Blootstelling aan natuurlijke bronnen van ioniserende straling in Nederland

Abstract

Iedereen staat de hele dag bloot aan straling. Het RIVM heeft uitgebreid beschreven wat er over natuurlijke straling bekend is. Een nieuw overzicht is nodig omdat de bijdrage van bronnen aan de totale stralingsdosis in de loop van de tijd verandert. Ook zijn soms de wetenschappelijke inzichten veranderd over het gezondheidsrisico dat een bron veroorzaakt. Natuurlijke straling komt vooral door radioactieve stoffen in de bodem en in bouwmaterialen die daarvan worden gemaakt, en uit de ruimte. Uit bouwmaterialen, zoals beton, bakstenen en gips, komen ook de radioactieve gassen radon en thoron vrij. Radon en thoron zijn de grootste bron van straling in woningen: inademing van hun radioactieve vervalproducten vergroot de kans op longkanker, vooral bij mensen die roken. Aan veel bronnen van natuurlijke straling is niets te doen, maar wel aan straling in woningen. Het RIVM geeft aanbevelingen om de hoeveelheid straling in woningen laag te houden. Het RIVM wijst daarbij vooral op de risico’s van thoron, waarvoor nog geen regelgeving bestaat. Voor de stralingsdosis in woningen geeft het RIVM twee schattingen. Internationaal gebruiken wetenschappers namelijk twee getallen om de hoeveelheid radioactieve stoffen in de lucht om te rekenen naar een stralingsdosis in huis (UNSCEAR en ICRP). Het is nog niet duidelijk welke omrekengetallen het beste zijn. ICRP schat de risico’s van radon en thoron hoger in dan UNSCEAR. Volgens de ICRP is de totale dosis straling van natuurlijke bronnen dus groter en hebben radon en thoron een groter aandeel aan het geheel. Het RIVM heeft het overzicht gemaakt in opdracht van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). Het is onderdeel van een nieuwe studie naar de dosis die mensen door alle bronnen van straling oplopen. Hierna verschijnen nog onderzoeken over de bijdragen van straling door de industrie en door medisch onderzoek, de laatste in opdracht van het ministerie van VWS. De resultaten van alle drie de onderzoeken zullen op een publieksvriendelijke website van het RIVM worden toegelicht.

Everyone is exposed to radiation the whole day long. RIVM has put together a detailed overview of what is currently known about natural radiation in the Netherlands. A new overview was necessary because the contributions made by different sources to the overall radiation dose change over time. Scientific insights regarding health risks relating to any one source can also change. Natural radiation originates primarily from natural radionuclides in soil, in building materials made from soil, and from space. Building materials, such as concrete, bricks and gypsum, release the radioactive gases radon and thoron as well. Radon and thoron are the largest sources of radiation in homes and they increase the risk of contracting lung cancer, particularly in people who smoke. There is little we can do about many sources of natural radiation, but we can reduce the radiation in homes. RIVM gives recommendations on how to keep the levels of radiation in homes low and points out the risks of thoron for which, as yet, there is no legislation. RIVM gives two estimates for the radiation doses in homes. Internationally speaking, scientists use two figures to convert the quantity of radioactive substances in the air to the radiation dose in homes (the United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, UNSCEAR, and the International Commission on Radiological Protection, ICRP). Which of the two is the best is not clear yet. The ICRP figure produces a higher total radiation dose, and radon and thoron have a greater part in the whole. RIVM was commissioned by the Authority for Nuclear Safety and Radiation Protection (ANVS) to draw up this overview. It is part of a new study on the dose to which people are exposed as a result of all sources of radiation. Studies on the contributions to radiation by industry and medical research, the most recent commissioned by the Dutch Ministry of Health, Welfare and Sport, are yet to appear. The results of all three studies will be explained on an audience-friendly website.