This study evaluates the Dutch industrial environmental policy on emissions of Volatile Organic Substances (VOC) in the last 15 years and provides insight into VOC emissions in the Netherlands in 2010. Up till now, voluntary agreements between public authorities and industrial branches within the framework of the Dutch VOC2000 programme, called KWS2000, have made an important contribution to the VOC policy. Voluntary agreements are concluded to be reasonably successful. The target for reducing industrial VOC emissions by at least 55% between 1981 and 2000 through the implementation of environmental technologies has been reached. Different factors of influence (e.g. policy instruments) on the implementation process were characterised for five important industrial branches. A new expert-support computer model was used as a tool to simulate the implementation of environmental technologies and to provide insight into the basic assumptions and data used. The success of the voluntary agreements was found in the embedding of the agreements in the practice of granting and enforcing permits in combination with the availability and affordability (from a company point of view) of technologies, and the compatibility of these with the existing technological system. Considering the present environmental policy pressure on VOC emission reduction, about 15% emission reduction at the most can be achieved between 2000 and 2010 in the evaluated branches of industry. Intensification of policy pressure could lead to about 30-35% reduction. This intensification is needed to reaching the VOC emission ceiling for the industrial sector in the Netherlands, as agreed in the 4th National Environmental Policy Plan (NMP-4).

The report contains an information analysis for the second version of the Expert supporting system MEI. The purpose of this system is to analyse and forecast the implementation of environmentally friendly technology in the industrial sector. Important output variables are technology use and process emissions. Starting-point for the information analysis was a prototype of MEI (version 1) and a list with conceptual and technical improvements. The main concept of the model could be described using the prototype (version 1), the improvements list and further user input. From this description, the general-user functions of the model were analysed. In the next step, the data requirements were described, resulting in a data model. A flow diagram of calculations could then be made with the data model and the main calculation rules. This information analysis is the basis for the technical design of the new MEI (version 2), while the data model has been implemented as a database structure.

Behaviour is the result of a complex process of information exchange in different forms, many kinds of risk assessment (especially personal), social and cultural background and individual characteristics. Behaviour is complex and therefore hard to understand and even harder to predict. Although behaviour of actors in companies involved in environmental problems might be a little less complex, it's still a big challenge to understand the processes. In recent years many case studies have been done, specific information analysed and, more and less important factors distinguished. To be able to make use of these insights a first attempt has been made in the form of a model to develop a structure for analysing these processes. After some experience with simple versions of such a structure the computer model was built. Meant to be an 'expert supporting system', this model supports experts in translating their (mostly qualitative) knowledge on a case into a prognosis of the implementation path of a technology or a package of measures. The model structure is based on the idea that companies find themselves in different situations, mainly at least technically speaking. The environmental pressure (emissions) from a group of companies (sector) is dependent on the distribution over different situations or states, because every state has a characteristic emission factor. This distribution changes yearly under the influence of several driving forces. A function having three parameters is used. The time to prepare for a change of state, the speed and the part of the sector that will never undergo changed state. These parameters represent a function of seven driving forces, which are functions of characteristics of the environmental policy like guidelines, policy goals, subsidies and priorities of the sector. Driving forces include: the sectors, organisations knowledge of new technologies, the age of their installations, their economic situation e.g., costs, efficiency, complexity, technical depreciation time, etc. of the measures, public attention, like signals from research, media (daily papers), actions of environmental groups.

Om een operationele versie van het MEI model (versie 2) te kunnen maken is een informatie-analyse uitgevoerd. Het MEI model is bedoeld om de implementatie van milieuvriendelijke techniek in de industrie sector te kunnen analyseren en voorspellen. Belangrijke output is het techniekgebruik en de procesemissies. Het uitgangspunt voor deze analyse was het prototype van MEI (versie 1) en een lijst met conceptuele en technische verbeterpunten. Met de lijst verbeterpunten en gebruikers informatie is het model in algemene zin beschreven. Hieruit zijn de belangrijkste gebruiksfuncties gedestilleerd. Hierna konden de data behoeften van het model beschreven worden, hetgeen is vastgelegd in een data model. Met het data model en de rekenregels is een stroomdiagram van de berekeningen afgeleid. Deze informatie analyse is de basis voor een technisch ontwerp voor het nieuwe MEI model, en het opzetten van een geschikte database structuur. Een korte beschrijving van beschikbare software voor uitvoering is ook opgenomen in dit rapport, inclusief argumenten voor een software keuze en een algemene architectuur.

