Interventies ter preventie van overgewicht in de wijk, op school, op het werk en in de zorg - Een verkennende studie naar de effecten

Abstract

A health policy that aims at increasing physical activity and decreasing the intake of energy contributes to the prevention of overweight. In general, the long-term effects of interventions targeted at body weight, physical activity and/or energy intake are unknown. This report describes a literature study done by the RIVM under commission of the Dutch Ministry of Health on the effects of interventions in the community, at school, at work and in the health care system. We found more than 70 reviews of international interventions, summarizing the results of more than hundred interventions. Information on the long-term effects of interventions at school and work was limited and inconsistent, but we could conclude about the effects of interventions in the community and in the health care system. The community project called 'Hartslag-Limburg' (Heartbeat Limburg) yielded the following for the intervention community, when compared to a control community after five years: an average decrease in body weight of 0.2 kg, a rise in physical activity of 1.6 hours/week and a decrease in energy intake of 51 kcal per day. The intervention group in the SLIM project, consisting of patients with impaired glucose tolerance, had a lower body weight (-2.4 kg) and a better condition than the control group after 2 years. The results of more than 30 recent Dutch projects have not yet been published, but the above-mentioned results are in line with comparable international projects. The international literature led us to the conclusion that an intensive approach would be needed to establish long-term positive effects. Theoretically, the number of both overweight and inactive people could be reduced by 1 to 3 percent points when interventions similar to Hartslag-Limburg and SLIM are targeted at 30 to 90% of the Dutch population.

De Nederlandse overheid wil graag bereiken dat het aantal mensen met overgewicht afneemt. Daarvoor is het belangrijk dat meer mensen voldoende bewegen en/of minder eten. Het doel van dit onderzoek is om uit te zoeken met welke maatregelen, interventies genoemd, dit bereikt kan worden en welke effecten deze interventies op de langere termijn hebben op het gewicht, beweeggedrag en energie-inname. Dit rapport beschrijft zowel Nederlandse als buitenlandse interventies in de wijk, op school, op het werk en in de zorg. In totaal vonden we in de literatuur ruim 70 overzichtsstudies met de resultaten van ruim honderd interventies. Er kon geen duidelijke conclusie getrokken worden over de effecten van interventies op school en op het werk, maar wel over de effecten van interventies in de wijk en in de zorg. Het wijkgerichte Hartslag-Limburg-project bereikte een positief effect op het gemiddelde gewicht (-0,2 kg), de lichamelijke activiteit (+1,6 uren/week) en de energie-inname (-51 kcal/dag) na 5 jaar. Ook het SLIM-project in de zorg bereikte een positief effect na 2 jaar op het gemiddelde gewicht (-2,4 kg) en verbeterde de conditie in de interventiegroep ten opzichte van de controlegroep. De langetermijneffecten van ruim 30 andere Nederlandse projecten ter preventie van overgewicht zijn nog niet bekend, maar vergelijkbare buitenlandse projecten bevestigen bovenstaande resultaten. Op basis hiervan wordt geconcludeerd dat alleen een intensieve aanpak het gewicht en gedrag van mensen langdurig kan veranderen. In theorie zou zowel het aantal mensen met overgewicht als het aantal mensen dat inactief is met 1 tot 3 procentpunten kunnen afnemen, wanneer interventies overeenkomstig met Hartslag-Limburg en SLIM worden aangeboden aan 30 tot 90% van de Nederlandse bevolking.