Onzichtbaar en onbekend. Een verkenning naar de beleving van het ondergrondse transport van waterstof door buisleidingen

Abstract

Duurzaam geproduceerde waterstof kan worden gebruikt om energie op te slaan en te vervoeren. Ook kan de chemische industrie het als grondstof gebruiken. Op deze manier kan waterstof helpen om minder fossiele brandstoffen te gebruiken, en dus minder CO2(carbon dioxide) uit te stoten. De overheid wil daarom bestaande leidingen waarmee aardgas wordt vervoerd, gaan gebruiken om waterstof te verplaatsen. Bijvoorbeeld naar gebieden met veel industrie. De kans op een ongeval bij het transport is klein en ongeveer hetzelfde als bij aardgasleidingen: er kan waterstof vrijkomen waardoor een fakkelbrand ontstaat. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW(Infrastructuur en Waterstaat)) wil weten hoe mensen die in de buurt van aardgasleidingen wonen, over dit plan denken. Het ministerie wil ook inzicht krijgen aan welke informatie deze omwonenden behoefte hebben. Het RIVM heeft hierover vier groepsgesprekken georganiseerd, met in totaal 31 mensen. De deelnemers hebben nog geen beeld gevormd over waterstof en het vervoer ervan door ondergrondse leidingen. Voor velen was het een nieuw onderwerp. Ze stelden vragen over wat waterstof is, hoe het wordt gebruikt en waarom waterstof nodig is naast zon- of windenergie. De deelnemers kregen hierover informatie. Daarna hadden ze nog vragen en zorgen over waterstof, waaronder over de veiligheid ervan. Zo was er weerstand tegen productiewijzen van waterstof waarbij nog CO2 vrijkomt. Vooral het idee om vrijgekomen CO2 op te slaan, riep vragen op over de risico’s ervan. Bijvoorbeeld wat er kan gebeuren als CO2 vrijkomt. Ook vroegen deelnemers zich af of er door de productie van waterstof meer tekorten aan water kunnen ontstaan. De deelnemers zagen ook kansen voor waterstof. Duurzaam geproduceerde waterstof kan volgens hen bijdragen aan een duurzaam energiesysteem, waarmee Nederland ook minder afhankelijk is van andere landen. Verder vonden deelnemers het hergebruik van bestaande leidingen duurzaam. Dit kan bovendien de overlast van de aanleg van nieuwe leidingen voorkomen. De meeste deelnemers gaven aan dat zij zich even veilig of veiliger zouden voelen als zij in de buurt van een waterstofleiding in plaats van een aardgasleiding zouden wonen. Wel stelden de deelnemers voorwaarden om waterstof veilig te vervoeren. Ze verwachten van de overheid dat deze vooraf onderzoekt en test of het vervoer van waterstof via bestaande buisleidingen veilig is. Ook vinden de deelnemers het belangrijk dat ze tijdig en eerlijk worden geïnformeerd wanneer dat bij hen in de buurt zou gebeuren. Als dat gebeurt, verwachten ze dat hun eventuele vragen en zorgen serieus worden genomen en worden beantwoord.

Sustainably produced hydrogen can be used to store and transport energy. It can also be used as a raw material by the chemical industry. These applications of hydrogen can help to reduce fossil fuel consumption and thus to cut CO2 emissions. The Dutch government therefore wishes to begin transporting hydrogen via existing natural gas pipelines, for example to areas with dense industry. The odds of an accident during transport are small and around the same as for natural gas, with a small chance that hydrogen may leak and ignite a jet fire. The Ministry of Infrastructure and Water Management wants to know what people living in the vicinity of natural gas pipelines think of this plan. The Ministry also wants to know what kind of information these local residents would like to receive. RIVM organised four group discussions on this topic with 31 participants in all. The participants had no prior opinions about hydrogen and hydrogen transport via underground pipelines. For many, the topic was new. They asked questions about what hydrogen is, how it is used and why it is needed alongside solar and wind energy. The participants were informed accordingly. This led to further questions and concerns about hydrogen, including about its safety. For instance, there was opposition to some methods used in hydrogen production, as they lead to CO2 emissions. The idea of storing CO2 emissions, in particular, raised questions about the associated risks. For example, what would happen in the event of a CO2 leak? The participants also wondered whether hydrogen production could lead to more water shortages. At the same time, they also saw the potential of hydrogen. They understood that sustainably produced hydrogen could contribute towards a sustainable energy system that would also make the Netherlands less dependent on other countries. In addition, the participants felt that reuse of existing pipelines would be sustainable. Furthermore, it would prevent the disruptive work of laying pipelines. Most participants said they would feel as safe or safer living in the vicinity of a hydrogen pipeline as compared to a natural gas pipeline. However, they also cited conditions for the safe transport of hydrogen. They expect the government to conduct preliminary research and test whether hydrogen transport via existing pipelines is safe. The participants also stressed the importance of being informed timely and honestly should this happen near where they live. In that case, they expect that any questions and concerns will be taken seriously and answered.