RIVM Publications Repository

Het RIVM geeft elk jaar op kaarten aan hoeveel stikstof in Nederland op de bodem neerslaat (depositie). Ongeveer driekwart van de stikstofdepositie komt van ammoniak. Het is bekend dat er langs de kust een verschil van ongeveer 50 procent is tussen de gemeten en berekende concentraties van ammoniak. De berekeningen worden daarom gecorrigeerd, zodat ze beter aansluiten bij de metingen. Van een deel van de stikstofdepositie langs de kust is bekend van welke bronnen het komt. Het deel dat ontbreekt, werd toegeschreven aan de uitstoot van ammoniak uit zee. Maar deze uitstoot werd te hoog ingeschat. Eerder toonde het RIVM al aan dat het verschil niet aan de metingen ligt en er geen grote bronnen ontbreken. Het RIVM onderzocht daarom of het rekenmodel de oorzaak kan zijn. Het heeft drie oorzaken gevonden, die een deel van het verschil verklaren. De oorzaken hebben te maken met de gegevens waarmee het rekenmodel werkt en niet zozeer met het model zelf. Het gaat hierbij om de hoogte van de achtergrondconcentraties van ammoniak. Deze zijn opnieuw bepaald met een betere correctie naar de metingen. Hierdoor geven de nieuwe achtergrondkaarten een realistischer beeld van de ammoniakconcentraties langs de kust. Verder gaat het om een inschatting van de uitstoot van ammoniak uit zee. Ook deze is nu realistischer. Ten slotte gaat het om het gebruik van KNMI(Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut)-meetstation Vlissingen, dat niet representatief blijkt te zijn voor de hele regio. Hiervoor zal een ander meetstation worden gebruikt (Westdorpe). Deze gegevens zijn inmiddels in het rekenmodel OPS(Operationele Prioritaire Stoffen) aangepast. Gemiddeld over de periode 2005-2021 wijken de modelberekeningen van de ammoniakconcentraties langs de kust nu ongeveer 40 procent af van de metingen. Landelijk is dit ongeveer 30 procent. Dit is vóór de correctie van de modelberekeningen naar de metingen. Het RIVM sluit hiermee het onderzoek naar ammoniak van zee af. In het Nationaal Kennisprogramma Stikstof onderzoekt het RIVM samen met andere onderzoeksorganisaties hoe de modelberekeningen verder kunnen worden verbeterd. Dit onderzoek is gedaan in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN(Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur )).

Het is niet eenvoudig om ammoniak te meten in de buitenlucht. Hiervoor is geavanceerde meetapparatuur nodig. In dit onderzoek heeft het RIVM met diverse eenvoudige (goedkope) ammoniaksensoren meetboxen gebouwd en getest in de buitenlucht. De testresultaten van de inzet van diverse eenvoudige sensoren voor het meten van ammoniak in de buitenlucht staan in deze kennisnotitie.

Pyrolyse is een manier om kunststoffen te recyclen en zal de komende jaren steeds meer worden gebruikt. Het houdt in dat afval van kunststof snel wordt verhit zonder zuurstof toe te voegen. Hieruit ontstaat een vloeibaar product, de pyrolyse-olie. Deze olie kan worden gebruikt om nieuwe kunststoffen te maken. Het is daarmee een aanvulling op mechanische recyclingstechnieken (versnipperen en omsmelten) van kunststoffen. Voordat bedrijven pyrolyse-olie uit afval kunnen gebruiken, moet wettelijk het etiket 'afval' van het materiaal wordt gehaald. Dan is het materiaal weer een grondstof. Om te kunnen bepalen of pyrolyse-olie geen afval meer is, moet onder andere worden gecontroleerd of het materiaal voldoet aan eisen over veiligheid. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW(Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat )) heeft voor bedrijven en vergunningverleners een Handreiking gemaakt om deze 'check' te ondersteunen. Voor deze Handreiking onderzocht het RIVM welke stoffen in het afgedankte kunststofafval zitten en waar dit afval vandaan komt. Verder is onderzocht of er Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS(Zeer Zorgwekkende Stoffen )) in de pyrolyse-olie zitten. Uit het onderzoek blijkt dat verwerkers vooral het afval van kunststof verpakkingen van huishoudens en bedrijven gebruiken om pyrolyse-olie van te maken. Deze verpakkingen zijn het meest geschikt voor pyrolyse vanwege het type plastic waarvan ze zijn gemaakt. Volgens de wetenschappelijke literatuur zijn er Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) in de pyrolyse-olie te verwachten. Deze stoffen kunnen ook ontstaan tijdens het pyrolyseproces. Het RIVM heeft een overzicht gemaakt van de chemische stoffen die in dit afval zitten, inclusief de ZZS. Het overzicht van ZZS in pyrolyse-olie kan veranderen als er meer data beschikbaar komen. Om pyrolyse-olie geschikt te maken als vervanger van fossiele grondstoffen wordt het nabehandeld. Dat is nodig om stoffen die het productieproces kunnen verstoren te verwijderen, zoals verschillende stoffen waar chloor in zit. Het onderzoek laat zien dat de nabehandeling ook belangrijk is om de aanwezige ZZS te verwijderen. Welke concentraties van ZZS daarna nog in de pyrolyse-olie achterblijven, is niet bekend. Het RIVM adviseert dat bedrijven meer metingen gaan doen naar ZZS in de pyrolyse-olie en deze openbaar te maken. Als bepaalde concentraties chloor worden overschreden, is verder onderzoek nodig om te bepalen om welke chloorhoudende ZZS het gaat.