Referenties voor bodemecosystemen: evaluatie van functies en ecologische diensten

Abstract

The Dutch soil policy is being focussed towards a more conscious and sustainable use of the soil, taking into account ecological, economical, and societal dimensions, as stated in the so-called 'Beleidsbrief Bodem' sent to the Parliament in December 2003. In the present report the framework for the determination of the sustainability of land-use as far as the ecological dimension and soil biodiversity are concerned is described. On the basis of a large database containing soil biological monitoring data and on the basis of ecological models for soil food-web stability, we derived two reference soil ecosystems indicating sustainable land-use, i.e. one for diary farming on sand and one for diary farming on river clay. Using mathematical evidence derived from field studies, a hypothesis is formulated to explain how soil organisms become affected by increasing effects of land management. This is discussed in relation to defining 'critical' conditions for ecosystem sustainability in agricultural soils: only within such stable assemblages, in fact, a host of soil organisms may interact in ways beneficial to each other. The approach provides a useful tool to assess land-use quality in the future.

Het bodembeleid gaat zich richten op een bewuster en meer duurzaam gebruik van de bodem, waarbij zowel de ecologische, economische als sociale dimensies meewegen. Dit is de boodschap die in de Beleidsbrief Bodem is verwoord die in december 2003 naar de Tweede Kamer is verzonden. In dit document wordt het raamwerk voor het bepalen van de duurzaamheid van het bodemgebruik voor wat betreft de ecologische dimensie en de bodembiodiversiteit verder ontwikkeld. In het rapport worden beschrijvingen van verschillende graslanden gepresenteerd (met name twee veehouderijbedrijven op zand en op rivierklei). Op basis van het actuele bodembeheer en ecologische theorieen, kunnen deze beschrijvingen beschouwd worden als referentiebeelden voor bodemecosystemen met een duurzaam bodemgebruik. Hier wordt een berekeningswijze geformuleerd, gebruik makend van gegevens uit veldobservaties en ecologische inzichten, om te verklaren hoe alle ondergrondse organismen beinvloed worden door abiotische omstandigheden en beheer. De resultaten worden besproken met het oog op het definieren van 'kritische' grenzen voor duurzame ecosystemen in landbouwgronden. De aanpak kan dan in de toekomst gebruikt worden om referenties voor andere bodemecosystemen te formuleren.