The United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) was ratified by the Netherlands in December 1993. One of the obligations is to provide a National Communication on greenhouse gas emissions, projections and programmes to reduce these emissions. This background report was written at the request of the Dutch Ministry of Housing, Physical Planning and Environment as a background report for the first Dutch National Communication for the Framework Convention on Climate Change. It documents the methodologies, both for estimating greenhouse gas emissions and sinks, and for projections. For the most important greenhouse gases, it gives estimates for 1980, 1985, 1990, 1991 and 1992, and projections of possible future emissions in 2000 and 2010 under two scenarios. The short-term aim of the Convention is stabilization of emissions between 1990 and 2000. Therefore 1990 was chosen as the base year for emission estimation and 2000 as the base year for evaluation. Emissions were estimated using internationally agreed IPCC methodology as well as methodology used in the Netherlands. The differences between the methods are explicitly explained. Carbon dioxide emissions were estimated with and without a temperature correction. The original Dutch policy method estimates emissions including feedstock use. For methane and nitrous oxide emissions, Dutch emission factors were applied instead of IPCC defaults. As more sources were found for nitrous oxide in the Netherlands, the Dutch emission was higher than when strictly applying IPCC methodology.

This inventory of greenhouse gas emissions in the Netherlands has been prepared according to the IPCC Guidelines and complies with the obligations under the European Union's Greenhouse Gas Monitoring Mechanism and the UN-FCCC for emission reports on greenhouse gases not covered under the Montreal protocol. The temperature corrected total emissions of non-ODP greenhouse gases were found to increase by 7% from 1990 to 1996, mainly due to increasing emissions of CO2. In 1996, the temperature-corrected carbon dioxide emissions were 7.6% higher than in 1990. In the period 1990-1996, methane emissions decreased by 9%, but nitrous oxide emissions increased by 13%. The emissions of HFCs were 47% higher in 1996 than in 1990, while the CO2-equivalent emissions of HFCs, PFCs, and (potential) SF6 increased by 26%. In 1996, CO2 contributed 75% to all CO2-equivalent emissions in the Netherlands, CH4 contributed about 11%, N2O about 9% and the non-ODP halocarbons about 5%. A short description is given on how the Guidelines have been applied in the Netherlands. Differences between IPCC sectors and Target Groups in the Netherlands are addressed and resulting emission differences accounted for.

This report documents the Netherlands' annual greenhouse gas emission inventory submitted for 1998 according to the European Union's Greenhouse Gas Monitoring Mechanism and the United Nation's Framework Convention on Climate Change (FCCC). Emissions of CO2 and N2O increased from 1990 to 1997 (with a fluctuation of CO2 in 1996 due to a very cold winter) by 14% and 10%, respectively, while in the same period CH4 emissions decreased by 14%. Of the 'new' gases (HFCs, PFCs and SF6), for which 1995 is a reference year, emissions of HFCs decreased substantially in 1997 to a level 35% lower than the 1995 figure, while emissions of PFCs and SF6 (potential) remained at the same level. Overall CO2-eq. emissions of all six gases increased in 1997 by 8% relative to the base year 1990 (1995 for the 'new' greenhouse gases) (6% when correcting for temperature. (Update of RIVM report 728001008)

The inventory presented in this report complies with the obligations under the European Union's Greenhouse Gas Monitoring Mechanism and the UN-FCCC for emission reports on all greenhouse gases not covered under the Montreal protocol. This inventory of greenhouse gas emissions in the Netherlands has been prepared according to the IPCC Guidelines on the basis of figures provided by the Environmental Balance 1996. A short description is given on how the Guidelines have been applied in the Netherlands. Differences between IPCC sectors and target groups in the Netherlands are addressed and resulting emission differences accounted for. Time series on emissions between 1990 and 1995 are presented for all non-ODP greenhouse gases. In 1994, carbon dioxide emissions were 2.8% higher than in 1990. In the period 1990-1994 methane emissions decreased by 3%, nitrous oxide emissions increased by 11% and CO2-equivalent emissions of HFCs, PFCs, and SF6 increased by 17%. The total emissions of non-ODP greenhouse gases increased by 3% from 1990 to 1994, mainly due to increasing emissions of CO2 and HFCs. In 1994, non-CO2 gases contributed about 22% to all CO2-equivalent emissions in that year. CH4 contributed about 10%, N2O about 8% and the non-ODP halocarbons about 4%. Provisional data suggest an increase of 3.9% carbon dioxide emissions in 1995 due to increased energy use. The emissions of HFCs were 33% higher in 1995 than in 1994.

