• 

  Opgaven voor volksgezondheid en zorg op weg naar 2050. Vooruitblik Volksgezondheid Toekomstverkenning 2024

  Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2023-12-04

  Het RIVM blikt elke vier jaar vooruit op ontwikkelingen in de volksgezondheid en zorg. Het doet dat op verzoek van het ministerie van VWS. Vanwege de vervroegde verkiezingen in november 2023 en de kabinetsformatie worden alvast de inzichten gegeven die er tot die tijd zijn. De volledige Volksgezondheid Toekomstverkenning verschijnt in juni 2024 (VTV-2024). Daarin staan resultaten die nu nog niet bekend zijn en worden mogelijke oplossingen gegeven. De inzichten gaan over de toekomst van onze gezondheid en zorg tot 2050 en beschrijven drie grote opgaven op weg daarheen. De eerste is hoe de gezondheid van alle Nederlanders kan worden verbeterd. Leefstijl, zoals bewegen en gezonde voeding, heeft veel invloed op onze gezondheid. Het gaat daar bij een flink deel van de Nederlanders niet goed mee. Nu hebben veel mensen al overgewicht en dat worden er in de toekomst nog meer. Ook zorgen de omstandigheden waarin sommige mensen wonen, werken en leven voor een slechtere gezondheid. Hoe dat zich uit, verschilt per situatie. Armoede heeft bijvoorbeeld andere gevolgen voor alleenstaande oudere mannen dan voor gezinnen met jonge kinderen. De tweede opgave is hoe goede zorg en ondersteuning mogelijk wordt gemaakt. De komende jaren stijgt de vraag naar zorg, vooral doordat steeds meer mensen heel oud worden. De zorgvragen worden ook ingewikkelder omdat mensen verschillende gezondheidsproblemen tegelijk hebben. En dat terwijl het tekort aan professionals en mantelzorgers alleen maar groter wordt. Het is daarom belangrijk om na te denken wat goede zorg inhoudt, en of we dat op een andere manier kunnen leveren dan nu. Een belangrijke vraag daarbij is wat kwaliteit van leven voor mensen betekent. De derde opgave is hoe de leefomgeving de gezondheid kan verbeteren. Een grote uitdaging hierbij is de klimaatverandering. Tegelijkertijd is gebleken dat aanpassingen aan een ander klimaat ook kansen bieden voor een gezondere leefomgeving. Koele plekken met groen en water helpen bijvoorbeeld om hitte op te vangen. Zo'n omgeving stimuleert tegelijkertijd dat mensen naar buiten gaan, gaan sporten en elkaar ontmoeten. Ook hier is het belangrijk dat dit voor alle Nederlanders mogelijk is.
• 

  Cijferrapportage Monitor mentale gezondheid 2023. Eerste landelijke overzicht

  Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2023-11-30

  Het RIVM en het Trimbos-instituut hebben voor het eerst een overzicht gemaakt van cijfers die bekend zijn over de mentale gezondheid in Nederland. De cijfers worden zonder toelichting of conclusies gegeven. Er wordt nog onderzoek gedaan naar factoren die samenhangen met mentale gezondheid en wat dat betekent voor beleid. De resultaten daarvan worden in 2025 bekend. De cijfers zijn onderverdeeld in drie thema's: het mentale welbevinden, mentale problemen en psychische aandoeningen. De informatie gaat over de Nederlandse bevolking in zijn geheel en over verschillende (leeftijds)groepen, studenten en werkenden. Het overzicht laat zien welke cijfers beschikbaar zijn voor achttien graadmeters (indicatoren) waarmee de drie thema's over mentale gezondheid in beeld wordt gebracht. Voorbeelden zijn hoe veerkrachtig mensen zich voelen, of ze eenzaam zijn, het aantal mensen met burn-outklachten en een angststoornis. Tegelijkertijd maakt het overzicht duidelijk welke informatie ontbreekt. Dit is het eerste onderdeel van de Monitor mentale gezondheid en is gemaakt in opdracht van het ministerie van VWS. Dit ministerie gaat de informatie gebruiken voor de landelijke aanpak 'Mentale gezondheid: van ons allemaal' om de mentale gezondheid in Nederland te verbeteren. De monitor loopt tot 2025 en laat zien hoe de mentale gezondheid van de Nederlandse bevolking zich ontwikkelt. In 2024 worden de actuele cijfers over de indicatoren voor heel Nederland online gepubliceerd. Deze informatie wordt ingedeeld naar leeftijd, geslacht, en sociaaleconomische positie. Als dat kan, worden de cijfers per regio of gemeente gegeven.
• 

  Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023

  Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2023-11-30

  Voor de tweede keer is een indruk gekregen van de mentale gezondheid van studenten in het hoger beroepsonderwijs en op de universiteit. Ruim 32.000 studenten vulden in het voorjaar van 2023 daarover een online vragenlijst in. Hierbij zijn ook vragen gesteld over het gebruik van middelen zoals alcohol, tabak en cannabis. Verder is in kaart gebracht welke factoren samenhangen met de mentale gezondheid en het middelengebruik. Met een deel van de deelnemende studenten gaat het mentaal redelijk tot goed in 2023. Een derde van hen geeft hun leven een 7, en ruim een kwart een 8 of hoger. Tegelijkertijd heeft een aanzienlijk deel psychische klachten. Zo heeft 44 procent van de deelnemende studenten depressie-/angstklachten. Ongeveer dezelfde of hogere percentages gelden voor emotionele uitputtingsklachten, vaak prestatiedruk of (heel) veel stress ervaren en eenzaamheid. Wat de middelen betreft wordt alcohol veruit het meest gebruikt. Van de studenten die drinken is 10 procent een overmatige drinker en 16 procent een zware drinker. De resultaten geven grofweg hetzelfde beeld als de eerste monitor van 2021. Ze geven nog duidelijker aan dat mentale gezondheid en middelengebruik niet los te zien zijn van de sociale en maatschappelijke omgeving waarin studenten leven. Naast de studie zijn onder andere de kosten van het dagelijks leven en de krappe woningmarkt belangrijke stressbronnen. Het is daarom belangrijk om niet alleen de mentale weerbaarheid van studenten te verbeteren, maar ook aandacht te hebben voor hun omgeving. Op sommige vlakken lijkt de mentale gezondheid iets te zijn verbeterd ten opzichte van de eerste monitor, die tijdens de coronapandemie werd gehouden. In 2023 ervaren minder deelnemende studenten emotionele uitputtingsklachten, prestatiedruk, en eenzaamheid dan in 2021. Factoren die bijdragen aan een goede mentale gezondheid zijn onder andere steun uit de omgeving en voldoende tijd voor ontspanning. Onder andere risicovol gebruik van sociale media en maatschappelijke stressbronnen hangen samen met een mindere mentale gezondheid. Het gebruik van de meeste middelen is gelijk gebleven in 2023. Sommige middelen lijken minder te zijn gebruikt, zoals cannabis. Elke dag of regelmatig vapen lijkt wel populairder te zijn geworden. Veel alcohol drinken komt onder andere vaker voor bij studenten met een hoge studieschuld en studenten die met anderen in een studentenhuis wonen. Het Trimbos-instituut, het RIVM en GGD GHOR Nederland hebben deze monitor opgezet en uitgevoerd. Dit is gedaan op verzoek van de ministeries van OCW en VWS.
• 

  Jaarrapportage monitor gecombineerde leefstijl interventie (GLI) 2023

  Oosterhoff, M; de Weerdt, AC; de Vries, E; Feenstra, T; de Wit, A (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2023-11-27)

