PFAS in Nederlands drinkwater vergeleken met de nieuwe Europese Drinkwaterrichtlijn en relatie met gezondheidskundige grenswaarde van EFSA

Abstract

Op uiterlijk 12 januari 2026 moet het drinkwater in alle lidstaten voldoen aan de normen voor PFAS (Poly- en perfluoralkylstoffen )-stoffen in de nieuwe Europese Drinkwaterrichtlijn (DWR). Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat het Nederlandse drinkwater hier nu al aan voldoet. Voor dit landelijke onderzoek waren meetgegevens beschikbaar tussen 2015 en februari 2021. Tegelijkertijd adviseert het RIVM om de concentraties PFAS-stoffen in drinkwater in een aantal delen van Nederland de komende jaren te verlagen. Dat komt omdat er nieuwe wetenschappelijke kennis over risico’s van PFAS-stoffen voor de mens beschikbaar kwam nadat de Europese Drinkwaterrichtlijn was vastgesteld. Deze kennis is verwerkt in de ‘gezondheidskundige grenswaarde’ die de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid ( EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)) in 2020 heeft uitgebracht. Deze grenswaarde is een heel stuk lager dan de normen voor PFAS-stoffen in de Drinkwaterrichtlijn. Mensen krijgen PFAS-stoffen binnen op verschillende manieren (voedsel, drinkwater, consumentenproducten, lucht). Mensen in Nederland krijgen nu via voedsel én drinkwater samen al meer PFAS-stoffen binnen dan deze gezondheidskundige grenswaarde. Het is dan ook belangrijk dat mensen in totaal minder PFAS binnenkrijgen. De hoeveelheid PFAS-stoffen die mensen in Nederland binnenkrijgen via alléén drinkwater is gemiddeld lager dan de gezondheidskundige grenswaarde. Het uitgangspunt van de Wereldgezondheidsorganisatie ( WHO (World Health Organization )) is echter dat het aandeel via drinkwater maximaal 20 procent van de gezondheidskundige grenswaarde is. Bij ruim de helft van de metingen in drinkwater dat van rivierwater is gemaakt, is de concentratie nu hoger. Dat geldt ook voor één op de tien metingen in drinkwater dat van grondwater is gemaakt. De hoogste concentraties PFAS-stoffen in drinkwater liggen nu in West-Nederland, waar drinkwater vooral van rivierwater wordt gemaakt. Concentraties in het milieu dalen langzaam omdat PFAS overal voorkomen, niet of nauwelijks afbreken en moeilijk zijn te verwijderen in de zuivering.

By January 12th, 2026 drinking water in all European member states has to comply with the parameter values for per- and polyfluoroalkyl substances (PFAS) in the new European Drinking Water Directive (DWD). This RIVM research shows that the Dutch drinking water currently already complies. For this research nationwide measurements were available from the period 2015 until February 2021. At the same time RIVM advises to lower the concentrations of PFAS in drinking water in certain areas in the Netherlands. The reason is that new scientific knowledge about human health risks of PFAS became available after the DWD was published. This knowledge is incorporated in the health based limit value that the European Food Safety Authority (EFSA) published in 2020. This limit value is much lower than the PFAS parameter values in the Drinking Water Directive. Intake of PFAS takes place through different routes (food, drinking water, consumer products, air). The PFAS intake of people in the Netherlands through food and drinking water consumption is higher than this limit value. Therefore it is important that the PFAS intake of people in the Netherlands is lowered. The PFAS intake of people in the Netherlands through only the drinking water route is on average lower than this limit value. However, according to the World Health Organization (WHO), the allocation of drinking water to the total intake should be maximum 20% of the health based limit value. In drinking water produced from river water, over half of the measurements show PFAS concentrations higher than this. This is also the case for one out of ten measurements in drinking water produced from groundwater. Areas with the highest PFAS concentrations in drinking water are located in the Western part of the Netherlands, where drinking water is mostly produced from river water. Concentrations the environment slowly decline because PFAS are widely present, do not or barely degrade and are difficult to remove in water treatment.