Het rapport geeft een integraal overzicht van alle gegevens, aannames, en modellen die zijn gebruikt door de doelgroep industrie van het Laboratorium voor Afvalstoffen en Emissies (LAE) ten behoeve van de 5e Nationale Milieuverkenning (MV5). Het rapport beschrijft de verwachte ontwikkelingen in milieudruk door de industrie tot 2020 onder invloed van ontwikkelingen in industriele productie, energiegebruik en vastgesteld milieubeleid, in de context van het European Coordination (EC) en het Global Competition (GC) scenario. Emissieprognoses worden afgezet tegen emissietrends in de periode 1980-heden. Daarmee wordt een integraal overzicht gegeven van de belangrijkste determinanten in de ontwikkeling van de milieudruk door de industrie over de periode 1980-2020. Uit de studie volgt, dat bij het vastgestelde milieubeleid het energiegebruik en de CO2 emissie ten gevolge van industriele productie blijft toenemen. Hierbij wordt ook de CO2 emissie die vrijkomt in de energiesector, door energieomzetting ten behoeve van de industrie, toegerekend aan de industrie. De toename van de emissie van het broeikasgas CO2 wordt deels geneutraliseerd door een sterk dalende emissie (-80%) van fluorhoudende broeikasgassen, onder invloed van enkele specifieke bedrijfsmaatregelen. De emissie van NOx, SO2, VOS en fijn stof neemt verder af. De doelstellingen voor NOx, SO2 en VOS emissies voor 2010 blijven echter buiten bereik. Met voorliggend rapport wordt het industrie aandeel in het project MV5 kwaliteitgeborgd afgerond.

De beschrijving van de versie van het model MEI (Model Effectiviteit Instrumenten versie 2.0) is gericht op de toepassing voor de penetratie van technieken bij groepen van bedrijven (bv. in bedrijfstakken). Dit model is een poging om de opgedane kennis en ervaring op het gebied van milieubeleidsanalyse te operationaliseren. Bewust is de economische afweging van kosten en baten hierin niet uitgewerkt; resultaten van andere modellen daarvoor kunnen wel worden ingebracht. De aandacht is vooral gericht op maatregelen en bijbehorende overwegingen, die gericht zijn op algemene (maatschappelijke) milieubaten. MEI is een 'expert ondersteunend systeem', vooral bedoeld om het inzicht in deze complexe materie te vergroten en de problematiek op een meer gestructureerde, methodische wijze te benaderen. Het spel van drijvende krachten achter het al dan niet toepassen van bepaalde technieken door bedrijven is zo complex, dat elke poging tot een gestructureerde benadering hiervan tevens een inperking inhoudt. Dit geldt in nog sterkere mate voor een kwantitatief werkend model als deze eerste versie van MEI, ook al gebeurt de input vooral in kwalitatieve termen. Het model moet daarom gezien worden als een hulpmiddel, zowel voor de praktijk als bij verder onderzoek. Met enkele cases is een beperkte validatie uitgevoerd. Het model is echter bewust zodanig opgezet, dat het betrekkelijk eenvoudig is om eigen inzichten over de kwantitatieve uitwerking in de rekenstructuur onder te brengen.

Deze studie evalueert het beleid t.a.v. Vluchtige Organische Stoffen (VOS-beleid) in de industrie over de afgelopen 15 jaar en geeft een doorkijk naar 2010. Centraal in het tot nu toe gevoerde beleid stonden convenanten tussen overheid en bedrijfstakken in het kader van het programma KoolWaterStoffen 2000. We concluderen dat de VOS-convenanten redelijk succesvol zijn. De doelstelling om de industriele VOS-emissies door implementatie van milieutechnieken met minimaal 55% te reduceren tussen 1981 en 2000 is gehaald. Voor 5 belangrijke bedrijfstakken zijn verschillende factoren (waaronder beleidsinstrumenten) in kaart gebracht, die van invloed waren op de implementatie van die technieken. Een hulpmiddel daarbij was een nieuw expertondersteunend computermodel, dat helder en inzichtelijk de simulatie van deze implementatie mogelijk maakte. Succesfactoren waren de aanwezigheid van beschikbare technieken, die bedrijfs-economisch betaalbaar en makkelijk in het productieproces inpasbaar waren, in combinatie met een redelijjke beleidsdruk vanuit de vergunningverlening (uitvoering en handhaving). In 2010 wordt bij de huidige beleidsintensiteit, in de beschouwde sectoren, hooguit 15% emissiereductie ten opzichte van 2000 verwacht. Bij intensivering van de beleidsdruk kan een reductie van circa 30-35% bereikt worden. Een dergelijke intensivering is nodig indien de industriele sectoren evenredig bij gaan dragen aan het behalen van het in NMP-4 vastgestelde emissieplafond voor de industriesector in 2010.