Sulfaat in grondwater en oppervlaktewater in Nederland : Overzicht van meetresultaten van nationale meetnetten

Abstract

Het RIVM heeft een overzicht gemaakt van de sulfaatconcentraties in het gronden oppervlaktewater en welke ontwikkelingen daarin door de tijd hebben plaatsgevonden. Dit is gebeurd op verzoek van de Commissie Deskundigen Meststoffenwet, die een advies voorbereidt over het gebruik van zwavelhoudende meststoffen. Het gebruik van zwavelhoudende meststoffen is een actueel vraagstuk omdat zwavel een belangrijke voedingsstof voor planten is en de afgelopen jaren de depositie van zwavel gedaald is dankzij milieumaatregelen bij industrie en energiebedrijven. Zwavel komt in grond- en oppervlaktewater meestal voor als sulfaat. In de Kleien de Veenregio, in het westen en noorden van het land, is de sulfaatconcentratie van nature op veel locaties hoger dan de geldende milieukwaliteitsnormen. De concentraties liggen in deze delen op ongeveer 40 procent van de meetlocaties hoger dan de normen; dat zijn een streefwaarde van 150 milligram per liter voor grondwater en een MTR-waarde van 100 milligram per liter voor oppervlaktewater. Door de van nature hogere sulfaatconcentraties hebben andere factoren relatief minder invloed op de concentraties. In de Zand- en de Lössregio (het oosten en zuiden van het land) zijn de concentraties duidelijk lager dan de normen (rond de 50 milligram per liter voor landbouw-beïnvloed water en rond de 30 milligram per liter in natuurgebieden). In de Zandregio is de sulfaatconcentratie in het ondiepe grondwater in de afgelopen 20 tot 25 jaar met ongeveer 1 milligram per liter per jaar gedaald.

RIVM has made an overview of sulphate concentrations in groundwater and fresh surface waters and which developments have occurred in these concentrations in time. This research was carried out at request of the Scientific Committee of the Manure Act (CDM) that is preparing an advice about the use of sulphur containing fertilisers. The use of sulphur containing fertilisers is a topical issue as sulphur is an important plant nutrient and sulphur depositions have decreased dramatically in recent years due to environmental measures in industry and at power plants. Sulphur usually occurs as sulphate in groundwater and fresh surface waters. In the Clay and the Peat region -the western and northern part of the Netherlands - the sulphate concentration often exceeds the current environmental quality standards under natural conditions. The concentrations in these regions exceed quality standards - a target value of 150 milligram per litre for groundwater and a maximum acceptable risk level 100 milligram per litre for fresh waters - at about 40 percent of the sample locations. As a consequence of these natural high concentrations, other factors have relatively less effect on concentrations. In the Sand and the Loess region - the eastern and southern part of the country - sulphate concentrations are clearly lower than the standards (about 50 milligram per litre in agricultural areas and about 30 milligram per litre in nature areas). The sulphate concentrations in shallow groundwater in the Sand region decreased with about 1 milligram per litre per year during the last 20 to 25 years, i.e. during the period monitoring has been carried out.