Met deze rapportage van Nederlandse broeikasgasemissies, gemaakt op basis van de IPCC richtlijnen, wordt voldaan aan de verplichtingen van het monitoring mechanisme van de Europese Unie inzake broeikasgasemissies en van het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties. Indien ozonlaagaantastende stoffen buiten beschouwing worden gelaten, nam de totale Nederlandse emissies van broeikasgassen met 7% toe tussen 1990 en 1996, voornamelijk doordat de emissie van kooldioxyde (CO2) toenam. In 1996 was de CO2 emissie 7,6% hoger dan in 1990. Ook de emissie van lachgas (N2O) nam toe tussen 1990 en 1996 (+9%) terwijl de uitstoot van methaan (CH4) in deze periode juist afnam (-13%). De CO2-equivalente emissies van de drie nieuwe broeikasgassen, HFK's, PFK's en SF6,, nam tussen 1990 en 1996 toe met 25% , vooral doordat de HFK-emissie met 47% steeg. In 1996 had kooldioxyde een aandeel van 75% in de Nederlandse broeikasgasemissies, methaan 11%, lachgas 9% en de drie nieuwe broeikasgassen samen 5%. Het rapport geeft een korte beschrijving van de toepassing van de IPCC richtlijnen in Nederland. Verschillen in nationale emissiegetallen tussen IPCC-sectoren en Nederlandse doelgroepen worden verklaard.<br>

Dit rapport bevat een integrale beschrijving van de rol van stikstof in het milieu. Emissies van verschillende stikstofverbindingen worden gegeven en het transport van stikstof door het milieu (lucht, bodem, grond- en oppervlaktewater) wordt beschreven. Ook worden de ecologische effecten op zowel terrestrische als aquatische ecosystemen besproken, alsmede de risico's voor de volksgezondheid. De consequenties voor de drinkwatervoorziening worden eveneens behandeld.<br>

Met het rapport wordt voldaan aan de verplichtingen die voortvloeien uit het bewakingsmechanisme voor broeikasgasemissies van de Europese Unie alsmede van het Klimaatverdrag. Daarbij gaat het om emissierapportages van alle broeikasgassen die niet onder het Montreal protocol vallen. De gepresenteerde Nederlandse broeikasgasemissies zijn bepaald conform de richtlijnen van de IPCC en gebaseerd op cijfers uit de MilieuBalans 1996. Er wordt een korte beschrijving gegeven van de wijze waarop de IPCC richtlijnen in Nederland zijn toegepast. Verschillen tussen IPCC sectoren en Nederlandse doelgroepen worden toegelicht en de resulterende verschillen in emissiecijfers gequantificeerd. Voor alle broeikasgassen wordt een tijdreeks 1990-1995 gepresenteerd. In 1994 waren de CO2-emissies 2,8% hoger dan in 1990. In diezelfde periode daalde de emissies van methaan met 3%, stegen de emissies van lachgas met 11% van HFK's, PFK's en SF6 met 17%. De totale emissie in CO2-equivalenten van broeikasgassen die niet onder het Montreal-protocol vallen, steeg tussen 1990 en 1994 met 3%. Dit kwam voornamelijk door de toename van de emissie van CO2 en HFK's. De niet-CO2-broeikasgassen hadden in 1994 een aandeel van 22% in het totaal van broeikasgasemissies, waarvan methaan 10%, lachgas 8% en de gehalogeneerde koolwaterstoffen zonder ozon-aantastende werking 4%. De voorlopige cijfers voor 1995 laten een sterke toename van CO2-emissies zien (3,9%) alsmede van HFK's (33%).<br>

