Bronnen van antibioticaresistentie in het milieu en mogelijke maatregelen

Abstract

Het RIVM heeft in samenwerking met andere instituten onderzocht hoeveel resistente bacteriën via afvalwater in het Nederlandse oppervlaktewater terechtkomen. Afvalwater is, naast mest, de belangrijkste bron waardoor antibioticaresistente bacteriën in het milieu belanden. In 60 tot 100% van het onderzochte afvalwater zitten bijzonder resistente micro-organismen(BMRO), zoals ESBL-producerende E. coli en carbapenemresistente Enterobacteriaceae. Daarnaast zijn resten van antibiotica in het afvalwater gevonden. Mensen kunnen aan resistente bacteriën in het milieu worden blootgesteld, bijvoorbeeld als zij in contact komen met water waarop gezuiverd afvalwater wordt geloosd. Vooralsnog is het onduidelijk hoe groot de bijdrage van deze blootstelling is ten opzichte van andere blootstellingsroutes, en wat de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid zijn. Daarvoor wordt aanvullend onderzoek aanbevolen. Duidelijk is wel dat mensen naast blootstelling via het milieu, ook door andere bronnen kunnen worden blootgesteld aan antibioticaresistente bacteriën, bijvoorbeeld tijdens reizen naar landen in Azië of Zuid-Amerika. Door de huidige behandeling van afvalwater nemen de concentraties van antibioticaresistente bacteriën af. Er bestaan aanvullende zuiveringstechnieken voor afvalwater die het aantal antibioticaresistente bacteriën in het oppervlaktewater nog verder kunnen verminderen. Ook de concentraties van resistente bacteriën in mest kunnen door aanvullende zuiveringstechnieken verminderd worden.

In collaboration with other institu tions , RIVM investigated how many resistant bacteria enter Dutch surface water s from waste water treatment plants. Next to manure, waste water is the main source of resistant bacteria in the environment. Resistant bacteria of particular public health concern, including ESBL -producing E. coli and carbapenem resistant Enterobacteriace ae, have been found in 60 -100% of all investigated waste water samples. Antibiotics themselves have also been found in waste water. Human exposure to resistant bacteria is possible, for example, upon contact with surface water which receives waste water treatment plant effluent. So far, the contribution of this exposure to the total exposure to resistant bacteria is unknown, as are the effects of this exposure on public health. Additional research is therefore recommended. Humans can also be exposed to resistant bacteria via other routes, such as travel to Asian or Latin American. The current treatment of waste water reduces the concen trations of resistant bacteria. Advanced techniques are available which can decrease the amounts of resistant bacteria further. Options for the reduction of resistant bacteria also exist for the treatment of manure.