Inzet en effect van Maatschappelijk Verantwoord Inkopen door de Nederlandse overheid in 2015-2016

Abstract

Overheidsorganisaties doen hun best om bij de aankoop van diensten en producten mens en milieu zo min mogelijk te belasten. Dat heet maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI). MVI kan helpen om bijvoorbeeld de uitstoot van broeikasgassen te beperken en meer materialen te hergebruiken (circulaire economie). In andere woorden, bij MVI gaat het om meer dan alleen inkopen op basis van de laagste prijs. Het RIVM heeft berekend wat de effecten van deze inspanningen in 2015 en 2016 zijn voor productgroepen die te maken hebben met transport, energie, kantoorfaciliteiten, kantoorgebouwen, grond- weg en waterbouw en ICT. Bij deze productgroepen wordt het meeste effect van deze manier van inkopen verwacht. MVI blijkt in alle 16 onderzochte productgroepen te zijn toegepast. Hierdoor wordt in de contract- en gebruiksjaren na de uitvraag in totaal minstens 5 megaton minder koolstofdioxide uitgestoten. Het grootste effect is behaald met het maatschappelijk verantwoord inkopen van energie. Bij andere productgroepen is MVI meestal minder ambitieus ingezet en was regelmatig geen informatie beschikbaar om het effect te meten. In hoeverre MVI zich verder ontwikkelt zal uit de volgende monitor (2017-2018) blijken. Om het effect van MVI te kunnen bepalen is het belangrijk om informatie over de inkoop te verzamelen. Daarnaast zijn gegevens over de mate waarin producten het milieu belasten nodig. Om deze informatie te verzamelen blijkt het managen van het contract net zo belangrijk te zijn als de inkoop zelf. Daarom wordt aanbevolen om de benodigde informatie gedurende het hele inkoopproces te verzamelen en administreren. Tot slot is het raadzaam om voor verschillende productgroepen een database te ontsluiten die aangeeft in welke mate een product het milieu belast in zijn hele levenscyclus. Zo'n Life Cycle Assessment (LCA) maakt ook duidelijk of de milieulast op andere onderdelen van de productie- en consumptieketen wordt afgewenteld of niet.

Dutch local and central governments aim to minimise any negative effects on human health and the environment resulting from their procurement of products and services. This is referred to as Sustainable Public Procurement (SPP). SPP can help, for example, to reduce greenhouse emissions and stimulate the recycling of more materials (circular economy). In other words, implementing a policy of SPP means that purchases are not made solely on the basis of the lowest price. RIVM has estimated the effects of these policy efforts in 2015 and 2016 for product groups involved in transport, energy, office facilities, office buildings, ICT, and the civil engineering sector. These are the product groups that are expected to be impacted the most by this type of procurement policy. As it turns out, SPP has been implemented in all 16 of the product groups investigated. As a result, CO2 emissions were reduced by a total of at least 5 megatons during the contractual and user years following the relevant tender procedures. Sustainable Public Procurement of energy had the biggest effect. SPP was implemented on a less ambitious scale in the other product groups and there was often no basic data available for measuring its effect in these groups. The next monitor (2017-2018) will show to what extent SPP gets further implemented. It's important to collect information regarding purchases in order to be able to determine the effect of SPP. Data is also needed on the degree to which products have a negative impact on the environment. The management of the contract turns out to be just as important as the procurement itself when it comes to collecting this information. We therefore recommend collecting the necessary information throughout the entire procurement process and keeping a record of it. In addition, it is important to establish a database for various product groups with information on the environmental impact of products over their entire life-cycle. Such a Life Cycle Assessment (LCA) also makes it clear whether or not the environmental impact is passed on to other parts of the production and consumption chain.