Risicogrenzen voor bromaat in oppervlaktewater. Afleiding volgens de methodiek van de Kaderrichtlijn Water

Abstract

Het RIVM heeft risicogrenzen bepaald voor de stof bromaat in zoet oppervlaktewater. Risicogrenzen geven aan welke concentratie in het water veilig is voor planten en dieren die in het water leven. Er zijn ook risicogrenzen bepaald voor oppervlaktewater waarvan drinkwater wordt gemaakt. Met behulp van de risicogrenzen kan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) een besluit nemen over waterkwaliteitsnormen voor bromaat. Waterbeheerders hebben deze normen nodig om lozingen te kunnen beoordelen. Bromaat kan ontstaan als water waar bromide in zit, wordt gezuiverd met behulp van ozon. Ozon zorgt ervoor dat resten van geneesmiddelen en andere chemische stoffen worden afgebroken, maar reageert ook met bromide. Bromide komt van nature voor in oppervlaktewater en grondwater. Het zit vooral in brak en zout water. Voor planten en dieren die in het water leven, heeft het RIVM een veilige concentratie bromaat berekend van 50 microgram per liter. Op innamepunten van drinkwater stelt het RIVM een strengere waarde voor van 1 microgram per liter om aan de kwaliteitseisen voor drinkwater te voldoen. Zo’n waarde is nodig omdat bromaat kanker kan veroorzaken wanneer mensen er te veel van binnenkrijgen. Om die reden is er ook een risicogrens nodig voor oppervlaktewater om vis uit dat water te kunnen eten. Het RIVM kan alleen niet berekenen hoeveel bromaat er dan in het oppervlaktewater mag zitten. Het is namelijk niet bekend hoeveel bromaat vissen binnenkrijgen via het oppervlaktewater waar ze in leven. Het is wel aannemelijk dat mensen via vis niet meer bromaat binnenkrijgen dan via drinkwater. Als het oppervlaktewater veilig is om drinkwater van te maken, dan zijn er dus ook geen risico’s voor mensen die vis uit dat water eten. Voor dit onderzoek heeft het RIVM bestaande evaluaties van bromaat gebruikt en aangevuld met recente gegevens uit de wetenschappelijke literatuur.

RIVM determined risk limits for bromate in fresh surface water. Risk limits represent safe concentrations for aquatic plants and animals. RIVM also determined risk limits for surface water intended for drinking water production. The ministry of Infrastructure and Water management can use these risk limits to decide on water quality standards for bromate. Water management authorities need these standards to evaluate discharges into surface water. Bromate is formed when water containing bromide is treated with ozone. Ozone is used to remove pharmaceuticals and other chemicals from wastewater. However, ozone also reacts with bromide that is naturally present in surface water and groundwater. This is particularly true of brackish and marine waters. For aquatic plants and animals, RIVM determined a safe concentration in water of 50 microgram bromate per litre. For drinking water intake points, RIVM proposes a more stringent value of 1 microgram per litre to meet the quality standards for drinking water. This limit is needed because bromate may cause cancer in humans when intake is too high. For this reason, there is also a need for a risk limit for surface waters used for fish consumption. However, RIVM is not able to calculate an acceptable level of bromate in these waters because there is no information on the uptake of bromate by fish from the water they live in. It is reasonable to assume that human intake of bromate via fish consumption does not exceed human intake via drinking water. Surface waters that meet the criteria for drinking water production therefore do not pose a risk for human fish consumption either. For this research, RIVM used existing evaluations of bromate together with recent data from the scientific literature.