Accijnsverhogingen op alcohol en een vroegtijdige opsporing van depressies leveren veel gezondheidswinst op tegen relatief lage kosten. De opsporing van dit stadium van een depressie door de huisarts, gevolgd door minimale contact psychotherapie (MCP) levert naar verwachting 13.000 gezonde levensjaren op en kost op termijn gemiddeld euro 6.800,- per gewonnen gezond levensjaar. De geplande accijnsverhoging voor 2009 levert naar verwachting 13.000 gezonde levensjaren op en kost op termijn gemiddeld euro 5.100,- per gewonnen gezond levensjaar. Beide maatregelen zijn daarmee kosteneffectieve interventies. Uit eerder onderzoek bleek dat beide interventies effectief zijn in het voorkomen van ziekte, alleen was nog weinig bekend over de kosteneffectiviteit. Daarom is in dit rapport met behulp van modelberekeningen de mogelijke kosteneffectiviteit in de Nederlandse context onderzocht. Hierbij is uitgegaan van grootschalige implementatie van de maatregelen. De gezondheidseffecten zijn uitgedrukt in voor kwaliteit gecorrigeerde gewonnen levensjaren (QALYs, oftewel gewonnen gezonde levensjaren) en alleen kosten binnen het gezondheidszorgperspectief zijn meegenomen. Andere kosten- en effectencategorieen zoals ziekteverzuim hebben ook een grote invloed op de kosteneffectiviteit van de interventies. Onderzoek naar de bredere kosten en effecten van preventieve interventies is daarom gewenst.

In dit rapport zijn zeven preventieve maatregelen gesignaleerd die volgens literatuuronderzoek kosteneffectief zijn en in Nederland nog niet landelijk worden aangeboden. Kosteneffectief houdt in dat de kosten relatief laag zijn in verhouding tot de verwachte gezondheidswinst. Meer onderzoek is nodig om te kijken of deze interventies voor Nederland wenselijk zijn. Voor de meeste ontbreekt namelijk overtuigende bewijslast of ze medisch gezien effectief zijn. Bovendien zijn ze niet allemaal eenvoudig te implementeren, bijvoorbeeld omdat mensen terughoudend zijn om zich te laten screenen of vaccineren. Het gaat om de volgende preventieve maatregelen: - screening op en behandeling van infectie met Helicobacter pylori om maagaandoeningen te voorkomen; - vaccinatie van gezonde kinderen tegen griep; - screening op osteoporose van vrouwen van 70 jaar of ouder door het meten van de botdichtheid; - preventieve behandeling van mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten met aspirine; - een oefenprogramma voor zelfstandig wonende ouderen om te voorkomen dat ze vallen en valgerelateerde verwondingen oplopen; - preventieve behandeling van mensen die een hartinfarct hebben doorgemaakt met omega-3 visvetzuren; - leefstijlinterventie voor mensen met verstoorde glucosetolerantie ter preventie van diabetes mellitus. In het rapport zijn het gezondheidsprobleem waar de interventie zich op richt, de interventie zelf, de effectiviteit, en de kosteneffectiviteit beschreven. Vervolgens zijn aspecten van vertaalbaarheid van de economische evaluaties naar de Nederlandse situatie en van implementatie van de interventie in Nederland besproken. Dit rapport is het vierde uit een serie van over economische aspecten van preventie en is in samenwerking met ZonMw geschreven.