Smartshops - Overzicht van producten, geclaimde werking en hun medisch-toxicologische relevantie

Abstract

During the last few years the use of herbal drugs of abuse, so-called 'smart products' and eco-drugs has increased. Many of these products have psychoactive effects. The variety of smart products sold in the so-called smart shops is enormous and this is still a growing market. The increased availability of these products and the continuing appearance of new products on the market, has led to increased awareness of the possible negative health aspects associated with the use of these products. At present, the Dutch Inspectorate for Health Protection, Commodities and Veterinary Public Health is testing the activities of these smart shops and the products for adherence to the regulations. This document, prepared by the National Poisons Control Centre (NVIC) of the National Institute of Public Health and the Environment (RIVM), serves as a practical aid to the Inspectorate in evaluating the various smart products. Four important groups of smart products can be discerned: the energizers, relaxing herbs, aphrodisiacs and products with hallucinogenic properties. For each of these groups the following items are described: the various product appearances, usage, the (desired) effects of the product according to smart shop information brochures, a description of the original plants (most of these products are derived from plants), the active ingredients in the product, and to the best of our knowledge, the pharmacology and medical toxicology of these ingredients and products. Further monitoring of the use of these smart products and the health effects they cause, should make clear to which specific group of smart products most attention should be paid from a medical point of view.

Het gebruik van zogenaamde smartproducts en eco-drugs neemt de laatste jaren steeds meer toe. Het aanbod van producten die in de smartshops worden verkocht is zeer divers. Veel van de aangeboden middelen hebben psychoactieve effecten. Bovendien is het een uiterst dynamische markt, waar regelmatig nieuwe producten ontwikkeld en verkocht worden. Door deze groeiende markt wordt ook van overheidswege aandacht besteed aan de gezondheids- en maatschappelijke risico's van het gebruik en de verkoop van deze middelen. In het huidige beleid ten aanzien van deze middelen ligt de nadruk op gezondheidsbescherming met behulp van voorlichting, monitoring en onderzoek. In dit kader toetst in 1999 de Inspectie Gezondheidsbescherming, Waren en Veterinaire Zaken de activiteiten van smartshops en andere verkooppunten, alsmede de verhandelde waar, aan de warenwettelijke kaders. Zonodig wordt nieuwe jurisprudentie opgebouwd. Dit rapport, geschreven op verzoek van en in samenwerking met de Inspectie Gezondheidsbescherming, Waren en Veterinaire Zaken dient de Inspectie tot een praktisch hulpmiddel bij het evalueren van de vele verschillende producten die op de markt aanwezig zijn. Op grond van het belangrijkste beoogde effect dat deze middelen na gebruik zouden verschaffen, zijn de producten ingedeeld in een van de vier te onderscheiden functionele groepen, te weten de "energizers", "relaxing herbs", "afrodisiaca" en "hallucinogene producten". Per product(-groep) worden besproken: de verschillende productvoorkomens en wijze van gebruik, het in de smartshop gepropageerde doel van gebruik, de plantaardige herkomst van het product, en de samenstellende verbindingen met voor zover bekend hun farmacologische werkingsmechanismen en toxiciteit. Daarbij is gebruik gemaakt van de humaan medisch-toxicologische kennis zoals die op dit moment voorhanden is. Verdere monitoring naar de effecten van het gebruik zal inzichtelijk moeten maken naar welke productgroepen vanuit medisch oogpunt in de toekomst de meeste aandacht zal moeten uitgaan.