Kalium inname: risico van hyperkaliëmie? : Overzicht van beschikbare gegevens in Nederland

Abstract

Dit rapport bevat een erratum d.d. 08-07-2015 op de laatste pagina Kalium heeft een gunstig effect op de bloeddruk omdat het het bloeddrukverhogende effect van natrium (NaCl, 'keukenzout') tegenwerkt. Belangrijke bronnen van kalium zijn groente en fruit, aardappelen en vlees. Het is vrijwel onmogelijk om via voeding te veel kalium binnen te krijgen. Bij gezonde personen wordt bijna al het ingenomen kalium weer uitgescheiden via de nieren. De belangrijkste groep mensen die een risico kan lopen op een verhoogd kaliumgehalte in het bloed (hyperkaliëmie) zijn patiënten met ernstige nierschade. Zij zijn gebonden aan een kaliumbeperkt dieet. Ernstige hyperkaliëmie kan voor iedereen levensbedreigend zijn doordat hartritmestoornissen, een acute hartstilstand of spierverlammingen kunnen optreden. Andere groepen zouden mogelijk risico kunnen lopen op hyperkaliëmie door een combinatie van factoren. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die niet weten dat ze een verstoorde nierfunctie hebben, en daarnaast veel kalium via supplementen binnenkrijgen of tegelijkertijd bepaalde medicijnen gebruiken, zoals ACE-remmers (tegen hartklachten) of kaliumsparende diuretica ('plaspillen'). Hoe groot dit risico is tegen de achtergrond van de huidige kaliuminname in Nederland, is nu niet te zeggen. Hiervoor is verder onderzoek nodig. Dit blijkt uit een eerste inventarisatie van het RIVM in opdracht van het ministerie van VWS. Hierin zijn beschikbare gegevens over de kaliuminname in Nederland en de potentiële risicogroepen voor hyperkaliëmie in kaart gebracht. De Gezondheidsraad (GR) bereidt momenteel een nieuw advies Richtlijnen Goede Voeding voor en kan deze informatie daarvoor gebruiken. Aanleiding voor dit onderzoek is dat Nederlanders te veel zout binnenkrijgen. Gestimuleerd door het Nederlandse beleid om dit te verbeteren heeft de voedingsmiddelenindustrie aangegeven de hoeveelheid zout in de vorm van natriumchloride in producten te verlagen. Dit zou het risico op hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten verkleinen. Een methode om het zoutgehalte in producten te verlagen is het gebruik van zoutvervangers, zoals kaliumchloride.

Potassium has a beneficial effect on blood pressure levels because it counters the blood raising effect of sodium (NaCl, 'salt'). Important sources of potassium are fruit and vegetables, potatoes and meat. It is nearly impossible to get an overdose of potassium from natural food sources. Almost the entire daily intake of potassium is excreted by the kidneys in healthy individuals. The most important group at risk of developing abnormal high levels of potassium in the blood (hyperkalaemia) are patients with severe kidney damage. They need to follow a potassium-restricted diet. Severe hyperkalaemia can be lifethreatening because it can cause cardiac arrhythmias, cardiac arrest or muscle weakness. Other groups could potentially be at risk for developing hyperkalaemia by a combination of factors. For instance, individuals at risk are those who are not aware they have impaired renal function and at the same time take supplemental potassium or use certain medications such as ACEinhibitors (heart medications) or potassium-sparing diuretics. The magnitude of this risk relative to the current potassium intake in the Netherlands is yet unknown. To answer this question more research is needed. These results have been demonstrated in an inventory performed by the RIVM commissioned by the Ministry of Health, Welfare and Sport. In this inventory, available data on potassium intake in the Netherlands and the potential risk groups for developing hyperkalaemia are described. The Health Council of the Netherlands is currently preparing a new advisory report Guidelines for a Healthy Diet for which this information will be used. his study was performed in the context of the high salt consumption of people in the Netherlands. To stimulate a healthy diet, the Dutch government has made voluntary agreements with the food industry to contribute to a lower salt intake by decreasing the salt (as sodium chloride) levels in processed foods. One method to reduce the salt content of foods is by using salt substitutes, such as potassium chloride.