Trendanalyse van kwaliteit van grondwater in drinkwaterwinningsgebieden (2000- 2012)

Abstract

Ongeveer tweederde van de 244 grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening in Nederland heeft een goede kwaliteit ongezuiverd grondwater. Bij ongeveer een derde blijkt het ongezuiverde grondwater (ruwwater) enige mate van verontreiniging te bevatten; de concentratie van vervuilende stoffen lag daar op 75 procent van de norm voor drinkwater of hoger. Per saldo lijkt de kwaliteit van het ruw water voor een beperkt aantal stoffen in lichte mate slechter te worden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de grondwaterkwaliteit bij grondwaterwinningen in Nederland tussen 2000 en 2012. In verband met de Europese kaderrichtlijn Water (KRW) heeft het RIVM de waterkwaliteit van grondwaterwinningen landelijk geïnventariseerd. Conform de KRW (artikel 7) is per winning onderzocht of de gemiddelde grondwaterkwaliteit aan de normen voldoet en of er meerjarige trends optreden. Bij 8 winningen zijn de concentraties gestegen bij zeven van de 63 onderzochte vervuilende stoffen; bij zes van deze stoffen werd de norm voor drinkwater overschreden. Bij 15 winningen is de aanvankelijke ontwikkeling onderbroken (trendomkering): bij 9 van deze winningen daalden de concentraties vervuilende stoffen eerst een aantal jaren, waarna ze weer zijn gaan stijgen. Bij 6 winningen gebeurde het omgekeerde: na een toename gedurende enkele jaren zijn de concentraties gaan dalen. Deze trends leveren aanvullende informatie op voor de concentraties van stoffen (toestand) die elke zes jaar in de desbetreffende grondwaterlichamen als geheel worden bepaald. Voor de inventarisatie zijn de grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening beoordeeld op basis van de normen uit het Drinkwaterbesluit en aan de hand van REWAB-data (Registratie opgaven van Waterleidingbedrijven). In de REWAB-database rapporteren drinkwaterbedrijven over de drinkwaterkwaliteit in Nederland. De drinkwaterbedrijven zijn hierdoor verantwoordelijk voor de in deze studie gebruikte grondwaterkwaliteitsgegevens. De bevindingen van dit onderzoek komen grotendeels overeen met die van een gelijksoortige studie over een iets kortere periode, van 2000 tot en met 2009 (RIVM-rapport 607402011). In de onderliggende inventarisatie is bovendien bekeken of er sprake is van trendomkering.

The Dutch drinking water supply system has 244 groundwater extraction points, and the unpurified groundwater at approx. two-thirds of these extraction points is of good quality. The unpurified water at about one-third of the groundwater extraction points is contaminated to some extent, with pollutant concentration levels at 75 percent or more of the drinking water standard. On balance, the quality of unpurified water appears to be decreasing slightly for a limited number of substances. This is apparent from groundwater quality analyses performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) at groundwater extraction points in the Netherlands between 2000 and 2012. In accordance with the EU Water Framework Directive (WFD), RIVM carried out a nationwide survey of groundwater quality at groundwater extraction points. In accordance with Article 7 of the WFD, analyses were performed for each extraction point to determine if the average groundwater quality levels met the applicable standards, and to identify any multiannual trends. At eight extraction points, the concentrations of seven contaminating substances were found to have increased (out of a total of 63 investigated substances). The standard was exceeded for six of these substances. At fifteen extraction points, trend reversal was found to have occurred. At nine of these extraction points, the concentration levels of contaminating substances decreased for a number of years, and then began to increase again. At six extraction points, the opposite development occurred: an increase over several years was followed by a decrease in concentration levels. These trends provide additional information on substance concentrations, which are determined every six years in the relevant groundwater bodies as a whole. In this survey, the groundwater extraction points were assessed based on the applicable drinking water standards (as contained in the Drinking Water Decree), as well as drinking water quality data reported by Dutch drinking water supply companies in the so-called REWAB database. The drinking water supply companies are therefore responsible for the groundwater quality data used in this study. The findings of this study largely correspond to those of a similar study performed during a slightly shorter period, from 2000 to 2009 (RIVM report no. 607402011). In the present study, the researchers also examined the possibility of trend reversal.