Meta-analyse van observationeel onderzoek ; Mogelijkheden en beperkingen bij toepassingen ten behoeve van het kwantificeren van gezondheidsrisico's

Abstract

Toepassingsmogelijkheden van meta-analyse werden bekeken als hulpmiddel bij kwantitatieve review van observationeel (niet-experimenteel) onderzoek. Dit onderzoek betreft meestal de relatie tussen risicofactoren (milieuverontreiniging, leefstijl e.d.) en gezondheidseindpunten, soms ook de werkzaamheid van bepaalde vormen van gezondheidszorg. Deze kwantitatieve overzichten zijn noodzakelijk om tot schattingen te komen van de effecten van preventiebeleid, die onder meer in het kader van toekomstverkenningen voor de volksgezondheid of voor de toestand van het milieu worden gemaakt. Het rapport beschrijft het wat, hoe en waarom van meta-analyse, evenals recente methodologische ontwikkelingen. Daarnaast worden mogelijkheden en beperkingen van meta-analyse van observationeel onderzoek kritisch bekeken. Op basis hiervan en van literatuuronderzoek worden globale richtlijnen gegeven voor het uitvoeren van meta-analyses. In het rapport wordt een statistische procedure voor meta-analyse voorgesteld, die de mogelijkheid biedt om naast blootstelling en respons andere populatie- of studiekenmerken bij de analyse te betrekken, ookwel analytische meta-analyse of 'meta-regressie-analyse' genoemd. Tevens biedt de procedure de mogelijkheid een Bayesiaanse herwaardering ('update') van afzonderlijke studieresultaten te maken, gegeven de uitkomsten van een verzameling vergelijkbare studies. Het rapport concludeert dat meta-analyse een nuttig hulpmiddel kan zijn bij het maken van systematische, consistente, omvattende en navolgbare, kwantitatieve overzichten van observationeel onderzoek. Daarbij dient de nadruk te liggen op kritische vergelijking, het 'leren' van verschillen tussen studies en patroonherkenning, en niet zozeer op het afleiden van geaggregeerde effectmaten.

In this report the applicability of meta-analysis is evaluated as a tool for quantitative review of observational (non-experimental) studies involving risk factors and health effects. These quantitative reviews are required for the assessment of the effectiveness of preventive policies that will be performed in the framework of next Dutch Public Health Status Forecast reports. The report describes briefly the 'art' of meta-analysis, recent methodological developments and the objectives of application. Subsequently the limitations and possibilities of meta-analysis of observational studies are evaluated. Based on this evaluation and review of the literature, guidelines are outlined for sound meta-analysis of observational studies. A statistical procedure for data aggregation is presented, providing possibilities for meta-regression analysis, taking relevant study characteristics into account, as well as possibilities for Bayesian updating of individual studies (posterior estimates) 'borrowing strength' from a set of other comparable study results. The report concludes that meta-analysis can be a useful tool for systematic, consistent, comprehensive, and reproducible quantitative review of observational studies. However, the main objective should be critical, comparative analysis, learning from heterogeneity, identifying patterns among studies, not data aggregation in itself.