Armoede, chronische stress en gezondheid in de gemeente Den Haag : Een verkenning op basis van group model building

Abstract

Mensen die in armoede leven hebben vaak te maken met chronische stress en ziekte. Ook zijn ze vaak minder gelukkig en minder goed in staat om beslissingen te nemen. Deze vier factoren hebben direct invloed op hun gezondheid. De gemeente Den Haag wil de vicieuze cirkel doorbreken tussen een verslechterende gezondheid en toenemende, aan armoede gerelateerde, chronische stress. Hiervoor heeft het RIVM met betrokken partijen in beeld gebracht welke factoren van belang zijn voor de gezondheid van mensen die in armoede leven. Deze factoren hangen met elkaar samen en kunnen elkaar bovendien versterken of tegenwerken. Door deze mechanismen te doorgronden wordt zichtbaar welke maatregelen hun gezondheid kunnen verbeteren. Een samenhangende, integrale aanpak met aandacht voor deze mechanismen wordt dan ook aanbevolen. Maatregelen die slechts op één factor zijn gericht hebben weinig tot geen effect. 'Indirecte' factoren die invloed op hebben op de gezondheid zijn de sociaaleconomische status, financiële stabiliteit, vaardigheden, toegankelijkheid van de zorg, het gebruik van de zorg, de kwaliteit van de sociale en de fysieke leefomgeving en voldoende sociale contacten. Als deze factoren beter worden, zullen de vier factoren die direct invloed hebben op de gezondheid, verbeteren en zal de gezondheid erop vooruitgaan. In het diagram staan de factoren en hun onderlinge relatie in beeld gebracht. Beleidsmaatregelen die bijvoorbeeld zowel de financiële stabiliteit als de vaardigheden van mensen in armoede verbeteren, zullen de chronische stress verminderen en daarmee een positief effect hebben op de gezondheid. En aangezien door een verbetering van de vaardigheden ook de leefstijl verbetert, neemt de kans dat ze ziek worden af. Een verandering in de factoren die in het 'causaal diagram' dichter bij de vier kernpunten staan, heeft sneller effect dan een verandering in een factor die verder weg staat. Het belang van de factoren die verder weg staan is er echter niet minder om, denk aan het positieve effect van een groene, gezonde leefomgeving. Het kost alleen meer tijd voordat het effect ervan merkbaar is. De gemeente Den Haag wil de 'gezonde levensverwachting' van mensen in armoede verbeteren en heeft dit doel opgenomen in het gezondheidsbeleid. De resultaten van dit onderzoek zullen input zijn voor dit beleid. De gebruikte methode is ook geschikt voor andere gemeenten, zolang direct betrokkenen het diagram gezamenlijk ontwikkelen.

People who live in poverty often have to deal with chronic stress and sickness. They are also often less happy and less capable of taking decisions. These four factors all have a direct impact on their health. The municipality of The Hague wants to break the vicious circle between increasing levels of poverty-related chronic stress and deteriorating health. Within this context, RIVM has, together with the parties concerned, analysed which factors are important for the health of persons living in poverty. These factors are interrelated and can also strengthen or weaken each other. An increased understanding of these mechanisms provides insight into which measures could improve their health. A cohesive and integrated approach that also focuses on such mechanisms would therefore be wise. Measures that focus on only a single factor have little or no effect. Indirect factors that influence health include socioeconomic status, financial stability, skills, accessibility of care, utilisation of care services, quality of the social and physical living environment, and sufficient social contacts. If these factors improve, the four factors that have a direct impact on health will also improve as will the general health status. The diagram illustrates the various factors and their interrelationships. Policy measures that improve the financial stability as well as the skills of persons living in poverty will reduce the levels of chronic stress and therefore have a positive effect on their health. And as an improvement in skill levels also leads to lifestyle improvements, the risk of these persons becoming sick is also reduced. A change in a factor in the 'causal diagram' that is located closer to the four core issues will produce an effect more quickly than a factor located further away. However, the factors located further away are still important, as illustrated by the positive effect of a green and healthy environment. It only takes more time before it's effect becomes noticeable. The municipality of The Hague wishes to improve the 'healthy life expectancy' of persons living in poverty and has integrated this objective in its health policy. The results of the study at hand will serve as input for this policy. The method used is also suitable for other municipalities, as long as the parties directly concerned develop the diagram together.