Doorvergiftiging in de voedselketen door bodemverontreiniging: toepassing in bodembeleid : Inventarisatie van knelpunten, praktijkervaringen en oplossingen

Abstract

Bij een bodemverontreiniging kunnen de schadelijke stoffen 'doorwerken' in de voedselketen. De concentraties van de verontreiniging kunnen in een organisme groter worden naarmate het hoger in de voedselketen staat. Zo kan een stof in de bodem worden opgenomen in een worm, die vervolgens wordt opgegeten door een mol, die op zijn beurt gegeten wordt door een roofvogel. Hoewel de roofvogel niet in direct contact komt met de bodemverontreiniging, kan deze via zijn voedsel gevolgen ondervinden van de verontreiniging. Het RIVM beschrijft in dit rapport de modellen waarmee de doorvergiftiging wordt beoordeeld, en benoemt de ervaringen in de praktijk, de knelpunten daarin en mogelijke oplossingen. Er zijn twee routes om rekening te houden met de doorvergiftiging: in de normstelling van stoffen, en bij de risicobeoordeling van stoffen op een verontreinigde locatie. Voor de risicobeoordeling van stoffen op een locatie wordt de kans op een doorvergiftiging in de voedselketen beoordeeld door individuele experts. Hiervoor zijn verschillende rekenmodellen beschikbaar, zoals BERISP, OMEGA 6.0 en SEDIAS. Een veel geopperde wens vanuit de praktijk is een eenduidige werkwijze om doorvergiftiging te beoordelen. Ook is beschreven voor welke stoffen in de huidige normstelling rekening is gehouden met doorvergiftiging. Tot 2008, toen de bodemkwaliteitsnormen in het Besluit bodemkwaliteit zijn ingevoerd, was het niet gebruikelijk om bij de normstelling voor bodem rekening te houden met doorvergiftiging. Voor een aantal stoffen (onder andere de pesticiden aldrin, dieldrin en endrin en DDT, DDD en DDE) worden momenteel de risicogrenzen geëvalueerd waarbij dat wel gebeurt.

Soil pollutions can accumulate in the food chain. The concentrations in an organism can increase as the organism is ranked in the food chain. A substance in the soil can be ingested by a worm, which is then consumed by a mole, which in turn eaten by a bird of prey. Although the bird of prey does not come in direct contact with the soil, it can experience effects by the pollution through its food. RIVM describes in this report the models that can be used to assess secondary poisoning and describes the practical experiences, the obstacles and possible solutions. There are two routes to take account of secondary poisoning: firstly in standard setting (policy) of substances and secondly in the risk assessment of substances at a contaminated site. For the risk assessment of substances at a site, the risk of a secondary poisoning in the food chain is assessed by individual experts. For this, different calculation models are available, such BERISP, OMEGA 6.0 and SEDIAS. A commonly proposed request in practice is an unambiguous method to evaluate secondary poisoning. This report also describes for which substances in current standards secondary poisoning has been taken into account. Until 2008, when the soil quality standards were introduced in the Soil Quality Decree, it was not customary to take secondary poisoning into account for standard setting for soil contamination. For a number of substances (including the pesticides aldrin, dieldrin and endrin and DDT, DDD and DDE) standards are currently being evaluated, taking into account secondary poisoning.