Milieuafwegingen in de geneesmiddelvoorziening

Abstract

Het RIVM zoekt naar mogelijkheden om het milieu minder te belasten met resten van geneesmiddelen. Daarom zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van professionals uit de medicijnketen, zowel beleidsmakers, fabrikanten, beoordelaars, zorgverleners, apothekers als waterzuiveraars. De focus lag hierbij op mogelijkheden om geneesmiddelen te vervangen door behandelingen die het milieu minder belasten. In de praktijk zijn er nog geen combinaties gevonden die hiervoor in aanmerking komen. Alle geïnterviewden tonen zich bereid na te denken over het vervangen van behandelingen maar benadrukken dat het belang van de patiënt bovenaan staat. De behandeling van de patiënt mag er niet op achteruit gaan, wat betekent dat het vervangende middel minstens even effectief en veilig moet zijn. In de praktijk blijkt dat voor veel geneesmiddelen nog niet mogelijk. Bovendien moet de milieuwinst van het vervangende middel zijn onderbouwd. Voor veel geneesmiddelen ontbreken echter goede gegevens over de effecten op het milieu. Er is behoefte aan een afwegingskader om effectiviteit, veiligheid en milieueffecten van geneesmiddelen met elkaar te kunnen vergelijken. Het belang dat de geïnterviewden aan milieu in relatie tot de gezondheidszorg hechten, varieert tussen de professionals. Om dit belang op de kaart te zetten is het cruciaal dat professionals uit de gehele medicijnketen zich er bewust van worden. Kennisuitwisseling kan een belangrijk middel zijn om de bewustwording te vergroten, binnen de medicijnketen maar ook in de samenleving. Restanten van geneesmiddelen komen na gebruik in oppervlaktewater terecht via de riolering, onder andere omdat rioolwaterzuiveringsinstallaties niet alles kunnen verwijderen. Deze restanten kunnen schadelijke effecten hebben op organismen in het watermilieu, zoals gedragsverandering, weefselschade en effecten op de voortplanting. De kwaliteit van het drinkwater is niet in het geding maar kan in de toekomst wel onder druk komen te staan. Dit onderzoek is in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) uitgevoerd en is onderdeel van de ketenaanpak 'Medicijnresten uit Water'.

The RIVM tries to identify opportunities to reduce the impact of pharmaceutical residues on the environment. We interviewed representatives of professionals from the medicinal product chain, such as policy makers, manufacturers, assessors, health care providers, pharmacists and water managers. These interviews focused on the substitution of certain drugs by treatments that are less harmful to the environment. In practice no combinations were found yet that qualify for this. All professionals interviewed were willing to consider substituting treatments, but at the same time emphasized that the patient's interest is of first importance. The patient's treatment must stay qualitatively the same, which means the substitute must at least be equally effective and safe. In practice, for many pharmaceuticals this proves not yet possible. Moreover, the environmental benefits must be substantiated. For many pharmaceuticals environmental data are lacking. There is a need for a framework to compare effectivity, safety and environmental effects of pharmaceuticals. The importance attributed to the environment in relation to the health care sector varies between the professionals. To address this importance, it is paramount that professionals within this sector become aware of this. Knowledge exchange can be an important means to increase awareness, both in the medicinal product chain and in the society. Pharmaceutical residues end up in surface water via the sewer system, among other things because sewage treatment plants are unable to remove all residues. These residues may have harmful effects on organisms in the aquatic environment, such as behavioral changes, tissue damage and reproductive effects. The drinking water quality is not affected, but this may become a problem in the future. This study is performed on behalf of the Ministry of Infrastructure and Environment and is part of the chain approach 'Medicijnresten uit Water' (Pharmaceutical residues out of Water)