het meest vastgesteld bij heteroseksuelen, zowel mannen als vrouwen, onder de 25 jaar. Opmerkelijk was de sterke stijging van lymphogranuloma venereum (LGV), een agressieve variant van chlamydia. LGV is tot nu toe voornamelijk vastgesteld bij MSM die een hiv-infectie hebben. LGV veroorzaakt een ontsteking van de lymfeklieren, waardoor de behandeling langer duurt. Gonorroe Ook het percentage mensen met een gonorroe-infectie bij de soa-poli's is in 2012 toegenomen ten opzichte van 2011 (3,6 versus 3,2 procent). Deze soa werd het meest gediagnosticeerd bij MSM. Het blijft belangrijk om te volgen of de gonorroebacterie resistent raakt tegen het antibioticum dat nu in Nederland als eerste keus aanbevolen wordt, een derde generatie cefalosporine. In diverse Europese landen is deze resistentie waargenomen. Hiv Het aantal personen met een hiv-infectie, gediagnosticeerd bij een van de soa-poli's, is in 2012 licht afgenomen (358 versus 415 in 2011). Het aantal mensen dat jaarlijks bij een hiv-behandelcentrum onder behandeling komt, blijft min of meer stabiel. Er werden wel meer mensen van 50 jaar of ouder nieuw gediagnosticeerd met hiv in de afgelopen jaren.

Net als bacteriën kunnen virussen in voedsel risico's vormen voor de volksgezondheid. Over virussen is echter minder bekend. Het RIVM heeft daarom in kaart gebracht welke kennis beschikbaar is of juist ontbreekt om de volksgezondheidsrisico's te kunnen schatten (risicoprofiel). Hiervoor zijn drie virussen uitgelicht die via voedsel naar mensen kunnen worden overgedragen: hepatitis A-virussen in schelpdieren, norovirussen op verse groenten en fruit, en hepatitis E-virussen in varkensvlees. De inventarisatie is in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit gemaakt. Algemene bevindingen In het algemeen blijkt dat het tot nu toe lastig is om het aantal virussen op producten op een betrouwbare manier te kunnen schatten. Dit komt gedeeltelijk omdat de methoden om de virussen aan te tonen sterk verschillen. Om de gezondheidsrisico's te kunnen inschatten is kennis over het aantal virussen juist nodig. De kans dat iemand ziek wordt is namelijk groter naarmate het aantal producten dat besmet is groter is, of wanneer het aantal virussen per product hoger is. De tekortkomingen van de methoden worden in dit rapport aangegeven en enkele aanbevelingen worden gedaan om de berekeningen van het aantal virussen realistischer te maken. Verder is geïnventariseerd welke factoren de kans vergroten dat voedsel besmet raakt tijdens de productie of de verwerking ervan. Bij rauwe of kwetsbare producten, zoals oesters, of verse groenten en fruit, is het immers niet mogelijk om de virussen eenvoudig onschadelijk te maken door voedsel te koken. Bevindingen onderzochte virussen Specifieker is het bij het norovirus belangrijk te achterhalen hoeveel virussen op groente en fruit terechtkomen via het irrigatiewater. Een andere mogelijke bron is via de handen of gereedschap tijdens de oogst en verwerking. Voor het hepatitis E-virus is het van belang te weten hoeveel varkens tijdens de slachtfase de infectie doormaken en zo besmette producten leveren. Als zij de hepatitis E-infectie eerder doormaken, is de besmetting voorbij en vormt dit geen risico meer voor de consument. Ook is inzicht nodig in de aantallen hepatitis E-virussen per product. Wat de schelpdieren betreft, is het relevant om te weten hoeveel virussen in het oppervlaktewater zitten waarin ze worden gekweekt, en in welke mate deze virussen in de schelpdieren achterblijven.

