Risicocommunicatie over stralingsongevallen en de verspreiding van jodiumtabletten

Abstract

Bij een zwaar ongeval met kernreactoren kan radioactief jodium vrijkomen. Wanneer dat wordt ingeademd, hebben vooral kinderen een groter risico om schildklierkanker te krijgen. Door tijdig een jodiumtablet te slikken, wordt voorkomen dat het lichaam radioactief jodium opneemt. Om voorbereid te zijn op zo'n ongeval, zijn jodiumtabletten verstrekt aan mensen tot 40 jaar die in de buurt van een kerncentrale wonen. Ons land heeft in juli 2014 besloten dat jodiumtabletten ook beschikbaar moeten zijn voor personen tot 18 jaar en zwangere vrouwen die tot een afstand van 100 kilometer van een kerncentrale wonen. Dit rapport laat zien hoe de communicatie over stralingsongevallen, stralingsincidenten en verspreiding van jodiumtabletten beter kan aansluiten bij de informatiebehoefte van mensen en de beelden die bij hen leven. Het blijkt dat mensen behoefte hebben aan duidelijke informatie over wie de tabletten moeten innemen, waarom en op welk moment ze dat moeten doen. Ook blijkt dat het voor de meeste mensen in Nederland onduidelijk is wat de gezondheidseffecten zijn van een kernongeval en welke maatregelen hen daartegen kunnen beschermen. Anders dan deskundigen, verwachten de meeste mensen bij een kernongeval veel sterfgevallen en misvormingen, zelfs op grote afstand. Daarom is het belangrijk om effecten waar mensen zich zorgen over maken te bespreken. Ook weten mensen weinig over beschermingsmaatregelen. Velen denken bijvoorbeeld dat direct vertrekken naar een veilig gebied de beste maatregel is, maar afhankelijk van de straling kan schuilen ook volstaan. Voor een juist gebruik wordt aanbevolen om de jodiumtabletten aan de doelgroep te verstrekken met een begeleidende brief op naam en daarin aan te geven dat nadere instructies moeten worden afgewacht.

A serious accident with a nuclear reactor can lead to the release of radioactive iodine. If this is inhaled, children in particular have a greater risk of developing thyroid cancer. However, the timely intake of an iodine tablet will prevent the body absorbing radioactive iodine. In order to be prepared for such an accident, iodine tablets have been distributed to people up to 40 years old who live close to a nuclear power plant. In July 2014, the Netherlands decided iodine tablets should also be available for persons under 18 years old and pregnant women who live up to 100 kilometers from a nuclear power plant. This report discusses how communication about radiation accidents, radiation incidents, and the distribution of iodine tablets can be better attuned to the information needs of the public and to their perceptions. People have a need for clear information about who should take the tablets, why this is necessary and when they should take them. It also appears that most people in the Netherlands are unclear about the health effects of a nuclear accident and about which measures can protect them from these effects. Unlike experts, most people expect many deaths and deformities in the case of a nuclear accident, even at a considerable distance from the accident. Therefore, it is important to discuss the effects that people are concerned about. Furthermore, people know little about protective measures. For example, many people think that the best measure is immediate evacuation to a safe area. However, taking shelter may also suffice, depending on the levels of radiation. To ensure that iodine tablets are administered correctly, it is recommended that they are distributed to the target group with a covering letter specifying the name of the recipient and indicating that further instructions should be awaited.