Hoogrisicogroepen: onderzoek naar de mogelijkheden voor implementatie van de leidraad van de Gezondheidsraad binnen enkele wettelijke kaders : Aluminium als casus

Abstract

Sommige groepen mensen lopen een grotere kans om ziek te worden door blootstelling aan chemische stoffen. Dit komt doordat zij óf een grotere kans hebben om met een stof in aanraking te komen, óf gevoeliger zijn voor een stof dan de rest van de populatie. Deze groepen worden hoogrisicogroepen genoemd. Bekende voorbeelden zijn zuigelingen, ouderen en zwangeren. De Gezondheidsraad (GR) heeft in december 2011 een leidraad opgesteld met een stappenplan om deze hoogrisicogroepen systematisch te identificeren en te beschermen. Het RIVM heeft deze leidraad getoetst en hij blijkt goed bruikbaar om relevante hoogrisicogroepen te identificeren. Ook kan op basis van de leidraad worden afgewogen of maatregelen nodig zijn. Voor deze toets zijn vijf wettelijke kaders voor de risicobeoordeling van chemische stoffen doorlopen om te kijken of hoogrisicogroepen daarin expliciet worden benoemd. Als voorbeeldstof is aluminium gebruikt. De wettelijke kaders waarin aluminium is beoordeeld zijn: cosmetica, voedseladditieven, voedselcontactmaterialen, drinkwater en verontreinigende stoffen in voedsel (contaminanten). Veel factoren kunnen het risico op ziekte of gezondheidsschade beïnvloeden, zoals geslacht, leeftijd, gezondheidstoestand, roken, voedingspatroon maar ook de woon- en werkomgeving. Hoogrisicogroepen kunnen worden geïdentificeerd door systematisch te beoordelen in welke mate deze kenmerken van invloed zijn op het risico op gezondheidsschade of ziekte als gevolg van een blootstelling aan een chemische stof. De identificatie bestaat uit vijf stappen: eerst wordt gekeken om welk stof en/of ziekte het gaat, vervolgens wat de karakteristieken daarvan zijn en wie in theorie blootgesteld kan worden aan de desbetreffende stof. In de laatste twee stappen wordt bekeken welke factoren van belang zijn en wordt een mogelijke hoogrisicogroep benoemd. Uit het onderzoek van het RIVM blijkt dat binnen alle wettelijke kaders hoogrisicogroepen zijn te identificeren; wel kunnen ze per kader verschillen (zuigelingen, nierpatiënten, mensen met een ijzertekort en mensen die antitranspiratiemiddelen gebruiken). Er bestaan meerdere beleidsmatige opties om al dan niet met hoogrisicogroepen rekening te houden. Het is mogelijk om algemene maatregelen voor de gehele bevolking te bepalen (productnormen of eisen voor de etikettering van een product), of specifieke voor de wettelijke kaders maatregelen benoemd of daar wordt aan gewerkt. Het RIVM stelt enkele aanvullende maatregelen voor.

Certain population groups are at higher risk of adverse health effects caused by exposure to chemical substances. This is either because they have a greater chance to exposure to a substance, or they are more sensitive for a substance then the others. These groups are called highrisk groups. Well-known examples are infants, elderly and pregnant women. In December 2011, the Health Council of the Netherlands prepared a guidance document with a roadmap to systematically identify and protect high-risk groups. This guidance was reviewed by RIVM and it appears to be very useful to identify relevant high-risk groups. In addition, based on this guidance a decision can be made whether measurements are needed. Five legal frameworks for the risk assessment of chemical substances were examined whether high-risk groups are mentioned explicitly. The substance aluminium was used as an example. The legal frameworks in which aluminium is reviewed are: cosmetics, additives, food contact materials, drinking water and contaminated substances in food (contaminants). Many factors can affect the risk on disease and health damage for example gender, age, health condition, smoking, nutrition, but also residential and work environment. High-risk groups can be identified by systematically assessing the extent to which these features affect the risk on health damage or disease as a result of exposure to a chemical substance. The identification consists of five steps: first the substance and/or disease is identified. Then, the characteristics of the substance and who can theoretically be exposed to this substance are investigated. In the last two steps the relevant factors are considered and a possible high risk group is identified. RIVM research proves that within all of the investigated legal frameworks high-risk groups can be identified; however there are differentiations per framework (infants, kidney patients, iron-deficient people, and people who use antiperspirants). Whether or not to take high-risk groups into account is a political decision. It is possible to determine general measures for the entire population (product standards or requirements for product labelling), or measures specific for the relevant high-risk group(s). For aluminium measures are mentioned in some legal frameworks.