Weinig mensen krijgen de ziekten waartegen zij via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) worden gevaccineerd. De vaccinatiegraad is in Nederland al jaren hoog en het vaccinatieprogramma is veilig. Er worden relatief weinig bijwerkingen gerapporteerd en deze zijn doorgaans niet ernstig van aard. Dit blijkt uit het jaaroverzicht 2013-2014 van het RIVM. Continue monitoring is nodig om een optimaal vaccinatieprogramma te behouden. Wijzigingen in het vaccinatieschema in 2013-2014 Het aantal prikken tegen pneumokokken in het vaccinatieschema is vanaf november 2013 met één prik verlaagd naar drie. Dit gebeurde op advies van de Gezondheidsraad omdat dit verminderde aantal evenveel bescherming biedt. Sinds januari 2014 is de vaccinatie voor meisjes tegen het HPV-virus, dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken, teruggebracht naar twee prikken. De vaccinatie wordt aan alle twaalfjarige meisjes aangeboden. Als meisjes na hun vijftiende verjaardag met de vaccinatie starten, zijn nog wel drie prikken nodig. Ontwikkelingen bij ziekten Tussen mei 2013 en februari 2014 vond een grote uitbraak van mazelen plaats, vooral in gebieden waar weinig mensen zich laten vaccineren. In totaal zijn 2640 personen met mazelen gemeld, van wie er 182 zijn opgenomen in het ziekenhuis. Een persoon is overleden. In juni 2013 was er een uitbraak van rodehond op een orthodox-gereformeerde school met een lage vaccinatiegraad. Er zijn 54 personen met rodehond gemeld. Dit was het grootste aantal sinds 2004-2005. In 2013 zijn in Nederland geen meldingen gedaan van difterie, polio en tetanus. Na de grote epidemie in 2012 nam kinkhoest sterk af. Ook het aantal bofgevallen daalde ten opzichte van 2010-2012, een periode waarin bof veelvuldig onder studenten voorkwam. Het aantal meldingen van acute hepatitis B was in 2013 het laagst sinds 1976. Het aantal meningokokken C-ziekten is enorm gedaald sinds de introductie van de vaccinatie in 2002. Sinds de uitbreiding van het vaccin tegen pneumokokken met drie typen in 2011 is het aantal ziekten dat door die drie typen wordt veroorzaakt, gedaald. Andere ontwikkelingen In 2013 zijn wereldwijd in acht landen gevallen van polio aangetroffen, waaronder in Syrië. Daarom worden Syrische vluchtelingen jonger dan vijf bij aankomst in een Nederlands asielzoekerscentrum gevaccineerd tegen polio. Verder zijn de routinematige controles in gebieden met een lage vaccinatiegraad geïntensiveerd en uitgebreid naar regio's in Nederland waar vluchtelingen opgevangen worden.

Net als in voorgaande jaren is in verslagjaar 2014 de deelname aan de verschillende vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) met 92 tot 99 procent hoog. Uitzondering hierop vormt de HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker, waaraan de deelname ten opzichte van het voorgaande verslagjaar wel verder is gestegen tot 59 procent. Sinds augustus 2011 is het RVP uitgebreid met de vaccinatie tegen hepatitis B; tot die tijd werden alleen kinderen met een verhoogd risico hiertegen ingeënt. Van de groep zuigelingen zonder verhoogd risico heeft 95 procent deze vaccinatie gekregen. Ook de deelname onder zuigelingen in Caribisch Nederland aan de DKTP-, BMR- en pneumokokkenvaccinatie is hoog (90-100 procent). Punt van aandacht blijft dat de deelname aan het RVP daalt naarmate kinderen ouder worden. Met de tweede BMR-vaccinatie voor 9-jarigen (92 procent) wordt nog steeds niet de gewenste 95 procent deelname bereikt. Een deelname van minimaal 95 procent is belangrijk vanwege het streven van de World Health Organization (WHO) mazelen wereldwijd uit te roeien. Tevens blijft het belangrijk dat alle kinderen van moeders die drager zijn van hepatitis B de eerste extra vaccinatie hiertegen tijdig krijgen. Kinderen die op jonge leeftijd worden besmet met dit virus hebben namelijk een groter risico er drager van te worden. Op de lange termijn kan dit virus ernstige leveraandoeningen veroorzaken. Om zuigelingen effectief te kunnen beschermen tegen ziekten uit het RVP is het van belang de vaccinaties tijdig te geven. Het deel van de zuigelingen dat de eerste DKTP-vaccinatie op tijd krijgt, is verder gestegen naar 88 procent. Doorgaans worden kinderen die minimaal één inenting via een antroposofisch consultatiebureau krijgen minder vaak en minder tijdig gevaccineerd. In Nederland wordt met de systematiek van vrijwillige vaccinatie een hoge vaccinatiegraad bereikt. Hierdoor ontstaat groepsimmuniteit, die voor de meeste ziekten nodig is om de bevolking als geheel te beschermen tegen uitbraken. Momenteel wordt een monitoringsysteem ontwikkeld om in de toekomst de acceptatie van het RVP onder ouders en RVP-professionals te volgen.