Rolverdeling, verbinding en cliëntvertegenwoordiging binnen Netwerken. Integrale Ouderenzorg Verdiepende casestudie in de regio's Drenthe, Zoetermeer en de Mijnstreek

Abstract

Op veel plekken in Nederland zijn netwerken opgericht die de zorg voor thuiswonende ouderen willen verbeteren. Dit doen deze netwerken door voor meer samenwerking te zorgen tussen verschillende zorgorganisaties en zorgverleners, zoals het ziekenhuis, de huisarts, wijkverpleegkundige en casemanager. Hierdoor is de zorg voor ouderen efficiënter georganiseerd en is de kwaliteit beter. Deze netwerken integrale ouderenzorg bestaan vaak uit verschillende lagen: een overkoepelende laag met bestuurders van betrokken organisaties en een uitvoerende laag dat zich richt op bepaalde thema’s of knelpunten. Het RIVM heeft onderzocht wat een goede rolverdeling tussen de lagen is en gekeken hoe de lagen goed met elkaar in verbinding kunnen staan. Het RIVM verzamelde hiervoor ervaringen van enkele netwerken die goed werken. Een duidelijke rolverdeling tussen de verschillende lagen blijkt belangrijk. De bestuurders bepalen de overkoepelende doelen, projectgroepen op de uitvoerende laag werken deze doelen uit in concrete projecten. Daarnaast hebben de onderzochte netwerken een tussenlaag ingesteld, als schakel tussen de bestuurlijke en uitvoerende laag. Deze tussenlaag blijkt goed te werken. Van daaruit wordt belangrijke informatie van de bestuurlijk laag en de uitvoerders met elkaar gedeeld. De tussenlaag overziet alle projecten die aan een netwerk verbonden zijn en kan snel(ler) handelen. Ook kunnen mensen die op meer lagen tegelijk in het netwerk zitten (linking pins) ervoor zorgen dat belangrijke informatie bij de juiste laag terechtkomt. Het RIVM onderzocht ook hoe netwerken ervoor kunnen zorgen dat ouderen en mantelzorgers mee kunnen denken en praten binnen het netwerk. Dit kan bijvoorbeeld met cliëntvertegenwoordigers. Door hen standaard op zowel de bestuurlijke als uitvoerende laag te betrekken, blijven alle partijen zich bewust van het perspectief van ouderen en mantelzorgers. Tegelijkertijd is het belangrijk dat de cliëntvertegenwoordigers in contact staan met hun achterban. Dit alles kost tijd en geld, waarmee netwerken rekening moeten houden in planning en budget.

In many parts of the Netherlands, networks have been established to improve care for elderly people who live independently. These networks promote increased cooperation between various care organisations and providers, such as hospitals, general practitioners, district nurses and case managers. Their efforts have improved both the organisation and the quality of care for elderly people. Most of these integrated elderly care networks consist of multiple layers, with an overarching management layer supplied by stakeholder organisations and an operational layer that focuses on particular topics or bottlenecks. RIVM studied how roles should be divided between these layers and looked at effective ways of connecting them. To this end, RIVM gathered experiences from a number of networks that are operating effectively. It appears that a clear division of roles between the respective layers is important: the management layer sets out overarching objectives, while project groups in the operational layer develop specific projects to reach these objectives. Moreover, the networks featured in the study had created an intermediate layer to act as ‘connective tissue’ between the management and operational layers. This intermediate layer appears to work well. It shares key management-layer information with the operational layer and vice versa. As the intermediate layer has an overview of all projects associated with the network, it is able to take swift action. In addition, deploying individuals that are active in multiple layers of a network (linking pins) ensures that important information reaches the right layer. RIVM also studied how networks can enable elderly people and informal carers to share their input and ideas. One option is through the use of client representatives. Consistent involvement of such representatives in both the management and operational layers keeps all stakeholders attuned to the perspective of elderly people and informal carers. Equally important is that client representatives stay connected with the groups they represent. All of this costs time and money, which networks have to factor into their plans and budgets.