Risicogrenzen voor PFAS in oppervlaktewater. Doorvertaling van de gezondheidskundige grenswaarde van EFSA naar concentraties in water

Abstract

Het RIVM heeft nieuwe risicogrenzen bepaald voor perfluoralkyl-stoffen (PFAS) in oppervlaktewater. Dit is nodig omdat de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) in 2020 een gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS heeft bepaald. De gezondheidskundige grenswaarde werkt door in de beoordeling van de waterkwaliteit. Deze beoordeling houdt namelijk rekening met de hoeveelheid PFAS die mensen kunnen binnenkrijgen via het eten van vis. De nieuwe risicogrenzen geven aan hoeveel PFAS in het water mogen zitten zodat mensen daar hun leven lang veilig vis uit kunnen eten. Voor de drie PFAS waarvoor in Nederland al normen voor oppervlaktewater bestaan, zijn de nieuwe risicogrenzen: 0,3 nanogram per liter voor PFOA, 7 picogram per liter voor PFOS en 10 nanogram per liter voor HFPO-DA (GenX). Deze nieuwe risicogrenzen zijn veel lager dan de bestaande waterkwaliteitsnormen voor deze PFAS. Dat komt omdat de stoffen volgens EFSA giftiger zijn dan eerder bekend was. Hierdoor is er bij lagere concentraties een kans op schadelijke gevolgen. Er zijn nog veel meer PFAS dan PFOA, PFOS en GenX. Het RIVM heeft daarom een rekenmethode ontwikkeld waarmee de risico’s van meerdere PFAS tegelijk kunnen worden berekend. PFAS komen namelijk bijna nooit als losse stof voor, maar meestal in mengsels met verschillende PFAS. De verwachting is dat alle PFAS op een vergelijkbare manier werken en bijdragen aan de totale giftigheid van het mengsel. Daarom moeten zoveel mogelijk PFAS worden meegenomen bij de toetsing van lozingen en oppervlaktewatermonsters. De nieuwe risicogrenzen zijn advieswaarden. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kan mede op basis van dit onderzoek besluiten of de waterkwaliteitsnormen voor PFAS worden aangepast.

RIVM has derived new risk limits for perfluoroalkyl substances (PFAS) in surface water. This was necessary because the European Food Safety Authority (EFSA) derived a health-based limit value for PFAS in 2020. The health-based guidance value affects the assessment of water quality, as this assessment takes into account the human intake of PFAS through the consumption of fish. The new risk limits represent the concentration in surface water which is protective for lifetime consumption of fish by humans. For the three PFAS for which surface water quality standards are already in place in the Netherlands, the new risk limits are: 0.3 nanogram per litre for PFOA, 7 picogram per litre for PFOS, and 10 nanogram per litre for HFPO-DA (GenX). These new risk limits are much lower than the current water quality standards for these PFAS. This is because EFSA has found that these substances are much more toxic than was previously known. As a result, harmful effects may occur at lower concentrations. In addition to PFOA, PFOS and GenX, there are many other PFAS. Therefore, RIVM has developed a calculation method that enables a combined risk assessment for multiple PFAS. PFAS rarely exist as single substances in isolation, but almost always in mixtures of different PFAS. It is expected that all PFAS have a similar mode of action and contribute to the total mixture toxicity. Therefore, the assessment of discharges and surface water samples should include as many different PFAS as possible. The new risk limits are advisory values. In part based on this advisory report, the ministry of Infrastructure and Water Management may decide whether to revise the water quality standards.