Partnerwaarschuwing bij SOA/HIV in Nederland : Stand van zaken bij soa-centra en aanbevelingen

Abstract

Het is van belang dat mensen die besmet zijn met hiv of een andere seksueel overdraagbare aandoening (soa) hun partner(s) waarschuwen om te voorkomen dat de ziekte zich verder verspreid. Bij de Nederlandse soa-centra wordt ruim een derde van de soa's via deze 'route' opgespoord. Partners worden gewaarschuwd door degene die een soa heeft opgelopen of door een soa-verpleegkundige van de soa-centra waar de soa is geconstateerd. De laatste jaren is er meer aandacht voor partnerwaarschuwing, maar is er nog veel verbetering mogelijk. Het RIVM heeft daarom de resultaten en knelpunten van partnerwaarschuwing bij soa-centra in kaart gebracht, op basis waarvan aanbevelingen voor verbeteringen zijn geformuleerd. De soa-centra bieden hoogrisicogroepen, zoals mannen die seks hebben met mannen (MSM) of mensen die veel partners hebben, een laagdrempelige mogelijkheid om zich te laten testen. Knelpunten en resultaten Een belangrijk knelpunt van partnerwaarschuwing bij MSM zijn de vele en vaak anonieme contacten die niet of moeilijk te achterhalen zijn. Van de MSM met een soa was 46 procent van alle partners te achterhalen. Van de heteroseksuele vrouwen wist 87 procent de contacten te achterhalen; bij heteromannen was dit 63 procent. De partners die de MSM kunnen achterhalen, worden vervolgens bijna altijd gewaarschuwd (92 procent). Dit percentage was lager bij heteroseksuele mannen (76 procent) en vrouwen (83 procent).Bij 33 tot 50 procent van de gewaarschuwde partners, afhankelijk van de risicogroep, werd een soa opgespoord. Een ander belangrijk knelpunt is tijdgebrek bij de verpleegkundigen van soa-centra. Tijdens het consult blijft in de praktijk weinig tijd over om met de cliënt met een soa de partnerwaarschuwing in te vullen. Daarnaast is er soms weerstand bij cliënten om partners te waarschuwen, of heeft de verpleegkundige onvoldoende tijd om dit te doen. Bij een hiv-besmetting wordt dit onderwerp nog eens bemoeilijkt door de lading van de diagnose: de cliënt heeft dan mentaal geen ruimte om aan een (voormalige) partner(s) te denken. Maatregelen Om het onderwerp niet te laten ondersneeuwen zijn er vragen over partnerwaarschuwing toegevoegd aan het elektronisch soa-dossier. Daarnaast is een specifieke training ontwikkeld voor de verpleegkundigen die erop is gericht om de cliënt het belang te laten inzien van partnerwaarschuwing en dit op effectieve wijze te kunnen uitvoeren.

It is essential that people who have been infected with HIV or another sexually transmitted infection (STI) notify their partners on time in order to prevent the disease from spreading further. One third of all STIs are picked up at the Dutch centres for STI via this route. Partners are notified by those who are diagnosed with an STI or via an STI nurse at the centre where the infection was diagnosed. More attention has been paid to partner-notification in the last years; however, there is still room for improvement. The RIVM therefore has examined the results and the constraints of partner notification at STI centres in order to formulate recommendations for further improvement. The STI centres offer low threshold test services to high risk groups, for example men who have sex with men (MSM) or those who have multiple partners. Constraints and results One of the most important constraints of partner notification for MSM is the difficulty in tracing the great number of (often) anonymous partners. Of the MSM with an STI, 46 per cent of the partners could be traced. Of the heterosexual women with an STI, 87 per cent of the partners could be traced; for heterosexual men this was 63 per cent. The MSM partners who could be traced were almost always notified (92 per cent of cases). This percentage was lower for heterosexual men (76 per cent) and women (83 per cent). An STI was detected in 33 to 50 per cent of the notified partners, depending on the group at risk. Another important constraint is the lack of time available to STI nurses at the centres. In fact, there is little time during consultations to discuss partner notification. Also clients can be reluctant to notify their (ex) partners. For HIV infections this is also complicated by the severity of the diagnosis; the client simply does not have enough 'mental-space' to think about possible (ex-)partners. Measures In order to prevent the topic being forgotten, questions regarding partner notification have been added to the electronic STI file. In addition, a special course has been developed for STI nurses which focuses on helping them more effectively providing the client with insights in the value and tools of partner notification.