  Een Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) is een behandeling voor mensen met overgewicht en obesitas. Het doel is om via een gezondere leefstijl een gezonder gewicht te bereiken. Dit gebeurt bijvoorbeeld door aandacht te besteden aan voeding, beweging, slaap en stress. De behandeling duurt maximaal een jaar, waarna er een onderhoudsfase volgt. In totaal duurt het programma twee jaar. Sinds 2019 volgt het RIVM de ontwikkelingen rondom de GLI en de resultaten bij de deelnemers. Tussen 2019 en 31 mei 2023 zijn in totaal ruim 82 duizend personen met een GLI-programma begonnen. Dat is een verdubbeling van het aantal sinds 31 mei 2022 (40.000). Het aantal deelnemers verschilt sterk per regio: in de provincie Gelderland doen 3 keer zoveel mensen met overgewicht en obesitas mee als in bijvoorbeeld de regio Gooi- en Vechtstreek. Aan het einde van de behandelfase zijn deelnemers gemiddeld 4 kilo (3,6 procent) afgevallen. Het doel van alle behandelingen voor overgewicht en obesitas is dat deelnemers 5 procent of meer gewicht verliezen na één jaar behandeling. Een derde van de GLI-deelnemers heeft dit doel bereikt aan het einde van de behandelfase. Maar ook minder gewichtsverlies of een stabiel gewicht verbetert de gezondheid al, omdat het de kans op diabetes type 2 of slijtage aan de knie verkleint. Dit was bij 83 procent van de GLI-deelnemers het geval. Afhankelijk van de definitie is de behandeling met een GLI tot nu toe dus matig tot zeer succesvol. Het blijkt uit te maken in welk jaar mensen met de GLI zijn begonnen. Hoe korter geleden, hoe beter de resultaten. Een verklaring kan zijn dat er steeds meer ervaring is opgedaan met de GLI-programma’s. Deelnemers vinden na de behandelfase hun kwaliteit van leven flink verbeterd in vergelijking met de periode voor de GLI. De gemiddelde score die deelnemers aan hun kwaliteit van leven gaven nam toe met 7,5 punten op een schaal van 0 tot 100. Bij deelnemers die 5 procent of meer van het gewicht verloren, verbeterde de kwaliteit van leven nog meer (11,3 punten). Bij deelnemers met een kleinere gewichtsafname was dat wat lager (5,7 punten).
• 

  Advies lerende evaluatie Landelijke Aanpak Mentale Gezondheid

  Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, 2023-11-23

  De mentale gezondheid in Nederland staat al langere tijd onder druk. De Nederlandse overheid wil de mentale gezondheid in Nederland verbeteren met de landelijke aanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’. Hierin is onder andere aandacht voor een mentaal gezonde samenleving, in de buurt, op school, op het werk en online. Deze aanpak is in 2022 begonnen en loopt door tot 2025. Het ministerie van VWS(Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ) wil weten hoe de activiteiten voor de aanpak vorm krijgen en bijdragen aan de doelen van de aanpak. Het ministerie heeft het RIVM, het Trimbos-instituut, GGD(Gemeentelijke Gezondheidsdienst) GHOR(Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi(Nederlands Jeugdinstituut)) daarover om advies gevraagd. Het advies is om een ‘lerende evaluatie’ te gebruiken, zodat al doende wordt geleerd wat beter kan in deze breed opgezette landelijke aanpak. Bij een lerende evaluatie is het de bedoeling dat de betrokken partijen regelmatig de informatie bespreken en verzamelen. De partijen werken zo al tijdens de aanpak aan continue verbetering en niet alleen achteraf. Dit is nodig, omdat de Landelijke Aanpak Mentale Gezondheid nog volop in ontwikkeling is en om ingewikkelde vraagstukken gaat waarbij veel partijen zijn betrokken. Een belangrijke voorwaarde om de evaluatie mogelijk te maken, is dan ook dat al deze partijen bereid zijn om informatie, inzichten en belemmeringen te delen. Bij de aanpak zijn naast VWS twee andere ministeries betrokken: de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW(Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW(Sociale zaken en werkgelegenheid)). Daarnaast werken verschillende lokale regionale en landelijke partijen binnen de landelijke aanpak samen, zoals werkgevers, gemeenten, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten, sportverenigingen, onderwijs, en landelijke programma’s die als doel hebben de mentale gezondheid te verbeteren.

View more