In deze studie zijn inventarisaties met een resolutie van 1 graad maal 1 graad gemaakt van emissies door bodems onder natuurlijke vegetatie, bemeste landbouwgronden, graslanden, dierlijke mest, verbranden van biomassa, ontbossing, mobiele en stationaire verbranding, en industriele bronnen. De inventarisatie stemt overeen met de schattingen gemaakt met inverse modellering. Voor een aantal locaties in de Atlantische Zone in Costa Rica is een N-balans opgesteld voor de situatie voor en na ontbossing. Het grootste deel van de bodemstikstof die wordt gemineraliseerd gaat verloren door denitrificatie. Uit de mondiale schatting van de toename van de N2O-emissie door denitrificatie die gedurende enige jaren optreedt na ontbossing blijkt dat deze bron aanzienlijk bijdraagt aan de toename van de N2O-concentratie in de atmosfeer. Maandelijkse schattingen van mondiale N2O-emissies met 1 graad maal 1 graad resolutie werden gebruikt als invoer voor een drie-dimensionaal atmosferisch transportmodel. De gesimuleerde concentratie voor het Noordelijk halfrond (NH) van ongeveer 1 ppb hoger dan op het Zuidelijk halfrond (ZH) stemt overeen met gemeten waarden. De voorspelde concentraties in de zomer boven de continenten op het NH waren hoger dan in de winter. In de atmosferische metingen is echter geen seizoens-variatie zichtbaar. Op het ZH vertoonden de voorspelde concentraties vrijwel geen seizoensverschillen, hetgeen overeenstemt met de atmosferische metingen. Omissie van mogelijke consumptie van N2O en emissies gedurende de winter, lente en herfst in gematigde streken, en mogelijke onderschatting van de N2O-emissie door verbranding van fossiele brandstoffen in de winter op het NH, zijn wellicht de oorzaak van overschatting van de seizoensverschillen in emissies. Mogelijk is er geen seizoensvariatie in de metingen, omdat de meetlocaties ver verwijderd zijn van de continentale brongebieden. Het is ook mogelijk dat kleine verschillen niet kunnen worden waargenomen met de bestaande meettechnieken voor N2O-concentraties.

In dit rapport worden het brandstofgebruik en de CO2-emissies van internationaal transport samengevat en geanalyseerd. Deze analyse is gebaseerd op de best-beschikbare gegevens uit internationale energiestatistieken, die verzameld zijn door het International Energy Agency (IEA). Met deze gegevens van de IEA worden voor internationale zeescheepvaart en luchtvaart apart de aandelen in 1990 en de trends in de periode 1970-1995 van nationaal en mondiaal energiegebruik van bunkers en hun CO2-emissies geanalyseerd. Ook worden de mondiale totale internationale transportemissies vergeleken met de 'nationale' emissies en de totale transportemissies. In de afgelopen 25 jaar was de gemiddelde jaarlijke mondiale toename van CO2-emissies van scheepvaartbunkers ca. 0.8% en van luchtvaartemissies ca. 3.3% per jaar. De jaarlijkse variaties per land van verbruik door scheepvaartbunkers zijn groter dan bij verbruik van luchtvaartbrandstof, soms meer dan 50%. Het verschil tussen energieverbruik voor binnenlands gebruik en internationaal gebruik is echter bij luchtvaart moeilijker vast te stellen dan voor scheepvaart. De belangrijkste brandstof voor internationale scheepvaart is zware stookolie. Het aandeel van dieselolie is langzaam gestegen van 11% in 1970 tot 20% in 1990. De belangrijkste vliegtuigbrandstof is jetfuel (kerosine). Het kleine aandeel vliegtuigbenzine (avgas) daalt langzaam van ca. 4% in 1970 tot 1,3% in 1990. Dieselolie en avgas hebben een klein aandeel en hun emissiefactor voor CO2 verschilt maar en paar procent van die van zware stookolie en kerosine. Daarom heeft de verschuiving in de brandstofmix maar een gering effect op de CO2-emissies van deze bronnen. De mondiale CO2-emissie van internationale scheepvaart en luchtvaart droegen in 1990 respectievelijk ca. 1,8% en 2,4% bij, uitgedrukt als percentage van de totale 'nationale' anthropogene emissies (excl. ontbossing). Bij de luchtvaartemissies zit een onbekend deel van binnenlands vliegverkeer; beide bronnen dragen nu dus ongeveer 2% bij aan de totale door de mens veroorzaakte CO2-emissies; vergeleken met die van de totale transportsector, is het aandeel van internationale transport ca. 20%.

Dit rapport over de Nederlandse inventarisatie van broeikasgasemissies is geschreven om te voldoen aan de rapportageverplichtingen in 1998 in het kader van het Bewakingsmechanisme Broeikasgassen van de Europese Unie en aan de verplichtingen in het kader van het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties. In de periode 1990-1997 zijn de emissies van CO2 en N2O met resp. 14% en 10% gestegen, terwijl de CH4-emissies met 14% daalden. Van de zgn. 'nieuwe' gassen HFK's, PFK's en SF6, waarvoor 1995 het referentiejaar is, daalden de HFK-emissies aanmerkelijk met 35% in 1997 ten opzichte van 1995, terwijl de emissies van PFK's en SF6 (potentieel) op hetzelfde niveau bleven. De totale CO2-eq. emissies voor de zes gassen waren in 1997 8% hoger dan in het basisjaar 1990 (1995 voor de 'nieuwe' broeikasgassen); temperatuur-gecorrigeerd is deze stijging 6%. (Update van RIVM rapport 728001008)