Lange-termijn bevolkingsscenario's voor Nederland

Abstract

In the Netherlands demographic forecasts are compiled by Statistics Netherlands. The most likely demographic changes are described in these forecasts. However, forecasts are one way of dealing with uncertainties. Another way of dealing with these uncertainties is to use a scenario approach. This report describes how the size and structure of the Dutch population will change on the basis of different dominant future trends represented in four scenarios: Global Economy, Strong Europe, Transatlantic Market and Regional Communities. These four scenarios reflect a set of economic and sociocultural trends and show how these trends influence the three components of population change: fertility, mortality and migration. This has been done by establishing a relationship between the determinants of the demographic components and the economic and socio-cultural trends. With respect to fertility (expressed in the average number of children per woman), female education, income and daycare are the main determinants. Regarding mortality (indicated by life expectancy) income, lifestyle, access to medical services and medical technology are important determinants. Migration policies concerning asylum and family migration and the attractiveness of the Dutch economy in terms of labour market conditions are important determinants of migration. Fertility, mortality and migration have been specified in each scenario, resulting in four different images of the demographic future of the Netherlands.In the scenario with the highest population growth (Global Economy), the population increases to a level of more than 20 million persons in 2050. This is the result of a high fertility level in combination with a high migration level. In the Regional Communities scenario a low fertility level is combined with a low migration level. This results in an increase in the population up to 2030 and a decrease after 2030 to a level of about 15 million in 2050. The process of ageing will continue in all scenarios.

Sinds een aantal decennia worden er voor Nederland door het CBS bevolkingsprognoses gemaakt. Deze prognoses geven de op dat moment, meest waarschijnlijke ontwikkeling weer. Er gaan echter veel onzekerheden gepaard met de manier waarop de toekomst van de Nederlandse bevolking zich gaat ontvouwen. Om deze onzekerheden in beeld te brengen, wordt er veelal gebruik gemaakt van scenario's. Aan de hand van een aantal dominante ontwikkelingsrichtingen, is in dit rapport beschreven hoe de omvang en structuur van de Nederlandse bevolking zullen veranderen volgens vier scenario's, te weten Global Economy, Strong Europe, Transatlantic Market, Regional Communities. Deze vier scenario's geven aan hoe, uitgaande van bepaalde economische en sociaal-culturele ontwikkelingen, de drie componenten van bevolkingsgroei (vruchtbaarheid, sterfte en migratie) zich de komende vijftig jaar zullen ontwikkelen. Hierbij wordt een relatie gelegd tussen de determinanten van de demografische componenten en de economische en sociaal-culturele ontwikkelingen. Voor vruchtbaarheid, uitgedrukt in het aantal kinderen per vrouw, zijn de belangrijkste determinanten: de opleidingsgraad van vrouwen, inkomen en kinderopvang. Voor sterfte, uitgedrukt in levensverwachting, zijn op de korte termijn vooral inkomen, leefstijl en toegang tot gezondheidszorg van belang, terwijl op langere termijn ook de verdere medisch technologische ontwikkelingen een belangrijk effect kunnen sorteren. Voor migratie, onderscheiden in immigratie en emigratiestromen, zijn zowel het migratiebeleid (met betrekking tot asielmigratie en gezinsmigratie) als de aantrekkelijkheid van de Nederlandse economie (arbeidsmarktontwikkelingen) belangrijke determinanten. De uitwerking van deze drie componenten (vruchtbaarheid, sterfte en migratie) voor de scenario's heeft geleid tot vier uiteenlopende demografische toekomstbeelden van Nederland. In het scenario met de hoogste bevolkingsgroei (Global Economy) stijgt de bevolking tot boven de 20 miljoen in 2050, met name als gevolg van hogere vruchtbaarheid en hoge migratie. Deze componenten zijn juist het laagst in het Regional Communities scenario hetgeen resulteert in een bevolking die piekt in 2030 en daarna afneemt tot ongeveer 15 miljoen in 2050. In alle scenario's is er sprake van een doorzettend proces van vergrijzing.