The most notable infectious disease outbreak in 2016 was the large Zika virus outbreak in Latin America. During this outbreak it was discovered that the Zika virus can cause Guillain-Barré syndrome, and that infection during pregnancy can lead to severe congenital disorders. In the Caribbean Netherlands, the Zika virus is mainly spread by mosquitoes, while in the European Netherlands sexual transmission of the virus occurs via infected travellers. In 2016, Zika virus infection during pregnancy and severe cases of Zika virus disease became notifiable.

The first two cases of tick-borne encephalitis (TBE) infected in the Netherlands occurred in 2016. The virus causing this condition is spread by ticks and infection can lead to (meningo) encephalitis. The main infectious disease outbreaks in the Netherlands in 2016 were caused by Salmonella, hepatitis A virus and Neisseria meningitidis (meningococcal disease). In addition, relatively many Legionella infections occurred. From August 2015 to July 2016 low numbers of rotavirus diagnoses were reported in the virological surveillance, similar to the 2013/14 season. A normal season was observed n 2014/15 and 2016/17. These observations might indicate a transition from an annual rotavirus pattern to a biennial pattern in the Netherlands. With regard to international outbreaks, aside from the aforementioned Zika virus epidemic, the yellow fever outbreak in Angola and measles epidemics in several European countries were monitored in order to assess possible risks to the Netherlands.

These are some of the highlights of the annual State of Infectious Diseases in the Netherlands report by the Dutch National Institute for Public Health and the Environment (RIVM). This report provides insight into infectious disease developments for policy makers at the Ministry of Health, Welfare and Sports (VWS) and in municipal health services (GGD).

The thematic Chapter of the 2016 report reviews vaccination and the immune system during the life course. Certain populations, specifically young children, the elderly, pregnant women and people with a weakened immune system, become infected more easily and, if infected, they can experience a more severe disease course. Vaccination may be less effective for these groups. To protect vulnerable groups, maintaining herd protection through high vaccination coverage in the general population is essential.

In 2016 was de grote uitbraak van het zikavirus in Latijns Amerika de meest in het oog springende infectieziekte. Tijdens deze uitbraak werd ontdekt dat het zikavirus infectie Guillain-Barré syndroom kan veroorzaken en dat na een infectie tijdens de zwangerschap ernstige aangeboren afwijkingen kunnen ontstaan. In Caribisch Nederland wordt het zikavirus vooral verspreid via muggen. In Europees Nederland kan zikavirus verspreid worden door seksuele contacten met geïnfecteerde reizigers. In 2016 is een meldingsplicht ingesteld voor zwangeren met een zikavirusinfectie of als de ziekte ernstig verloopt.

Verder kwamen in 2016 de eerste twee gevallen van tekenencefalitis (TBE) aan het licht die in Nederland zijn opgelopen. Het virus dat deze aandoening veroorzaakt wordt via teken verspreid en kan hersen(vlies)ontsteking veroorzaken. De belangrijkste uitbraken van infectieziekten in Nederland in 2016 werden veroorzaakt door Salmonella, hepatitis A virus en Neisseria meningitidis (meningokokken). Daarnaast kwamen relatief veel Legionella-infecties voor. Van augustus 2015 tot juli 2016 werden lage aantallen rotavirus diagnosen gemeld in de virologische weekstaten. In 2013/14 werden eveneens lage aantallen gemeld, terwijl de gemelde aantallen in 2014/15 en 2016/17 normaal waren. Deze waarnemingen wijzen op een mogelijke verschuiving van een jaarlijks rotaviruspatroon naar een tweejaarlijks patroon in Nederland. Wat betreft buitenlandse signalen, zijn behalve de genoemde zikavirusepidemie, vooral de gele koorts-uitbraak in Angola en de mazelenepidemieën in verschillende Europese landen in de gaten gehouden om eventuele risico's voor Nederland te kunnen inschatten.

Dit blijkt uit de 'Staat van Infectieziekten' van het RIVM. Deze jaarlijkse rapportage geeft beleidsmakers bij het ministerie van VWS en GGD-en inzicht in ontwikkelingen van infectieziekten in Nederland en in het buitenland.

Het verdiepende thema is dit keer vaccinatie en het immuunsysteem in de verschillende fasen van een mensenleven. Sommige bevolkingsgroepen, te weten (jonge) kinderen, ouderen, zwangeren en mensen met een verzwakt immuunsysteem, lopen vaker infecties op. Ook kan het zijn dat bij hen infectieziekten ernstiger verlopen of dat vaccinaties minder goed werken. Om kwetsbare groepen te beschermen, is het van groot belang dat de groepsimmuniteit in de bevolking door een hoge vaccinatiegraad gehandhaafd blijft.